เก็บตกจากป่าบง
บ้านป่าบงเป็นหมู่บ้านหนึ่งของตำบลป่าบง อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่ และตามคำบอกเล่าของชาวป่าบง ในอดีตหมู่บ้านอุดมสมบูรณ์ไปด้วยป่าไม้ไผ่ ซึ่งคนพื้นเมืองเรียกไม้นี้ว่า “ไม้บง” จึงเรียกตำบลนี้ว่า “ตำบลป่าบง” ต่อมาได้ยกฐานะเป็นนิติบุคคล เป็นหน่วยงานบริหารราชการส่วนท้องถิ่น เมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2540 เรียกว่า “องค์การบริหารส่วนตำบลป่าบง
ตำบลป่าบงไม่ปรากฏหลักฐานที่แน่ชัด เชื่อว่าตำบลป่าบงตั้งพร้อมกับเมื่อมีการตั้งอำเภอสารภีในปี พ.ศ. 2434 (ร.ศ. 109) ซึ่งเดิมชื่อว่า “อำเภอยางเนิ้ง” มาจากภาษาพื้นเมือง 2 คำ คือคำว่า “ยาง” ซึ่งหมายถึง ต้นยาง และคำว่า “เนิ้ง” ซึ่งหมายถึง “โน้มเอน” จึงเรียกชื่ออำเภอตามสภาพ “ยางเนิ้ง” ที่เด่นชัด
เดิมทีหมู่บ้านในตำบลป่าบง และหมู่บ้านใกล้เคียงเต็มไปด้วยไม่ไผ่ ชาวบ้านในละแวกนั้น จึงได้นำไม้ไผ่ที่มีอยู่ในท้องถิ่นของตนเองมาจักสานเป็นกระบุง ตะกร้า แล้วนำไปขายยังหมู่บ้านอื่น
ผู้ที่ริเริ่มการค้าผลิตภัณฑ์จักสานอย่างจริงจังเป็นคนแรก คือ นายถา นารินทร์ อดีตกำนันตำบลป่าบง ซึ่งสืบทอดการผลิตและการค้าขายผลิตภัณฑ์จักสานมาจากบิดา เมื่อสมัยหนุ่ม นายถา เคยช่วยบิดาของตนทำการค้าขายงานจักสาน พอแต่งงานแยกครอบครัวออกไปแล้ว ก็ได้ดำเนินกิจการเยี่ยงบิดา โดยทำทั้งการผลิตและการจำหน่าย ในขณะเดียวกันก็ประกอบอาชีพเกษตรกรรมไปด้วย พอเสร็จจากการทำนาแล้ว จะพากันหาบงาน จักสานไปเร่ขายตามหมู่บ้านต่าง ๆ ในท้องถิ่นอื่น
ต่อมาเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2505 เริ่มมีพ่อค้าจากในเมืองนำเอากระบุง ตะกร้าเป็นชุดจำนวนชุดละ 3 ใบ มีขนาดใหญ่ลดหลั่นกันไปจากใหญ่ไปหาเล็ก สามารถวางซ้อนกันได้ ไปให้คนในหมู่บ้านป่าบงดูเพื่อเป็นตัวอย่างในการสั่งผลิตจำนวนมาก การที่มีคนมาว่าจ้างให้ผลิตเช่นนีเป็นแรงกระตุ้นให้ชาวบ้านมีกำลังใจ และมองเห็นช่องทางการหารายได้เพิ่ม มีจำนวนชาวบ้านที่หันมาประกอบอาชีพนี้มากขึ้น จนเป็นที่รู้จักโดยทั่วไป
ผู้อาวุโสในหมู่บ้านต่างก็กล่าวถึงชีวิตที่ผูกพันกับอดีตว่าไม้ไผ่มีความเกี่ยวพันกับวิถีชีวิตของชาวบ้านตำบลป่าบง อำเภอสารภี มาหลายชั่วอายุคน จนกลายเป็นวัฒนธรรมอย่างหนึ่งของคนในหมู่บ้าน สมัยที่เทคโนโลยียังไม่เจริญ เครื่องมือเครื่องใช้เกือบทุกอย่างล้วนแต่จักสานจากไม้ไผ่แทบทั้งสิ้น ในยามว่างจากทำไร่ไถนา ผู้เฒ่าผู้แก่สมัยนั้นเหลาตอก สานกระด้ง กระบุง และตะกร้าไว้ใช้เอง บรรดาลูกหลานได้รับการถ่ายทอดภูมิปัญญาด้านจักสานสืบต่อกันมา จากอดีตที่ทำไว้ใช้เองในแต่ละครัวเรือน ต่อมามีการทำเพื่อขายในชุมชน หรือนำไปแลกสิ่งของต่างบ้าน
ปัจจุบันบ้านป่างบงมีการรวมกลุ่มของผู้ประกอบอาชีพจักสาน เช่น กลุ่มจักสานเพื่อการผลิตบ้านป่าบงหลวง กิจการถวัลย์ไม้ไผ่จักสาน กลุ่มบ้านไม้ไผ่ และมีการพัฒนาผลิตผลิตภัณฑ์หลากหลายรูปแบบ ขอเชิญแวะชมได้นะครับ
เก็บตกจากการลงพื้นที่เก็บข้อมูลเพื่อการวิจัย เมื่อปี 2550
ความเห็น (14)
- ถ้ามีรูปภาพเอามาให้ดูบ้างนะครับ
- สนใจไม้ไผ่ทุกชนิดครับ
- ชอบๆๆ ที่บ้านมีหลายอย่าง
- แต่ยังไม่ครบ
- ขอบคุณมากครับที่แวะไปเยี่ยม
- สงสัยเราเป็นญาติกันแน่ๆๆ
- ฮ่าๆๆ
สวัสดีครับคุณขจิต ฝอยทอง
- ขอบคุณมากครับ สำหรับคำแนะนำ
- ไว้ปรับปรุงอีกครั้ง
- จริง ๆ แล้วเราเป็นญาติกันครับ
- ผมพยายามลดน้ำหนักอยู่ เจอทั้งทองหยอดและฝอยทอง สงสัยจะแย่แน่ๆครับ อิอิ
อายจัง อยู่เชียงใหม่แต่ไม่เคยไปเที่ยว รู้จักแต่ต้นยาง เนิ้งนี้ไม่รู้จัก...เชยมาก เลยเพิ่งเห็นภาพต้นยางโน้มเอนขึ้นมาแล้ว
- เอารูปมาลงแล้วนะครับ
- ขำคุณหมอชอบวิ่ง
- ฝากไว้ก่อนนะครับ
- อิอิๆ
- คุณดาวลูกไก่ ไม่รู้จักบงหรือครับ
- งง งง ลืมไปว่า อยู่ในมหาวิทยาลัย
- อิอิๆๆ แต่เอในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ก็น่าจะมีนะ
- คุณคนชอบวิ่งครับ ทองหยอดไม่ทำให้ใครผิดหวัง รับรองได้
- คุณดาวลูกไก่ ชื่นชมยินดี อาจจะยังไปไม่ทั่วถึง เพราะในบ้านเรามีอะไรอีกตั้งมากมายรอเราไปสัมผัส ผมขอสัญญาว่าจะเก็บเล็กผสมน้อยนำมาฝากบ่อย ๆ คุณขจิตขำคุณดาวลูกไก่ ชื่นชมยินดีว่าไม่รู้จักไม้บง ไม่บงก็คือไม้ไผ่
- คุณขจิต ฝอยทอง อยากดูรูปจักสานของบ้านป่าบง จัดให้แล้วนะครับ
อาจารย์ขจิตเจ้าคะ
บง ไม่รู้จัก รู้จักแต่น้องแบมค่ะ
ฝากไว้เหมือนกัน..นะ
หอสมุดมช.มีต้นไผ่ที่เขาขุดทั้งต้นมาปลูก ลุ้นแทบตายว่าอยู่หรือจะไปค่ะ...เดี๋ยวนี้สงสารคนกวาดพื้นแล้ว ไม่รู้ว่าคนหรือต้นไผ่ ใครจะอยู่ใครจะไปก่อน...
- ตามมาขอบคุณอีกรอบ
- แช่งให้คุณหมอชอบวิ่ง
- อ้วนๆๆๆๆๆ
สวัสดีครับ คุณวัชรา ทองหยอด
- อ่านแล้ว นึกถึงเพลงนี้ครับ
- เพลงสาวป่าบง "พบรวลละออแม่นวลน้อง สาวน้อยป่าบง"
- ขอบคุณครับที่นำความรู้มาฝาก
- ผมคนลำพูน เคยไป แต่ ที่บ้านถวาย และบ้านร้อยอันปันอย่าง และที่อื่นๆอีก
- เคยผ่าน ถนนสาย เชียงใหม่ - ลำพูน นั่งรถยังหวาดๆอยู่ครับ
- แต่ยังไม่เคยไป หมู่บ้าน OTOP อ. สารภีเลย
- เพื่อนผมกำลังจะทำ โครงาการปลูกไผ่ อยู่ พอดี
- ผมจะแนะนำให้เขามาอ่านบันทึกของคุณ คุณวัชรา ทองหยอด นะครับ
- อืม อาจารย์จขิต ฝอยทอง ก็บันทึกเรื่องไผ่ คุณวัชรา ทองหมอด ก็บันทึกเรื่องไผ่ ผมเริ่มจะเชื่อแล้วละครับว่า เป็นญาติกัน
- ใช่หรือเปล่าครับ อาจารย์จขจิต ฝอยทอง
- ขอบคุณครับ
- บ้านป่าบงนี้นอกจากขึ้นชื่อทางด้าน OTOP แล้ว ก็ได้ชื่อว่ามีสาวสวยรวยน้ำใจด้วย ตามเนื้อเพลงสาวน้อยป่าบงนั่น จริง ๆ ด้วยครับ
- ขอขอบคุณคุณครูข้างถนนมากครับสำหรับคำติชม
- แต่เดี๋ยวนี้บ้านป่าบงไม่มีไม้บงแล้วครับ มีแต่บ้านจัดสรรและถนน น่าเสียดายจัง
- ผมกำลังคิดว่าจะนำเสนอการพัฒนาผลิตภัณฑ์จักสานบ้านป่าบงต่อดีหรือไม่?
- ขอบคุณ อ.ขจิต ฝอยทองมากครับที่คอยติดตามอยู่เสมอ เพราะว่าเราเป็นญาติกัน
- ขอคุณคุณดาวลูกไก่ ชื่นชมยินดีที่คอยติดตามความก้าวหน้าทุก ๆ ด้าน ขอบคุณมากครับ
- ขอบคุณทุก ๆ ท่านมากครับ
- อย่าลืมติดตามชมสาวน้อยป่าบง....ภาคสองนะครับ
- มีเรื่องจักสาน ภูมิปัญญาของชาวบ้าน
- ที่สามารถส่งผลิตภัณฑ์จักสานไปขายต่างประเทศได้
- ติดตามได้ที่เก็บตกจากบ้านป่าบง (2)
คงอยู่ใกล้ๆบ้านบวกค้าง อำเภอสันกำแพง นะคะ
เพลง สาวป่าบง
พบนวลละออแม่นวลน้องสาวน้อยป่าบง บ่าวป่าถ่อนยืนงง
แม่โฉมยงค์หยังมางามแต๊หนอ งานบวชตี่วัด เปิ้นจัดซอหื้อฟังผ่อ
ตัวอ้ายนั่งเซ้ยจ่างซอ ต๋าแลผ่อสาวหน้อยสาวจี๋
บึ๊ดใจ๋กำเดียว น้องก่อเตียวก๋ายหน้าอ้ายไป ผ่อตางหลังเหมือนลูกแม่ใบ
ผ่อตังหน้าคล้ายลูกแม่ศรี สลิดปิ๊ดป้างของอีนางเหมือนลูกผู้ดี
หันบ่าว ป่าถ่อนฝั้งหนี เหมือนลุงดีเปิ้นฟ้าวไปโต้ง
บ่าวบ้านห้วยเปิ้นก็ตวยจีบน้องเหมือนกั๋น บ่าวหนองล่องจ้องต๋าเป็นมัน
บ่าวฮ่อมเฮือหันบอกลืมบ่อลง เปิ้นมีรถยนต์ ขี่บนถนนปลอดโปร่ง
ตั๋วอ้ายมันเตียวลัดโต้ง สาวน้อยป่าบงเลยบ่อสนใจ
จ้างเต๊อะน้องนางปั๋นบ่าวป่าถ่อนลักเมาก็ปอ จ๊าดหน้ามีจริงแล้วหนอ
ฮ่วมอยู่เรือนหอป๊ะกั๋นจ๊าดใหม่ จ๊าดนี้อ้ายจ๋นเกิดเป๋นคนกั๊บเปิ้นบ่อดาย
กึ๊ดหยังบ่อได้ดั่งใจ๋ลักเมาเปิ้นไปจ๊ำใจ๋คนเดียว
พสเดกม่มดั่เท่เวน่าใวเนาเสว้ท่ทาท่เ
สาธิต อักษรอธิบดี
น่าสนใจมาก และดีใจที่ได้มาเป็นสมาชิกหมู่บ้านป่าบง