กี่ทอชาวเขาเขา กับกี่ทอชาวเขาเรา
ช่วงนี้แทบจะไม่ได้พัก งานรอบนโต๊ะหลายชิ้น แต่มีข้อมูลเตรียมจะเขียนในบันทึกหลายเรื่อง เมื่อเช้าส่งงานเสร็จแล้ว จึงแวบมาเขียนสักสองสามบรรทัด เผอิญว่าได้ข้อมูลดีๆ ที่น่าสนใจมาด้วย
เรื่องที่ว่าก็คือ กี่ทอชาวเขา หลายท่านคงจะคุ้นเคยกันบ้างแล้ว จากภาพในหนังสือหรือโทรทัศน์ กี่ทอของชาวเขามีลักษณะง่ายๆ ไม่ซับซ้อนอะไร โครงสร้างส่วนใหญ่ก็คือด้ายที่ใช้ทอนั่นเอง มีไม้ทำหน้าที่คล้ายฟืม และมีแผ่นรองด้านหลัง และคานที่ด้านหน้า กี่แบบนี้เรียกว่า "ห้างหลัง" หรือ "กี่เอว" ก็ได้ ภาษาอังกฤษว่า "backstrap"
(ภาพจากหมู่บ้านชาวกะเหรี่ยง ในอำเภอบางปะผ้า แม่ฮ่องสอน, ขอขอบคุณคุณแม่หอยโข่ง เอื้อเฟื้อภาพ)
เมื่อใช้งาน ก็ผูกปลายกี่ไว้กับเสาเรือน หรือที่ไหนก็ได้ ปลายอีกด้านก็มาผูกเข้ากับเอว เท่านี้ก็นั่งทอได้เป็นวันๆ สามารถยกย้ายไปที่ไหนก็ได้ กี่ทอแบบนี้จะได้ผ้าหน้าแคบครับ แคบพอๆ กับเอว แต่ไม่มีปัญหา เมื่อต้องการผ้าขนาดใหญ่ ก็จับมาต่อกันเท่านั้นเอง
ในบ้านเราพบได้ในกลุ่มชาวเขาหลากหลาย โดยเฉพาะกะเหรี่ยง (ปกะยอ, ปกากญอ, ยาง) สำหรับชาวแม้ว (ม้ง) มีกี่ทออีกแบบหนึ่ง ไว้ค่อยนำมาเล่าในโอกาสต่อไป
(ภาพจาก http://home.austin.rr.com/bcustis/backstrap.html)
ภาพข้างบนนี้ ดูละม้ายหลายคนเอเชียบ้านเรา เดาว่าคงจะเป็นอินโดนีเซีย หรือฟิลิปปินส์ สังเกตว่าเขามีลายลายที่ซับซ้อนพอสมควร และมีอุปกรณ์สำหรับขัดลายหลายอย่าง ช่วงความยาวนั้นน้อยกว่าของบ้านเรา การวางกี่ค่อนข้างถาวร
สำหรับภาพข้างบนนี้ เป็นชนกลุ่มน้อยในทิเบต (ซึ่งมีคนน้อยอยู่แล้ว) จากเว็บไซต์ไหนจำไม่ได้ (แย่จัง เพราะเก็บไฟล์แล้วหาไม่เจอ) ทำไมนั่งทอกลางแดดอย่างนี้ก็ไม่ทราบ ดูๆ คล้ายกับชาวเขาบ้านเรามาก
ท่านใดสนใจจะลองทำดูบ้าง ไม่ยากเลยครับ คลิกไปตามลิงก์ข้างบน ที่คุณยายกำลังทออยู่นั่นแหละครับ มีวิธีการทำกี่ และการทอเสร็จสรรพ
จบภารกิจที่ตั้งใจ หนีไปทำงานต่อนะครับ ใครอยากเห็นภาพกี่ชาวเขาเรา หรือชาวเขาเขายังไง ก็ลองค้นหา หรือถามไถ่สมาชิก gotoKNOW น่าจะได้เรื่อง มีหลายท่านคุ้นเคยกับพี่น้องบนที่สูงครับ
ความเห็น (38)
- มาอ่านเรื่อง กี่วิทยา ครับ
- เสียดายจัง
- วันก่อนลงพื้นที่ไม่ได้ถ่ายไว้เป็นของชาวบ้านบุรีรัมย์
- ครั้งต่อไปจะถ่ายเก็บมาให้ดู
- ว่าต่างกันไหม
- ขอบคุณคุณ บก ครับ
- ว้าวน่าสนใจมากค่ะ
- พี่ชอบซื้อผ้าที่เป็นผืนเล็กๆแบบนี้ค่ะ
สวัสดีครับ 
คุณกวินทรากร
นั่นแน่ มีแซวด้วย
ก็ว่าจะศึกษาเรื่องกี่จริงๆ ด้วยนะครับ
ยังไม่มีเวลาไปตะลอน
ไว้หารถดีๆ ได้สักคน เงินเติมน้ำมันสักหน่อย
แล้วค่อยเที่ยวทั่วไทยอีกหน
สวัสดีครับ 
อ.ขจิต ฝอยทอง
แล้วปัจจุบันนี้อยู่ไหนครับเนี่ย
งงไปหมดแย้วว
เอ ที่บุรีรัมย์เป็นการทอผ้าไหมใช่ไหมครับ
เคยไปดูสวยมาก มีไวน์ลูกหม่อนให้ดื่มด้วย
สวัสดีครับ 
พี่ naree suwan
หายเปื่อยยังครับ
ว่าจะหาเวลาไปเยี่ยมที่ลพบุรี
เอ น่ากลัววานงานจะผ่านไปแล้วมั้งครับ
ลืมไปเลย
- ชอบบันทึกนี้มากครับอาจารย์
- เทอมหน้าออตมีโครงการสอนทอผ้ากี่เล็กให้นักเรียน แล้วจะเล่าให้อาจารย์ฟังครับ
- อยากลองกี่เอวบ้างท่าทางสนุกดี
สวัสดีค่ะ
- มาเยี่ยมค่ะ
- อยากลองทอกี่เอวบ้างจังค่ะ......เคยแอบช่วยญาติๆทอกี่กระตุกค่ะ.......แบบในรูปภาพนี้ยังไม่เคย...(ไม่มีโอกาสเห็นของจริงด้วย)
สวัสดีค่ะ..แวะมาทักทายค่ะ
แต่ก่อน(ตอนยังไม่ย้ายมาสุรรณ)เคยชอบผ้าทอของชาวเขาเผ่าหนึ่ง สวยมาก แต่ไม่เคยเห็นวิธีการทอ สงสัยจะใช้กี่คล้ายๆแบบนี้ เห็นแล้วทึ่งค่ะ สามารถมาก...
ขอบคุณค่ะ..^_^
มิน่าล่ะ ส่วนมากชาวเขา ถึงได้ทอผผ้าผืนเล็กๆได้ น่าจะใช้กี่แบบนี้ใช่ไหมคะ
- อาจารย์ครับสอบถามเรื่อง ผ้าคากรอง ครับอยากรู้ว่าคือ คือผ้าแบบไหน อ่านเจอใน ศกุลตลา มีพูดถึงเรื่องผ้าคากรอง ไว้ความว่า
ดูผิวสินวลละอองอ่อน มะลิซ้อนดูดำไปหมดสิ้น
สองเนตรงามกว่ามฤคิน นางนี้เป็นปิ่นโลกา
งามโอษฐ์ดังใบไม้อ่อน งามกรดังลายเลขา
งามรูปเลอสรรขวัญฟ้า งามยิ่งบุปผาเบ่งบาน
ควรหรือมานุ่งคากรอง ควรแต่เครื่องทองไพศาล
ควรแต่เป็นยอดนงคราญ ควรคู่ผู้ผ่านแดนไทย
- ในเรื่องพระอภัยมณีคำกลอน สุนทรภู่ ได้บรรยายถึงชีเปลือยไว้ว่าไม่นุ่งผ้า(คากรอง) ไว้ ความว่า
ไม่นุ่งผ้าคากรองครองหนังเสือ ประหลาดเหลือ โล่งโต้ง โม่งโค่งขัน
ขอบคุณครับ
มีภาพสวยๆที่เขาทอแบบนี้ค่ะ กำลังหาอยู่ แล้วจะนำมาประกอบด้วยนะคะ กำลังหาค่ะ สวยทีเดียวค่ะ
สวัสดีครับ 
คุณออต
- เยี่ยมเลยครับ กี่แบบนี้มีมานาน แต่เราไม่ค่อยให้ความสำคัญ
- อันที่จริงนำมาดัดแปลงเป็นงานประดิษฐ์สำหรับแม่บ้าน
- นักเรียนนักศึกษา เป็นการฝีมืออีกแบบหนึ่งก็ได้
- เห็นกี่ญี่ปุ่นแบบวางโต๊ะ อันนิดเดียวขายในห้างตั้งหลายพันครับ
สวัสดีครับ 
อ. หญ้าบัว
- ลองตามไปดูในเว็บไซต์ข้างบนนะครับ
- มีวิธีทำละเอียดเลย ถ้าไม่แน่ใจ รอเข้าคอร์สของคุณออต
- ก็ได้ครับ ;)
สวัสดีครับ 
ครูตุ๊กแก
- อ้าว แต่ก่อนอยู่ที่ไหนครับ
- ถ้าแถวกาญจนบุรี ราชบุรี น่าจะเป็นกะเหรี่ยงนะครับ
- เขานิยมใช้แบบนี้กัน
สวัสดีครับ 
พี่อุบล จ๋วงพานิช
- ความจริงกี่แบบนี้จะขยายหน้าผ้าให้กว้างขึ้นก็ได้ครับ
- เห็นของอเมริกาใต้ หน้ากว้างราวหลา หรือเมตรหนึ่งเลย
- โครงการศิลปาชีพฯ ที่แม่ฮ่องสอนมีการทอผ้าจากขนแกะ
- ใช้กี่แบบนี้ แต่ใส่ลวดลายด้วย สวย น่าซื้อครับ
สวัสดีครับ คุณกวินทรากร
- เคยได้ยินอาจารย์รุ่นเก่าๆ อธิบายไว้
- ว่าผ้าคากรอง คือ นำหญ้ามาถัก(กรอง)นะครับ
- คำนี้น่าจะเป็นคำไทยครับ
- รามายณะ ฉบับสันสกฤต พูดถึงเสื้อคลุมทำจากเปลือกไม้หลายตอนด้วยกัน
- คงจะหมายถึงผ้าที่ทำหยาบๆ จากวัสดุธรรมชาติ
- ภาษาสันสกฤต ใช้ "วลฺกล" (น. ปุง, นปุง) ถ้าแปลเป็นไทยก็นิยมใช้ว่า "คากรอง" เหมือนกันครับ
สวัสดีครับ 
คุณพี่ Sasinanda
- ขอบคุณมากครับ ดีเลยครับ
- ตอนนี้กำลังสะสมภาพกี่ทอแปลกๆ
- จะได้เป็น collection กี่ทอผ้าเลย ;)
สวัสดีวันหยุดค่ะ..คุณครู
- ทักทายแล้ว.. ไม่แน่ใจว่าคุณครูได้หยุดหรือเปล่าคะ..
- เข้ามาอ่านเป็นครั้งที่สองแล้วค่ะ..
- ชอบภาพที่ ๓ มากที่สุดค่ะ...
- คุณครูทำงานเก็บตังค์ค่าน้ำมันรถให้ได้เยอะ ๆ นะคะ จัดทัวร์ไปประเทศนี้แหละค่ะ ..ไม่ต้องทัวร์ในประเทศเหมือนที่คุณครูบอกคุณกวินทรากร..นะคะ.. ศน.อ้วนยกมือสมัครเป็นคนแรกเลย..อยากเห็นกับตาจริง ๆ ค่ะ..คนอะไรนั่งทำงานกลางแดดก็ได้ด้วย..สุดยอด (แถมสมทบค่าน้ำมันรถ ๑๐๐ บาทค่ะ..ฮิ ๆ )
- ภาพของคุณครูสวย ๆ ทั้งนั้นค่ะ..
- คุณครูไม่ลืมนะคะ..ที่จะให้ช่วยอ่านงาน..จะภูมิใจมากค่ะ..ที่ได้มีโอกาสช่วยคุณครูบ้าง
- เหนื่อยนัก..พักบ้างนะคะ
สวัสดีครับ
- วันนี้ได้พักนิดหน่อยครับ
- เลยแวะมาอ่านบันทึกหลายๆ ท่าน
- ภาพนั่งกลางแดดอาจจะจัดฉากถ่ายก็ได้ครับ
- เคยเห็นภาพเก่าๆ มีฝรั่งถ่ายคนลาวทอผ้า
- ยกกี่ไปตั้งกลางแจ้งเหมือนกัน ภาพขาวดำ เกือบร้อยปีแล้ว
- อิๆ งั้น อาจารย์เตรียมตัวอ่านนะครับ เสร็จแล้วจะส่งไปครับ
- ช่วงนี้อากาศร้อนมาก ที่เชียงใหม่เป็นอย่างไรบ้างครับ
- สวัสดีค่ะ
- มาแหวกดอกเฟื่องฟ้า ก็แหมยังดีนะคะที่เห็นแว๊บๆ
- เพิ่งเคยเห็น กี่แบบนี้ถ้านั่งนานๆ ไม่เมื่อยเหรอคะ ดูมีความอดทนดีนะ
- พักผ่อนบ้างนะคะคุณ บก. คนเก่ง
- แวะมาดูสาวทอผ้า
- อิอิ พึ่งส่งสาวเมืองช้างกลับไปค่ะ
- ยุ่งมากๆเลยไม่มีเวลาเขียนบันทึก
- เจ้าซีสหายไปด้วยไม่มากวนแล้วดีจัง
- พี่ก็อยากบวชเหมือนกันถ้าเขายอมให้ลา 3 เดือนนะ
- ก็แหมให้แต่ผู้ชายลาบวชได้...ไม่ยุติธรรมเลยเนาะ
สวัสดีค่ะ..คุณครู
คุณครูสบายดีนะคะ..
สวัสดีค่ะ คุณ ธ.วัชชัย
เวลาเห็นผ้าทอแล้วก็ รู้สึกได้เลยว่าแต่ละผืน มีเอกลักษณ์จริงๆ เดือนเมษายน ที่ทำงานคุณอิงสนับสนุนให้แต่งชุดพื้นเมืองค่ะ เลยได้เห็นผ้าทอ ผ้าซิ่นมากเป็นพิเศษ ^^"
สวัสดีครับ อาจารย์ rak-na
- เบื้องหลังภาพนี้ ต้องยืนเขย่งเท้าครับ เพราะว่าดอกไม้สูงท่วมหัว
- ทอผ้าแบบนี้ไม่ทราบว่าเป็นยังไง นั่งเหยียดแขนเหยียดขา กว่าจะได้สักผืน
- ราคาผ้าทอมือ ไม่แพงเลย เห็นบางคนเวลาซื้อชอบต่อราคาแล้วต่ออีก น่าตีจริงๆ
สวัสดีครับ พี่ naree suwan
- ร้อนเหลือหลาย
- ช่วงนี้คงไม่ได้เขียนบันทึกไปอีกหลายวัน
- งานเยอะอีกแล้ว งานแปล ต้องใช้สมาธิมากๆ
- กำลังเปลี่ยนงานด้วยครับ
- หวังว่าสบายดีนะครับ
- ตะกี้แอบไปดูรูปนางสาวไทยมาแล้ว อิๆ
สวัสดีครับ อาจารย์วัชราภรณ์
- แอบมานครปฐมบ้างหรือเปล่าไม่ทราบครับช่วงนี้
- ยังไง ถ้าสะดวก บอกล่วงหน้านะครับ จะได้แวะไปเจอะเจอ
- กว่าผมจะได้ไปเชียงใหม่คงอีกนาน
- ช่วงนี้สบายดีพอประมาณครับ เหมือนที่บอกคนข้างบนไว้ อิๆ
สวัสดีครับ คุณ ณ เส้นขอบฟ้า
- ผ้าทอมีฝีมือและประสบการณ์อยู่ในนั้น
- อาจารย์เผ่าทองเคยเจอะผ้าขี้ริ้วหน้าห้องน้ำวัด สะดุดตา นำมาซักปรากฏเป็นผ้าเก่าล้ำค่า
- วัฒนธรรมผ้าเก่าแก่และมีความช่ำชองสะสมอยู่มากครับ
สวัสดีเจ้าค่ะ คุณครู
น้องจิแวะมาเอาเสื้อ 1 ตัว คิคิ บรรยากาศดีชะมัด คิคิ รักษาสุขภาพด้วยนะเจ้าค่ะ
เป็นกำลังใจให้เจ้าค่ะ -----> น้องจิ ^_^
- นางนพมาศมาแย้ว
- ไม่ใช่นางสาวไทยนะคะ
- ขอบคุณที่มอบป้ายตำแหน่ง เอ๋ยป้ายทางแยก จปร ให้พี่
- ป้ายนี้พี่ไม่เคยถ่ายเก็บไว้เลย
- รออ่านบันทึกอยู่นะคะ อิอิ
สวัสดีปีใหม่ครับ คุณครู
ธรรมชาติสร้าง ผู้คนเสริม ความพอดีจะเกิดสันติสุขจะมา
เกินพอดีก็จะเป็นปัญหา
สบายดีนะครับ
ตามมาสวัสดีปีใหม่ไทย ขอบคุณที่ไปส่งคำอวยพรให้ถึงบันทึกของพี่นะคะ
ขอบคุณที่ช่างรวบรวมภาพและเรื่องราวที่ไม่ค่อยมีเผยแพร่ให้ชมกันค่ะ
เมื่อเดือนที่แล้วได้ไปวัดพระพุทธบาท สระบุรี หลังจากไปทำบุญที่สถานที่รวมเจดีย์กระดูกของบรรพบุรุษข้างคุณพ่อที่แก่งคอยค่ะ ยังนึกถึงคุณธวัชชัยเลยที่เขียนเล่าเรื่องพระพุทธบาทไว้อย่างละเอียดละออ ตอนพี่ไปถึงร้อนแทบตายค่ะ
สวัสดีค่ะ
แวะมาทักทายค่ะ อยากทอผ้าแบบนี้ได้เองบ้างจังเลยค่ะ น่าจะมีการสอนทอผ้าชาวเขาให้คนเมืองนะคะ ขอบคุณค่ะ
อ๋อ
- สวัสดีค่ะ อ.ธ.วัชชัย ชอบใจจังค่ะ
- อ.ปางมะผ้ามีหลายสิ่งหลายอย่าง ที่น่าสนใจ
- ผ้าทอของพี่น้องชาวเขา หลายๆผืนมีความสวยงามและปราณีต มากๆๆ
- เมื่อสมเด็จพระบรมราชินีนาถเสด็จเยี่ยม ประชาชน ก็จะถวายผ้าทอ และพระองค์ก็จะพระราชทานเงิน ค่ะ
- ขอบคุณที่ช่วยเผยแพร่หัตถกรรม ชาวเขา
สวัสดีค่ะ ขอบคุณนะคะ
หุ่นขี้ผึ้งสยามอยู่ที่อำเภอบางแพนะคะ ถนนทางเข้าไปดำเนินสะดวกค่ะ
สวัสดีค่ะ
* เห็นภาพคนนั่งทอผ้าแล้ว...ของไทยเราน่าจะเมื่อยน้อยกว่านะคะ
สวัสดีทุกท่านครับ
ทิ้งบันทึกไว้หลายเดือน
ช่วงนี้ห่างหายเรื่องผ้าไปนานเหมือนกัน
วันก่อนซื้อ "สารานุกรมผ้า เครื่องถักทอ" ของ ศ.วิบูลย์ ลี้สุวรรณ มาเล่มหนึ่ง ไว้จะมาเล่าให้ครับครับ
แวะมาเยี่ยมค่ะ...ที่บ้านก็ทอผ้าไหม ...คลุกคลีมาตั้งแต่เด็กๆ...อาหารแสนอร่อยคือดักแด้...
มีกี่และยังทอ(เล็กๆอยู่ที่บ้าน)...
สวัสดีครับ อ.จอมใจ
เดี๋ยวปีใหม่จะแวะไปเยี่ยมครับ จะไปดูผ้าที่บ้านอาจารย์ด้วย
อยู่ที่สมเด็จใช่ไหมครับ ผมคงไปพักที่เขาวง
สวัสดีครับ อ. นาง พรรณา ผิวเผือก (ไม่มีชื่อกลาง)
ที่บ้านเราสบายกว่าครับ ทำในบ้าน สะดวกตรงไหนก็ขึงตรงนั้นเลย
อยากหามาไว้สักชุดเหมือนกัน ไม่ทราบจะทอเป็นหรือเปล่า อิๆ
สวัสดีครับ น้อง โก๊ะจิจัง แซ่เฮ~natadee ที่สุดในแก๊ง
ไม่มีเสื้อครับ มีแต่ย่ามชาวเขา
เอาใส่หนังสืือไปเรียน เท่นักแล
สวัสดีครับ พี่ naree suwan
ภาพป้ายเป้ยต่างๆ สงสัยต้องถ่ายใหม่แล้วครับ
ในเึครื่องหมายหมด ฮือๆ คอมพ์เจ๊ง...
สวัสดีครับ คุณ สิทธิรักษ์
หายหน้าและหายตัวไปนานเลยนะครับ
เส้นด้ายบนกี่ ถ้าตึงเกินไปก็ทอยาก ถ้าหย่อนไปก็ทอยากเหมือนกันครับ
มาเยี่ยมครับพี่
สบายดีไหมครับ
สวัสดีค่ะ..
จะชาวเขา...หรือชาวเรา...
ทุกคนต่างมีความฝัน..และความรักต่อแผ่นดินไทย
...รักคนไทย รักประเทศไทย...ค่ะ
...ขอให้มีความสุขมาก ๆ นะคะ...
นำฝากภูชี้ฟ้า เชียงรายมาฝากค่ะ
อยากทราบวิธีการทำกี่เอวค่ะ ลองคลิกไปตามลิงก์ที่ว่าแล้วแต่เข้าไปดูไม่ได้ค่ะ อยากรบกวนขอข้อมูลวิธีการทำหน่อยค่ะ สนใจนำมาทอผ้าจริงๆ ค่ะ
สนใจวิธีทำกี่เอว ค่ะแล้วมีขายป่ะคะ แล้วทราบป่ะคะว่ากี่ตั้งโต๊ะเป็นงัยมีรูปให้ดูป่ะคะ ขอบคุณค่ะ
สวัสดีครับ
กี่เอว ทำง่ายๆ ครับ
ลองดูแบบตามนี้
http://bobscrafts.com/bobstuff/backstrp.htm
วัสดุต้องลองประยุกต์เอานะครับ
ทดลองได้ผลยังไงบอกด้วยนะครับ
สวัสดีค่ะท่านบก.
มาชมกี่ กี่ ทอบ้านเรา บ้านเขา พอทำเนาคล้ายคลึงกันเลยนะคะ
ภาพที่สอง ท้องฟ้างาม เมฆคิวมูลัสสวยได้ใจจริง ขอบคุณค่ะ