แลกเปลี่ยนเรียนรู้คุณอำนวย : 26. ใช้นิทานและเกมส์เพื่อสร้างบรรยากาศ
หลายครั้งที่ผมได้มีโอกาสไปร่วมกระบวนการกลุ่ม ทั้งที่ไปทำหน้าที่ดำเนินกระบวนการ แต่ช่วงหลังๆ นี้ ส่วนใหญ่จะไปร่วมเพื่อสังเกตและให้ข้อคิดเห็นบ้างตามแต่เวลาและโอกาสจะเอื้ออำนวย ทุกครั้งที่ไปร่วมไม่ว่าจะไปในฐานะผู้ดำเนินกระบวนการเอง หรือไปในบทบาทของผู้สังเกตการณ์ ผมระลึกอยู่เสมอว่าในการทำหน้าที่แต่ละครั้ง จะต้องผสมผสานบทบาทระหว่างวิทยากรกระบวนการ (Facilitator) และผู้อำนวยการจัดการความรู้-คุณอำนวย (Knowladge Facilitator) ให้ดีที่สุด
ระยะหลังๆ นี้ ส่วนใหญ่จะไปทำหน้าที่สังเกตเสียเป็นส่วนมาก เพราะพระเอก-นางเอกตัวจริงในภาคสนาม(นักส่งเสริมการเกษตรในพื้นที่)เขาได้ทำหน้าที่ของเขาดีอยู่แล้ว แต่เราก็ยังไปร่วมเพื่อ
- ไปเรียนรู้ในทุกๆ เรื่อง (เพราะเรายังต้องเรียนรู้อยู่ตลอดเวลา ใครที่คิดว่ารู้แล้วแสดงว่านั่นกำลังปิดกั้นโอกาสการเรียนรู้ของตนเอง)
- ไปให้กำลังใจ (กำลังใจนั้นไม่ต้องลงทุนมาก แต่ว่าคนทำงานยังต้องการอีกมากมาย)
- ไปเป็นเพื่อนร่วมงาน (เพราะทุกวันนี้มีแต่คนอยากจะเป็นเจ้านาย หลายคนจึงขาดเพื่อน)
- ฯลฯ
เมื่อมีโอกาสผมมักจะเข้าไปแจมในเวที-กระบวนการ เช่น ในช่วงหลังพักและกำลังจะเริ่มรวมกลุ่มกันใหม่ ช่วงที่อยู่ระหว่างกระบวนการหยุดชะงัก-ไม่ราบรื่น หรือแม้แต่ช่วงก่อนการสรุปบทเรียน หรือจบกระบวนการในครั้งนั้นๆ แล้วผมเข้าไปแจมโดยใช้เทคนิคใดบ้างเล่า...หลายคนอาจตั้งคำถามอยู่ในใจ
ไม่ยากเลยครับ คิดว่าหลายท่านก็ได้เคยใช้มาบ้างแล้ว ผมใช้สิ่งเหล่านี้ในการขอเข้าไปร่วมแจมในเวที-กระบวนการ คือ
- เล่านิทานหรือเรื่องเล่าเพื่อให้ฉุกคิดครับ พบว่าใช้ได้ผลดีมาก เพราะเป็นการหักมุมคิด-เปลี่ยนอิริยาบทของกายและจิต ให้ได้พักผ่อนหรือผ่อนคลายจากกระบวนการที่บางครั้งก็กำลังตึงๆ อยู่ แต่เราต้องเลือกนิทานหรือเรื่องเล่าที่เหมาะสมนะครับ ต้องถูกเรื่อง-ถูกกาล-และเหมาะสมกับกลุ่มคน และบางครั้งก็สามารถนำเข้าสู่บทเรียน หรือนำเข้าสู่การสรุปเนื้อหาก็เคยทำมาแล้ว
- เล่นเกมส์ง่ายๆ ครับ เทคนิคนี้ก็ใช้ได้และเกิดผลคล้ายๆ กันกับนิทานหรือเรื่องเล่า แต่ก็ต้องเป็นเกมส์ที่เหมาะสมนะครับ เน้นที่ให้เกิดการคิด พยายามเลือกเนื้อหาที่เกี่ยวข้องและสัมพันธ์กันกับเวที-กระบวนการในครั้งนั้นๆ ซึ่งมีอยู่มากมาย
ดังนั้น คุณอำนวยทั้งหลาย พยายามอ่านและจดจำนิทาน-เรื่องเล่าชวนคิด เกมส์ต่างๆ ไว้บ้างก็ดีนะครับ เผื่อโอกาสที่เหมาะสมสามารถหยิบขึ้นมาใช้ได้ทันที และเมื่อได้ลองนำมาประยุกต์ใช้แล้วจะพบเหมือนผมว่า อะไรๆ ก็สามารถนำมาประยุกต์ใช้ และสนับสนุนการจัดกระบวนการเพื่อให้เกิดการ ลปรร.ได้ทั้งสิ้น
ที่บันทึกมานี้หลายท่านอย่าคิดว่าผมเป็นคุณอำนวยที่เก่งกาจนะครับ จริงแล้วหาเป็นเช่นนั้นไม่ ผมเป็นเพียงมือใหม่ที่ยังต้องเรียนรู้และพัฒนาอะไรๆ อีกมากมาย ท่านผู้เข้าอ่านนั้นเก่งๆ กว่าผมมากอยู่แล้ว เพียงแต่ผมพอมีประสบการณ์เล็กๆ น้อยๆ ที่ได้ลองทำดูแล้วได้ผลดี จึงคิดว่าน่าจะเกิดประโยชน์แก่เพื่อนๆ เลยบันทึกมาเพื่อการ ลปรร. ครับ
วีรยุทธ สมป่าสัก 22 กุมภาพันธ์ 2551
ความเห็น (10)
สวัสดีค่ะ...คุณสิงห์ป่าสัก
- แวะมาแจมและแลกเปลี่ยนความคิดเห็นค่ะ
- ว่า...คนที่จะเป็นคุณอำนวยที่ดีอันดับแรก..ใจกับระบบคิด..ต้องมาก่อน จิตต้องอาสา ลปรร..กับกลุ่มและสมาชิก
- พวกเราส่วนใหญ่อยู่ในระบบกันมานานมาก..ก
- ในวง...หากมีคนคอเดียวกัน..ทำงานสนุกสนานมากทีเดียว...ถึงขั้นนั่งสังเกตการณ์ให้พระเอกนางเอกตัวจริงแสดงเอง..ร่วมแจมเท่าที่โอกาสอำนวย...ถือว่าเป็นคุณอำนวยตัวจริงแล้วคะ
- เรามาช่วยกันคิดต่อนะคะ...ว่าเราจะสร้างพระเอก-นางเอก..ตัวจริงเสียงจริงในชุมชน...ให้เป็นคุณอำนวยต่อๆไปได้อย่างไร
- ถึงตอนนั้น...กรมส่งเสริมการเกษตรเราคงจะติดอาวุธทางปัญญาเค้าได้จริง...จริง
สาวหละปูนเจ้า
"ช่วงที่อยู่ระหว่างกระบวนการหยุดชะงัก-ไม่ราบรื่น"
ข้อความนี้ของพี่ยุทธ ทำให้ผมนึกถึงเหตุการณ์ครั้งหนึ่งในพื้นที่อำเภอจักราช นครราชสีมา
ตอนนั้นประชุมชาวบ้านช่วงหัวค่ำ และต้องรีบคุยให้จบก่อนหนังทีวีช่องเจ็ด เพราะไม่อย่างนั้นคนหายหมด ระหว่างที่คุย มีคนหนึ่งที่มาจากไหนก็ไม่ทราบ เข้ามาร่วมวงทีหลัง เขาก็คุยป่วนไป ป่วนมา แต่มีพี่คนหนึ่งในกลุ่ม คล้ายๆ พี่ยุทธนี่แหละครับ ที่มาร่วมสังเกต ก็จะเดินไปคุยกับคนนั้น แล้วค่อยๆดึง ออกจากวงสนทนา ไปคุยกันต่างหาก ไปชวนแกคุย ไปชวนแกถาม ทำบรรยากาศวงใหญ่ดำเนินต่อไปไดด้วยดี ทุกคนแฮปปี้ครับ
- ชู 10 นิ้วให้เลยค่ะ (ยังไม่ได้แถมอีก 10 นะคะ อิอิ) สำหรับผู้ให้กำลังใจภาคีเครือข่าย
- แต่ทว่า วันหน้า วันหลัง นำเรื่องเล่านิทาน หรือเกม มาเผยแพร่กันบ้างสิคะ แบบว่า เรา เล่านิทานก็ไม่เก่ง นำเกมก็ไม่เก่งอีก เผื่ออยากทดลองสร้างบรรยากาศจะได้ทำมั่งค่ะ
- สวัสดีครับพี่ประหยัด
- พระเอกนางเอกของเราปัจจุบันก็เริ่มโรยแรงไปมากแล้ว คนรุ่นใหม่ก็มีมาเสริมไม่มาก
- คงอยู่กับทุกส่วนที่จะร่วมกันนะครับ (ทั้งการติดอาวุธทางปัญญา ฯลฯ ) แต่คิดว่าประสบการณ์ของพวกเรามีมากพอ ที่จะยกระดับเป็นคุณอำนวยมืออาชีพได้ เพียงแต่ทุกเรื่องต้องเป็นไปในทางเดียวกัน เสริมหนุน ไม่ปั่นทอนกำลังใจ
- ขอบพระคุณมากครับ
- สวัสดีครับ อ.ธวัช KMI
- เป็นเรื่องปกติที่อาจจะเจอสถานการณ์แบบนี้นะครับ เคยเจอเหมือนกันครับเป็นคนเมา แต่ก็แก้ไขสถานกาณ์ไปได้
- กระบวนการหากมีคนมาลงมือช่วยกัน แบ่งเบาและเสริมหนุมกัน งานไหนงานนั้นรับรองสนุก และไม่เหนื่อย
- ขอบคุณมากครับ
- สวัสดีครับคุณหมอนนทลี
- หากนำมาบันทึกแลกเปลี่ยนกันบ้างเป็นเรื่องๆ -ตอนๆ ก็น่าจะดีนะครับ
- ผมยังไม่ได้เล่าเกมการคิดเชิงกลยุทธ์ (ยังจำได้ครับ..อิอิ) จะนำมาเล่าในโอกาสต่อไปนะครับ
- ขอบพระคุณมากครับ
-ไปทำบุญมาแล้วกาคับ อ้ายสิงห์
-ว่าง ๆ จะจวนมาเล่านิทานให้กลุ่มพรานกระต่ายฟัง เน้อ.......คับ
-เป็นการนำเข้าสู่บทบาทการส่งเสริมการเกษตรที่น่าสนใจคับ..
สวัสดีครับ
- เป็นเทคนิคที่ดี การทำงานเป็นทีม คนหนึ่งเพลี่ยงพล้ำ คนหนึ่งช่วยกู้สถานการณ์ มีเรื่องมากมายที่จะนำเสนอ อีกเรื่องเล่าประวัติตัวเอง ก่อนจะถึงวันนี้ต้องผ่านอะไรมาบ้าง..40กว่าปี
- เขาว่าคนเรา ส่วนใหญ่สนใจเรื่องคนอื่น.(เรื่องเพื่อน).พอเขาเคลิ้ม...อัดเสียหน่อย..แล้วค่อยเข้าเรื่องเดิม.ต่อ
- ขอบคุณมากครับ
- สวัสดีครับน้องเพชรน้ำหนึ่ง
- อิอิ...การเล่านิทานหรือมีเกมให้เล่น ช่วยทำให้บรรยากาศไม่ตึงเกินไป
- น้องก็ถนัดอยู่แล้ว สามารถเลือกหยิบใช้ได้เลยในบางโอกาส
- ขอบคุณครับ
- สวัสดีครับพี่ไมตรี
- "คนเดียวเหมือนจะตาย หลายคนเหมือนเล่น" ดังนั้นจะทำงานให้สนุกต้องมีทีมที่ดี และร่วมด้วยช่วยกันนะครับ
- อยากอ่านเรื่องเล่าประสบการณ์อันมีคุณค่าของพี่ไมตรีมากเลยครับ