คัมภีร์ "โพสะราดและสังคะปะกอน" (5) ข. ลักษณะอุทธรณ์ 12 "คัดสำนวนไพร่ผิด บิดเบือนข้ออ้าง"
ในคัมภีร์ "โพสะราดและสังคะปะกอน" (4) ลักษณะอุทธรณ์ 9 "เป็นใจคดคิดแปงสำนวนความ เสือกใสซ้อนสอดข้อความหนึ่ง" ผมลืมเรียนว่าลักษณะอุทธรณ์นี้จะมีทั้งหมด 5 ตอนดังนี้ครับ
ก. ลักษณะอุทธรณ์ 9 ประการ
ข. ลักษณะสุทอุทธรณ์ 12 ประการ
ค. ลักษณะอุตริอุทธรณ์ 21 ประการ
ง. ลักษณะนานาอุทธรณ์ 22 ประการ
จ. ลักษณะอุทธรณ์ 5 ประการ
- ภาพต้นฉบับ (เบิ่งคำ)
- แกะแบบอ่านเสียง (แกะคำ)
- แกะแบบเทียบคำไทย (เทียบคำ)
- แกะความเป็นภาษาไทย (แกะความ)
นั้นคือผมจะเสนอตามลำดับดังนี้ และทุกคำแปลความผมขอวงเล็บว่า (หรือไม่อย่างไร) ไว้ดังนี้ครับ
ข. ลักขะนะสุดทะอุทอน 12 ปะการ : ลักษณะสุทอุทธรณ์ 12 ประการ
อันว่าลักขะนะสุดทะอุทอน 12 ปะการนั้นคื :
1) ให้สะโทดขาดเหลือหลาย กำหนดมิให้หมดลงทุกข้อหนึ่ง : ให้ษาโทษขาดเหลือหลาย กำหนดมิให้หมดลงทุกข้อหนึ่ง : กำหนดโทษขาดเหลือ(ต่ำไป) มิได้ลงโทษคนผิดหมดทุกความผิด
2) อำย่อนย่อสำนวนความระบุไปหนึ่ง : อำหย่อนย่อสำนวนความระบุไปหนึ่ง : อำพราง ย่อหย่อน/ย่นย่อสำนวนความที่ควรระบุไป
3) คัดสำนวนไพ่ผิด บิดเบือนข้ออ้างเป็นข้อหนึ่ง : คัดสำนวนไพร่ผิด บิดเบือนข้ออ้างเป็นข้อหนึ่ง : คัดสำนวนไพร่/ผู้ต้องหาผิด การบิดเบือนข้ออ้าง/ข้อกฎหมาย (ช่วยคนผิด/เจตนาทำให้การตัดสินคดีผิด)
4) อ่านมิให้เข้าฟังโจดขํบังบ่สันความหนึ่ง : อ่านมิให้เข้าฟังโจทก์ขอบังบ่สันความหนึ่ง : อ่านสำนวน(ตัดสิน)มิให้เข้าฟัง โจทก์ขอให้บังคับโดยไม่แจ้งสำนวน(ให้จำเลยทราบ) ?
5) กะข้อถามลงกะเบียนแปงข้อเขียนให้เกินไปหนึ่ง : กะข้อถามลงทะเบียนแปลงข้อเขียนให้เกินไปหนึ่ง : เลือก (กะ : เกณฑ์ : เลือก) ข้อถามแล้วเปลี่ยนแปลงการลงทะเบียน (บันทึก) ให้เกินความเป็นจริง
6) ลงทงใซหลักเพ็ด ถามความเด็ดขาดกะเสียนหนึ่ง : ลงธงชัยหลัก(เพด) ถามความเด็ดขาดเกษียนหนึ่ง : (ค่อนข้างตีความยากมาก) ลงธงชัยหลักเพ..?(พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน 2542. เพชร น. : แก้วแข็งทำเครื่องประดับ, เพ็ดทูล ก. : พูดกับเจ้านาย, เพล็ด/เพ็จ ก. : เผล็ด ผลิ งอกออก, เพ็จ ว. : เล็ก, ย่อม, น้อย, เพท น.: เวท ความรู้, เพศ น.: รูปที่แสดงว่าหญิงหรือชาย, เพส ว.: ยี่สิบ) สอบความ(ถาม) เด็ด? ขาดการเกษียน (เกษียน น.: ข้อความที่เขียนแทรกไว้ในใบลาน ข้อความที่เขียนไว้ในหัวกระดาษคำสั่งหรือหนังสือราชการ) (ข้อนี้ยากมาก ขอเชิญตีความช่วยกันครับ/ครูชา)??
7) มิได้เขียนคำตัดสำนวนไว้หนึ่ง : - : ไม่ได้เขียนคำ (ให้การ?) ตัดสำนวนไว้
8) เขียนลงแล้วกับฮับหนึ่ง : เขียนลงแล้วกลับรับหนึ่ง : บันทึกคำให้การ(รับ)ไว้แล้วกลับคำรับนั้น
9) ปะติเสดกบเกื่อนถามกับข้อเป็นพากหนึ่ง : ปฏิเสธกลบเกลื่อนถามกลับข้อเป็นภาคหนึ่ง : (ให้คนผิด) ปฏิเสธกลบเกลื่อนความผิด พลิกแพลง(กลับข้อ)คำถามเป็นส่วน ๆ
10) ข้ออ้างมากมิได้เขียนแดงแปงเปี่ยนเอาเป็นต่อหนึ่ง : ข้ออ้างมากมิได้เขียนแดง(แต่ง?)แปลงเปลี่ยนเอาเป็นต่อหนึ่ง : (เจ้าพนักงาน)มีข้ออ้างมาก(ว่าคดีมีความยุ่งยากจึง) เขียนแปลงเปลี่ยนสำนวนความ (ขอเชิญตีความช่วยกันครับ/ครูชา)
11) มิแจ้งข้อทำอำยอนไว้ ชี้สำนวนมิให้สิ้นหนึ่ง : - : มิยอมแจ้งข้อกล่าวหา/หน่วงเหนี่ยวเรื่องไว้ ชี้สำนวนว่ายังไม่สิ้น (ไม่ยอมตัดสิน)
12) ตัดสำนวนเว้นแวะในความโจดจำเลยมิให้หลูดองอาดสู้แปงให้สัดบ่ออกอัดอ่านละวางหนึ่ง : ตัดสำนวนเว้นแวะในความโจทก์จำเลยมิให้หลุดองอาจสู้แปลงให้สัตย์บ่ออกอรรถอ่านละวางหนึ่ง : ตัดสำนวนไม่นำคำให้การโจทก์-จำเลยเพื่อมิให้หลุด/พ้นผิดเมื่อโจทก์หรือจำเลยสู้คดี(องอาจสู้) เปลี่ยนแปลงคำให้สัตย์ของคู่คดี(?)ไม่ว่าคดีไปตามกระบวนการ
12 ข้อก่าวไว้ ชื่ว่า สุทะอุทอนให้พิเคาะโทดเทิน : 12 ข้อกล่าวไว้ชื่อว่าสุทอุทธรณ์ให้พิเคราะห์โทษเทอญ.
การศึกษาคัมภีร์"โพสะราดและสังคะปะกอน" ตอนนี้อ่านเข้าใจค่อนข้างยาก พราะอายุกฎหมายก็น่าจะหลายร้อยปีทีเดียว คิดดูง่าย ๆ เมื่อสิ้นสุดยุคพระเจ้าอนุวงศ์แห่งเวียงจันทน์ก็ปี พ.ศ. 2369 หรือ 181 ปีมาแล้ว และต่อมาในสมัยเจ้ามหาชีวิตแห่งหลวงพระบางในยุคประเทศราชสยามก็คงใช้มาเรื่อย ๆ จนถึงยุคฝรั่งเศส ดังนั้นกฎหมายนี้ย่อมมีอายุ 200 ปีขึ้นไป สนุกดีครับ.
ความเห็น (9)
สัสดีค่ะ คุณครูชา
เข้าใจยากจริงๆด้วยค่ะ
- สวัสดีครับป้าแดง
. pa_daeng ครับ
- ยากอีหลีครับแม้แต่ท่านสำลิด บัวสีสะหวัด ผู้เรียบเรียง(ฮิบโฮม) ยังกล่าวถึงคำพูดคนอ่านชาวลาวว่า“ยังมีหางเสียงบางส่วนต่อว่าต่อขานว่าอ่านบ่ฮู้เลื่อง บ่เข้าใจ บ่ฮู้จักเอาเลื่องอันใดมาเว้า และเว้าพาสาลาวแบบใด”
- เราใช้แต่อักษรไทยมา จึงนับว่ายากหลายครับ และเป็นสำนวนเมื่อเป็นร้อย ๆ ปีด้วย
- แต่ให้ถึงหมวดเนื้อหากฎหมายจริง ๆ แล้วจะสนุกมากครับ เช่น แบ่งมรดก ข้าหนีเจ้าบ่าวหนีนาย เป็นต้น
- ขอบคุณมากครับ
- สวัสดีครับคุณครู
- มีประเด็นเทียบเคียงกับภาษาใต้ครับ
ให้สะโทดขาดเหลือหลาย กำหนดมิให้หมดลงทุกข้อหนึ่ง :
ให้ษาโทษขาดเหลือหลาย กำหนดมิให้หมดลงทุกข้อหนึ่ง:
กำหนดโทษขาดเหลือ(ต่ำไป) มิได้ลงโทษคนผิดหมดทุกความผิด
กำลังสงสัยว่า คำว่า สะ มาจาก สา
สา = (รู้สึก รู้)สา
ภาษาใต้พื้นบ้าน คนกินแกงเผ็ดที่ไม่เผ็ด ก็อุทานว่า "ไม่สาอะไร" คือ กินแล้วไม่รู้สึกรู้สาอะไรเลย
ให้สะโทดขาดเหลือหลาย = ให้(รู้สึกรู้)สาโทษขาด(หายไปมาก)เหลือหลาย
- สวัสดีครับท่านอาจารย์wwibul ครับ
- สิ่งที่ผมคิดอยู่คือ ผมนึกถึงคำว่า โทษ, โทษา, โทษานุโทษ.. ทีนี้ฝ่ายอาลักษณ์นำใช้พูด/เขียนกลับเสียงว่า ษาโทษ : สาโทด ซึ่งความหมายก็คือการพูดคำว่า โทษ โทษา กลับทางแต่ความหมายเดิมนี่เอง (?)
- การนำใช้กลับเสียง หรือเลียนเสียงเอาแค่ใกล้ ๆ เคียง นี้พบมากในภาษาลาวที่มาจากราก บาลี-สันสกฤติ เช่น บอละบวน (บริบูรณ์) มะทีวังน้ำ (นทีวังน้ำ) กูละนา (กรุณา) บัวละพา (บูรพา) ในภาษากวีหมอลำก็พบบ่อยครับ เช่น ในกลอนลำกล่าวถึงหมอลำ(ชื่อ) ทองคำ ก็ว่า "ทองคำลำนี่ฮักจริงใจ" ก็เข้าใจได้ว่าหมายถึง "หมอลำทองคำฮักจริงใจ"
- ผมอาจยกตัวอย่างไม่ตรงประเด็น แต่อยากกราบเรียนว่าอาจเป็นข้อที่ทำให้เรางงได้ (หรือไม่อย่างไร)
- ขอขอบคุณมากครับ
- สวัสดีครับ ท่านครูชา เปิงบ้าน
- ษาโทษ อาจมาจาก (พิพาก)ษาโทษ ก็เป็นความเป็นไปได้เหมือนกันครับ
- คงต้องดูลำดับเหตุการณ์ประกอบกระมังครับ ?
- ถ้าเป็นขั้นหลังการพิพากษา ใช้ ษาโทษ ก็น่าจะตรง
- ถ้าเป็นขั้นก่อนการพิพากษา คำว่า สาโทษ ก็น่าจะลงตัวกว่า
- ไม่แน่ใจเหมือนกันครับ
- สวัสดีครับท่านอาจารย์wwibul
- น่าคิดเหมือนกันครับ แตคงฟันธงลำบากนะครับ
- ที่ผมสงสัยอยู่อีกก็คือ "สุทะอุทอน" ในอักษรลาวครับ ว่าจะเป็น สุทอุทธรณ์ สูทอุทธรณ์ หรือ สุทธิอุทธรณ์ และน่าจะแปลว่าอะไรในภาษาไทยเรา เรียนขอความเห็นท่านอาจารย์ครับ
- ขอบคุณมากครับ
- สวัสดีครับ ท่านครูชา เปิงบ้าน
- ความรู้เรื่องกฏหมายโบราณผมน้อยกว่าน้อย ไม่กล้าแปล/ตีความครับ
- ในส่วนประเด็นปลีกย่อย ที่แทรกความเห็นมา เพราะเป็นเรื่องวิวัฒนาการของภาษา ที่ผมมองว่า เหมือนอ่านวรรณคดีเสียมากกว่า
กลับมาดูเนื้อหาข้อ 5 ดีกว่าครับ
ลงทงใซหลักเพ็ด ถามความเด็ดขาดกะเสียนหนึ่ง :
ลงธงชัยหลัก(เพด) ถามความเด็ดขาดเกษียนหนึ่ง :
(ค่อนข้างตีความยากมาก) ลงธงชัยหลักเพ..?(พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน 2542. เพชร น. : แก้วแข็งทำเครื่องประดับ, เพ็ดทูล ก. : พูดกับเจ้านาย, เพล็ด/เพ็จ ก. : เผล็ด ผลิ งอกออก, เพ็จ ว. : เล็ก, ย่อม, น้อย, เพท น.: เวท ความรู้, เพศ น.: รูปที่แสดงว่าหญิงหรือชาย, เพส ว.: ยี่สิบ) สอบความ(ถาม) เด็ด? ขาดการเกษียน (เกษียน น.: ข้อความที่เขียนแทรกไว้ในใบลาน ข้อความที่เขียนไว้ในหัวกระดาษคำสั่งหรือหนังสือราชการ) (ข้อนี้ยากมาก ขอเชิญตีความช่วยกันครับ/ครูชา)??
- ผมตีความว่า
- ลงธงชัย คือการลงความเห็นเด็ดขาด
- เพ็ด ใน "หลักเพ็ด" ไม่แน่ใจว่า เป็นเพ็ดเดียวกับ เพ็ดทูล หรือไม่ ถ้าใช่ เพ็ด ก็คือ บอกเล่า
- เมื่อใช้รวม ๆ ก็จะเป็นการ "ลงความเห็นเป็นเด็ดขาด"
- ส่วน ถามความเด็ดขาดเกษียนหนึ่ง ผมตีความว่า เป็นการ เกษียณ คือ เขียน ในสิ่งที่ ถาม(เนื้อความ)เป็นเด็ดขาด คือ ด่วนสรุป
- โดยรวม น่าจะแปลทำนองที่ว่า เป็นการที่ด่วนเขียนสรุปตามที่ตนเองฟันธงไว้ก่อน
- ไม่รู้ว่า ตีความอย่างนี้ พอจะเป็นไปได้หรือเปล่าครับ ?
- ขอโทษครับ แก้เป็น "เนื้อหาข้อ 6" ครับ
- ใจลอยไปนิดหนึ่ง ขออภัย...
- สวัสดีครับท่านอาจารย์wwibul ครับ
- "เป็นเรื่องวิวัฒนาการของภาษา ที่ผมมองว่า เหมือนอ่านวรรณคดีเสียมากกว่า" ใช่ครับผมก็คิดดังนี้ ได้อรรถรสแบบวรรณคดีอย่างนี้
- ข้อ 6 ผมเห็นค่อนข้างมาทาง เพ็ดทูล เหมือนกันครับ
- ผมยิ่งอ่าน ตีความทวนย้อนดู ยิ่งเห็นถึงความเที่ยงธรรมที่มีให้แก่ทั้ง โจทก์และจำเลย เป็นเรื่องดี ๆ ของโบราณ ทั้ง ๆ ที่ถ้าผิดจริง ลงโทษน่ากลัวมาก ๆ
- ขอขอบคุณครับ