โครงงานภาษาอังกฤษ( Project work  in English):
    อีก 1 ทางเลือกของการจัดการเรียนการสอนภาษาอังกฤษ
*   ขจิต  ฝอยทอง

ในปัจจุบันโครงงานภาษาอังกฤษเป็นที่แพร่หลายแก่ครู-อาจารย์ที่จัดการเรียนการสอนทั้งในระดับประถมศึกษาและระดับมัธยมศึกษา จากพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม ( ฉบับที่ 2 ) พ.ศ. 2545 หมวด 4 แนวการจัดการศึกษา มาตรา 22 การจัดการศึกษาต้องยึดหลักว่าผู้เรียนทุกคนมีความสามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองได้ และถือว่า ผู้เรียนมีความสำคัญที่สุด กระบวนการจัดการศึกษาต้องส่งเสริมให้ผู้เรียนสามารถพัฒนาตามธรรมชาติและเต็มตามศักยภาพ มาตรา 24  การจัดกระบวนการเรียนรู้ ให้สถานศึกษาและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการดังต่อไปนี้

 1) จัดเนื้อหาสาระ และกิจกรรมให้สอดคล้องกับความสนใจและความถนัดของผู้เรียน

2) ฝึกทักษะกระบวนการคิด การจัดการ การเผชิญสถานการณ์ และการประยุกต์ความรู้มาใช้เพื่อป้องกัน และแก้ไขปัญหา

3)  จัดกิจกรรมให้ผู้เรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริง ฝึกปฏิบัติให้ทำได้ คิดเป็น ทำเป็น รักการอ่านและเกิดความใฝ่รู้อย่างต่อเนื่อง

 4) การจัดการเรียนการสอนโดยผสมสาระความรู้ด้านต่างๆได้อย่างสัดส่วนสมดุลกัน รวมทั้งปลูกฝังคุณธรรม ค่านิยมที่ดีงามและลักษณะที่พึงประสงค์ไว้ในทุกวิชา

 5) ส่งเสริมสนับสนุนให้ผู้สอนสามารถจัดบรรยากาศ สภาพแวดล้อม สื่อการเรียนและอำนวยความสะดวกเพื่อให้ผู้เรียน  เกิดการเรียนรู้และมีความรอบรู้ รวมทั้งสามารถใช้การวิจัยเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้ ทั้งนี้ผู้สอนและผู้เรียนอาจเรียนรู้ไปพร้อมกัน จากสื่อการเรียนการสอนและแหล่งวิทยาการประเภทต่างๆ 

 6) จัดการเรียนรู้ให้เกิดขึ้นได้ทุกเวลา ทุกสถานที่ มีการประสานร่วมมือกับบิดา มารดา ผู้ปกครอง และบุคลในชุมชนทุกฝ่าย เพื่อร่วมกันพัฒนาผู้เรียนตามศักยภาพ มาตรา 28 หลักสูตรการศึกษาระดับอุดมศึกษายังมีความมุ่งหมายเฉพาะที่จะพัฒนาวิชาการ วิชาชีพชั้นสูงและการค้นคว้า วิจัย เพื่อพัฒนาองค์ความรู้และพัฒนาสังคมและในมาตรา 30 ให้สถานศึกษาพัฒนากระบวนการเรียนการสอนที่มีประสิทธิภาพ รวมทั้งส่งเสริมให้ผู้สอนสามารถวิจัยเพื่อพัฒนาการเรียนรู้ที่เหมาะสมกับผู้เรียนในแต่ละระดับการศึกษา  จากพระราชบัญญัติการศึกษาดังกล่าวข้างต้นและจากประสบการณ์ของผู้เขียน โครงงานภาษาอังกฤษทำให้ผู้เรียนเกิดทักษะกระบวนการคิดและเกิดการเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง ผู้เรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง นอกจากนี้ผู้สอนสามารถบูรณาการ(Integrate)ภาษาอังกฤษให้เข้ากับสาระการเรียนรู้อื่นๆได้  ครู-อาจารย์ผู้สอนภาษาอังกฤษจะต้องรู้จักยั่วยุให้ผู้เรียนคิด
และอยากทำโครงงาน  ผู้เรียนจะเกิดทักษะทางภาษา  ทักษะกระบวนการคิดวิเคราะห์  การค้นคว้าด้วยตนเองและเกิดการพัฒนาทางด้านภาษาอังกฤษอย่างเต็มตามศักยภาพ

ความหมายของโครงงานภาษาอังกฤษ ( Definition of English Project Work )
                Haines ( 1989 ) กล่าวว่า โครงงานภาษาอังกฤษ คือ การใช้กิจกรรมทักษะทางภาษาที่หลากหลาย ซึ่งจะเน้นในเรื่องที่ผู้เรียนสนใจมากกว่าที่จะเน้นเฉพาะเรื่องการทำใบงานทางภาษา
                Fried-Booth ( 2002 ) กล่าวว่า โครงงานคือการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง ซึ่งเริ่มต้นมาจากความต้องการของผู้เรียน จนกระทั่งถึงผลงานที่ออกมา
                ผู้เขียนมีความเห็นว่า โครงงานภาษาอังกฤษ คือ กระบวนการจัดการเรียนการสอนที่เกิดจากความต้องการของผู้เรียน ผู้เรียนได้ใช้ทักษะกระบวนการคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ มีการพัฒนาทักษะทางด้านพุทธิพิสัย ( Cognitive Domain ) จิตพิสัย ( Affective Domain ) การค้นคว้าหาความรู้ใหม่ๆได้ด้วยตนเองจากประสบการณ์จริง ผู้เรียนได้พัฒนาทักษะกระบวนการทำงานร่วมกับผู้อื่น(Collaborative) การพัฒนาทักษะทางภาษาในด้านการฟัง(Listening)  การพูด(Speaking) การอ่าน(Reading) และการเขียน(Writing)ภาษาอังกฤษ

ขั้นตอนในการดำเนินโครงงานภาษาอังกฤษ ( Phases of English Project Work)
                การดำเนินโครงงานภาษาอังกฤษ จำเป็นอย่างยิ่งที่ผู้สอนต้องสอนขั้นตอนในการดำเนินโครงงานว่าทำอย่างไร ไม่ใช่ปล่อยให้ผู้เรียนทำเอง ถ้าผู้สอนไม่ได้สอนขั้นตอนการทำโครงงานจะทำให้ผู้เรียนท้อและไม่อยากทำโครงงาน เมื่อผู้เรียนสามารถดำเนินโครงงานเองได้ ผู้สอนต้องคอยเป็นที่ปรึกษาให้แก่ผู้เรียน ผู้เขียนได้ดำเนินโครงงานภาษาอังกฤษง่ายๆดังนี้
                1. ขั้นวิเคราะห์ปัญหา ( Identification of a problem ) ผู้เรียนช่วยกันวิเคราะห์ว่าอะไร(What )เป็นปัญหาของผู้เรียน อาจเป็นปัญหาของผู้เรียนเอง หรือปัญหาของชุมชนก็ได้ การตั้งปัญหาไม่ควรกว้างเกินไป  ผู้เรียนและผู้สอนมีส่วนสำคัญในการทำให้ปัญหาแคบลง โดยการช่วยกันถามว่าอะไรคือปัญหา เมื่อได้ปัญหาแล้วจะดำเนินการต่อไปอย่างไร เช่นนักเรียนของผู้เขียนอยู่ในหมู่บ้านที่ผลิตสับปะรด แต่ผลผลิตของสับปะรดต่อไร่ต่ำมาก นอกจากนี้การใส่ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ ยังเพิ่มรายจ่ายให้แก่ครอบครัวของนักเรียนด้วย  ดังนั้นปัญหาของนักเรียนคือต้องการเพิ่มผลผลิตในไร่สับปะรดจะทำอย่างไร โดยไม่ใช้ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ (ดูตัวอย่างโครงงานที่ 1 )
                2. ขั้นตั้งจุดประสงค์ของโครงงาน ( Purpose of  project work ) ผู้เรียนจะต้องตั้งจุดประสงค์ว่าเมื่อทำโครงงานแล้วได้อะไร (What ) มีผลงานในด้านทักษะทางภาษาอังกฤษ(Language Skills ) ในขั้นสุดท้ายออกมาเป็นอะไร เช่น นักเรียนของผู้เขียนได้ทำการเพิ่มผลผลิตในไร่สับปะรด ( ดูตัวอย่างโครงงานที่ 1 ) มีจุดประสงค์คือ การเพิ่มผลผลิตในไร่สับปะรดโดยไม่ใช้ปุ๋ยวิทยาศาสตร์  โครงงานกลอนภาษาอังกฤษนักเรียนตั้งจุดประสงค์เพื่อการเผยแพร่กลอนเป็นภาษาอังกฤษ ในหนังสือพิมพ์ (ดูตัวอย่างกลอนภาษาอังกฤษจากหนังสือพิมพ์Bangkok post ของนักเรียน)
                3. ขั้นวางแผน ( Planning ) ผู้เรียนจะต้องวางแผนว่า จะทำอะไร ทำที่ไหน และทำอย่างไร นักเรียนของผู้เขียนได้วางแผนการนำเสนอเป็นรูปแบบโปสเตอร์ (Poster )ภาษาอังกฤษ  การวางแผนการดำเนินการควรวางแผนอย่างละเอียด เช่น ถ้าไปสัมภาษณ์ภูมิปัญญาชาวบ้านเกี่ยวกับสับปะรด หรือสัมภาษณ์นักท่องเที่ยวที่มาท่องเที่ยวในท้องถิ่น นักเรียนต้องวางแผนว่า จะสัมภาษณ์ใคร (Who )สัมภาษณ์ที่ไหน(Where) สัมภาษณ์ทำไม (Why) เมื่อได้ผลแล้วจะเอาคำตอบไปทำอย่างไร( How)
                4. ขั้นดำเนินการ (Processes ) นักเรียนดำเนินการโครงงานภาษาอังกฤษ ตามขั้นตอนที่ได้วางแผนไว้ ตามลำดับขั้นตอน( ดูตัวอย่างโครงงานที่ 1 ในขั้นกระบวนการ(Processes))
                5. ขั้นประเมินผล (Evaluation ) การประเมินผลโครงงานภาษาอังกฤษ ควรประเมินผู้เรียนเพื่อให้เกิดทักษะทางด้านพุทธิพิสัย ( Cognitive Domain ) จิตพิสัย ( Affective Domain )และทักษะทางด้านภาษาอังกฤษ(Language Skills )  การประเมินผลอาจประเมินโดยตัวนักเรียนเอง(Self-evaluation  ) ประเมินโดยเพื่อนนักเรียน(Peer-evaluation )และประเมินโดยครู(Teacher evaluation )  โครงงานของผู้เขียนผู้ปกครองนักเรียนมีส่วนในการประเมินโครงงานด้วย  ทั้งจากโปสเตอร์และการนำเสนอเป็นภาษาอังกฤษ

 
หัวข้อในการดำเนินโครงงานภาษาอังกฤษ
                การดำเนินโครงงานภาษาอังกฤษไม่มีรูปแบบตายตัว  ครูผู้สอนอาจกำหนดหัวข้อในการดำเนินโครงงานภาษาอังกฤษง่ายๆก็ได้  ผู้เขียนขอเสนอรูปแบบหัวข้อในการดำเนินโครงงานภาษาอังกฤษดังนี้
1.       หัวข้อโครงงาน (Title )
2.       ชื่อผู้ทำโครงงาน(Author )
3.       ชื่อที่ปรึกษาโครงงาน(Advisor )
4.       ที่มาของปัญหา(Statement of the problem )
5.       จุดมุ่งหมายของโครงงาน(Object )
6.       แผนดำเนินการ(Plan )
7.        วิธีดำเนินการ(Process )
8.       ผลที่คาดว่าจะได้รับ(Result )
9.       สรุป (Conclusion )
10.    เอกสารอ้างอิง (Reference )
ข้อดีของโครงงานภาษาอังกฤษ ( The advantages of doing English project work)
1.       นักเรียนได้มีโอกาสเลือกในสิ่งที่นักเรียนอยากเรียน
2.     นักเรียนได้ฝึกทักษะทั้งการฟัง(Listening ) การพูด(Speaking ) การอ่าน(Reading ) และการเขียน(Writing )ภาษาอังกฤษแบบบูรณาการ(Integration )
3.       นักเรียนได้ฝึกการทำงานร่วมกับผู้อื่น ( Collaborative )
4.       นักเรียนได้ค้นคว้าข้อมูลด้วยตนเองตามความสนใจของแต่ละบุคคล (Learner-independence )
5.       นักเรียนได้เรียนรู้จากการปฏิบัติในสถานการณ์จริง
ตัวอย่างโครงงานภาษาอังกฤษและผลงานจากโครงงานการเขียนกลอนภาษาอังกฤษของนักเรียน
                ปัญหาของนักเรียนคือต้องการเพิ่มผลผลิตในไร่สับปะรดโดยไม่ใช้สารเคมี นักเรียนของผู้เขียนออกไปค้นคว้าข้อมูลจากแหล่งเรียนรู้ต่างๆ เช่น ค้นข้อมูลจาก อินเตอร์เน็ต สอบถามผู้รู้ ค้นคว้าจากห้องสมุด  นักเรียนกลุ่มนี้ของผู้เขียนได้เลือกสัมภาษณ์ภูมิปัญญาในท้องถิ่นและนำความรู้มาทดลอง 2 ไร่คือ ไร่ที่ 1 ใช้สารเคมีตามปกติ  ไร่ที่ 2  ใช้น้ำมะพร้าวผสมกากน้ำตาล ผสมหอยเชอรี่( เนื่องจากบริเวณบ้านนักเรียนมีหอยเชอรี่มาก)และใส่สารEM(Effective Microorganism) ซึ่งเป็นจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์  แล้วนำมาเปรียบเทียบ 2 ไร่ ทุก 15 วัน ผลปรากฏว่าไร่ที่ 2 สับปะรดมีผลผลิตและเจริญเติบโตได้ดีกว่าไร่ที่ 1
ตัวอย่างโครงงานภาษาอังกฤษอย่างง่ายๆของนักเรียนโครงงานที่  1 เรื่องการเพิ่มผลผลิตในไร่สับปะรด

 
Objective             1. To study how to increase pineapples in a farm
                              2. To prove that using natural material can increase pineapple in a farm

บรรณานุกรม

กองบรรณาธิการ.(2548). สนุกกับภาษาอังกฤษโดยใช้แหล่งเรียนรู้. สานปฎิรูป 8(85): 34-36.
Fried-Booth. (2002). Project work. Oxford University Press.
Haines,S.(1989) Project  for  the EFL classroom : Resource material for teachers. UK: Nelson.
Radzienda,T. (2004). Poet Tree in Kanchanaburi. Bangkok post. 5 October.
Sheppard,K. , Stoller, F.( 1995). Guidelines for the integration of student projects into ESP   classrooms. FORUM. 33(2) pp.10-22.

* นายขจิต ฝอยทองนักศึกษาปริญญาเอกทุนโครงการพัฒนาอาจารย์สาขาขาดแคลนจากคณะศิลปศาตร์และวิทยาศาสตร์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน

   ตัวอย่างโครงงานภาษาอังกฤษ