เบื้องหลังความคิด (underlying Ideas) กับการเริ่มต้นเรียนรู้งานชุมชน
ผมตั้งใจมานานแล้ว กับการเขียนบันทึกที่เป็นเรื่องราวการทำงานชุมชน ผ่านประสบการณ์ของตัวผมเอง ทั้งที่ได้ร่วมทำงานกับหน่วยงานอื่นๆ ทำด้วยตัวเอง สังเกต และ ปฏิบัติไปพร้อมกัน
ความตั้งใจที่มีมากขึ้นตามความจำเป็นที่จะต้องเขียนเพื่อเป็นวิทยาทาน และเป็นพื้นที่แลกเปลี่ยนสำหรับผู้ที่สนใจ รวมถึงนักศึกษาที่สนใจงานพัฒนาชุมชน
ในเทอมต่อไปผมมีสอนนักศึกษาในประเด็น "การทำงานชุมชนผ่านงานวิจัย" ในระดับปริญญาโท ผมคิดว่าประสบการณ์การเรียนที่ผ่านมา เรามีปัญหาเรื่องการปฏิบัติ ในเรื่องทฤษฎีนั้นเราจัดการความรู้ได้จากเอกสาร รายงาน ซึ่งในการศึกษาในระบบสามารถเข้าถึงข้อมูลนั้นไม่ยากนัก แต่จิตวิญาณของชุมชน การปฏิบัติการร่วมกับชุมชนที่แท้นั้น ไม่ค่อยเห็นภาพที่ชัดเจนในการเดินเข้าไปเรียนรู้
รู้ทฤษฏีเหมือนมีอาวุธที่ลับคมไว้ แต่ไม่ได้ใช้ประโยชน์ การลงมือปฏิบัติเป็นการใช้ประโยชน์จากความรู้ที่เรามีอยู่ได้เต็มศักยภาพ เป็นเส้นทางนำไปสู่การพัฒนาที่ถูกต้อง (สัมมาพัฒนา) ให้ความสำคัญกับทุนไทย ในการเป็นฐานการพัฒนาได้อย่างมีดุลยภาพ ภายใต้การเคารพศักดิ์ศรีและคุณค่าความเป็นคนของคนทุกคน โดยเฉพาะคนเล็กคนน้อย คนยากคนจน ที่เป็นคนส่วนใหญ่ของประเทศ
ความตั้งใจของผมในครั้งนี้ หมายถึงการเริ่มต้น...หากแต่เป้าหมายตามที่เขียนมาข้างต้น ปฏิบัติการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในบันทึกต่างๆใน Blog นี้ จึงเป็นเสมือนลายแทงของความรู้ ก้าวไปสู่ขุนทรัพย์อันหมายถึง ผลึกผลทางปัญญาที่จะเกิดขึ้น
เริ่มต้นที่ปลายปี เพื่อสิ่งดีๆที่จะได้เรียนรู้ร่วมกันครับ
-------------
จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร
๒๘ ธ.ค.๕๑
ปาย,แม่ฮ่องสอน
ความเห็น (13)
- เห็นด้วยกับน้องเอกค่ะ ร่ำเรียนกันตั้งมากมาย
- รู้แต่ทฤษฎีอย่างเดียว ไม่เคยนำมาปฏิบัติก็ไร้ประโยชน์
- โดยเฉพาะทฤษฎีของบ้านเมืองอื่นหากนำมาใช้ก็ต้องปรับให้เข้ากับวิถีชุมชน และวัฒนธรรมของบ้านเราด้วย
- คนไทยขี้เบื่อ แต่ชอบทำอะไรแบบตามกระแส รักความสนุกสนาน จึงเห็นหลากหลายโครงการดังเป็นพลุและดับสลายในเวลาไม่นาน
- หากเมื่อไหร่วิธีคิดที่ภาครัฐนำไปแนะนำเป็นส่วนหนึ่งของการดำเนินชีวิตปรกติของคนในชุมชนได้ก็จะมีความยั่งยืน แต่ไม่อยากให้เป็นเหมือนในเรื่องนิทานปลาดาวที่น้องเอกเล่า
- สวัสดีปีใหม่นะคะ
เป็นเจตนาที่เป็นประโยชน์ต่อสังคมชุมชน ประเทศของเราครับน้องเอก
โดยเฉพาะอย่างยิ่งการนำประสบการณ์ ความคิดเห็น บทเรียน สิ่งสะท้อนของชุมชนออกมาเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน เพื่อกระจายให้สาธารณะเรียนรู้ ซึมซับเรื่องราวของอีกภาคส่วนหนึ่งของสังคม ของประเทศ
ข่าวคราวแต่ละวันมีแต่ภาคอุตสาหกรรม มหาภาคของประเทศ น้อยนักที่จะหยิบเรื่องชนบท หากหยิบแต่ปัญหาแต่ไม่ได้กล่าวถึงหนทางการเข้าไปแก้ไขปัญหานั้นๆ ไม่ได้หยิบคุณค่ารากเหง้าทุนสังคมออกมาให้สำเหนียกกันบ้าง ที่สังคมชนบทยังอุดมสิ่งที่สังคมนี้ถามหา แต่มองไม่เห็น คลำไม่เจอะ สัมผัสไม่ถึง ถอดระหัสไม่ได้
แน่นอนส่วนที่เป็นปัญหาย่อมมี ส่วนที่ตกต่ำย่อมมี ก็ต้องเข้าไปรับรู้รับทราบรากของปัญหาอย่างแท้จริงและแก้กันที่ตรงนั้นแบบหลากหลายมิใช่ปูพรมด้วยวิธีการเดียว
เราอาจจะใช้เวทีนี้เป็นกระบอกเสียงเล็กๆให้แก่ชุมชน แม้พี่จะเชื่อว่าในจำนวนสมาชิกทั้งหมดของ g2k นี้อาจจะมีเพียงหนึ่งในสิบที่สนใจงานด้านนี้ แต่การเอาสาระ คุณค่าของชุมชนออกมาวางไว้ในที่สาธารณะนี้นั้น ก็เปิดโอกาสให้ทุกคนได้เห็น เข้าใจมากขึ้นและสามารถเข้าถึงได้ตลอดเวลา โดยเฉพาะนักเรียน นักศึกษา นักพัฒนา และผู้สนใจทั่วไป
เปิดพื้นที่ให้ชุมชนมากขึ้น เพราะชุมชนมักเป็นส่วนสุดท้ายเสมอในสังคม
ชุมชนชนบท มักถูกกระบวนการพัฒนาประเทศลาก ดึงไปตามที่ผู้บริหารประเทศต้องการ ตัดสินใจด้วยทัศนเชิงวิชาการของเขา เลยเถิดไปถึงแรงดันของผลประโยชน์ด้วยซ้ำไป แม้จะยกคำว่ามีส่วนร่วมเข้ามาเป็นมนต์วิเศษ แต่เป็นเพียง "ส่วน" ที่ "เข้าร่วม" เท่านั้น แล้วก็เอารูปไปปะหน้าในรายงานเท่านั้น แต่สาระจริงๆเขาเป็นผู้บันทึกลงไปว่าเป็นเช่นไร ชุมชนมิได้เป็นผู้เขียนเอง อาจเป็นเพราะชุมชนไม่ได้มีประโยชน์ให้กับเขา
ตรงกันข้ามอีกภาคของสังคมอุดมไปด้วยผลประโยชน์ จึงหอมหวลทวนลม แค่ใช้อำนาจที่เขาครองอยู่ตวัดปลายปากกาไปตามความต้องการของเขา แม้เพียงเปิดโอกาสให้เท่านั้น ลาภ ยศ สรรเสริญก็กรูเข้ามาสนองลัทธิบริโภคอย่างสมใจ อิ่มเอม และสะสมความเคยตัว
เป็นเจตนาที่ดีครับ เดินหน้าเถอะน้องเอก
เอาใจช่วยละกันนะคะ
^__^
สวัสดีค่ะ
พี่เห็นด้วยกับการที่คุณเอก จะมีบันทึกนี้ ต่อเนื่อง มาให้พวกเราอ่านกัน จะเป็นประโยชน์มากค่ะ
ส่วนตัวเห็นว่า เมื่อวิเคราะห์ชุมชนแล้ว ใช้หลักทฤษฎี เศรษฐกิจพอเพียงเข้ามาจับ
สนับสนุนความเข้มแข็งของชุมชน สร้างเสริมจุดเด่นปรับปรุงจุดด้อย เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนต่อไป สามารถเลี้ยงตนเองได้ต่อไป ก็น่า จะดีนะคะ
อีกทั้งการฝึกอบรมผู้นำชุมชน เพื่อให้ผู้นำชุมชนเหล่านั้นเข้าใจในหลักเศรษฐกิจ ก็เป็นความจำเป็นค่ะ
พี่เคยทำงานกับชุมชนมาพอควร แม้มิได้ลงลึก ก็พอเข้าใจค่ะ
ความเข้มแข็งระดับชุมชน จะนำไปสู่ความเข้มแข็งระดับที่ใหญ่ขึ้นได้
ลดปัญหาการว่างงาน ลดปัญหาหนี้นอกระบบ และนำไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืนในที่สุดค่ะ
สวัสดีครับพี่naree suwan
ด้วยผมได้รับอีเมลมากมายจากผู้ที่สนใจ หลากหลายประเด็นส่วนหนึ่ง ๕๐ เปอร์เซนต์ เป็นการถามงานชุมชน
และเทอมหน้านี้ได้มีโอกาสไปบรรยาย และแลกเปลี่ยนกับนักศึกษาประเด็นดังกล่าวนี้ด้วย
ด้วยความตั้งใจที่คิดไว้มานานว่าจะเขียนประสบการณ์เป็นตอนๆเรียงลำดับไป เพื่อความเข้าใจที่เป็นระบบ เลยคิดเขียนบันทึกนี้ขึ้นมาครับ
ผมอาจไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญแต่อยากแบ่งปันประสบการณ์เพื่อการต่อยอด ให้กับผู้สนใจท่านอื่นๆเ
ป็นพื้นที่แลกเปลี่ยนออนไลน์ เป็นวิทยาทานครับผม
ขอบคุณและสวัสดีปีใหม่ครับผม :)
สวัสดีค่ะ
- จริงของเอก
- เรามีปัญหาเรื่องการนำไปใช้
- ปรับใช้ไม่ค่อยได้ ได้แต่ทำตามๆกันไป แล้วไม่ยอมเปลี่ยนกระบวนทัศน์
- -----
- หวังว่ามิติใหม่ คงเกิดขึ้นในเร็ววันค่ะ
สวัสดีครับพี่บางทรายบางทราย (คนเข็นครก ขึ้นภูเขา)
ในแวดวงคนทำงานชุมชน หลายๆท่านที่อยู่ในนี้ ท่านหนึ่งในนั้นก็คือ ท่านบางทรายครับ ที่ผมชื่นชมอ่านบันทึกผ่านตัวอักษร และพี่ได้ต่อยอดความคิดของผมได้ดีมาก ผมได้เรียนรู้ที่เพิ่มเติมจากที่ผมมีอยู่
เป็นเรื่องมหัศจรรย์ออนไลน์
คนทำงานชุมชนที่คลุกกับชุมชนมีกี่มากน้อยที่จะได้มีโอกาสนำเสี้ยวมุมนั้นออกมาเผยแพร่ มีพื้นที่ให้เราแล้ว ผมคิดว่า ค่อยๆคิด ค่อยๆเขียนจะเกิดประโยชน์สำหรับผู้สนใจมากทีเดียว
ผมมองไปถึงความ"ปรองดอง" อันเกิดจากความเข้าใจระหว่างกันด้วยครับ
ผมไม่อยากให้ชุมชนเป็นสถานที่ทดลองทฤษฎีของนักวิชาการหลายๆท่าน เพราะสิทธิเท่าเทียมกันในศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์
ตลอดที่ผ่านมาเรามักถูกทดลอง และนำมาสรุปป็นวรรคเป็นเวร สรุปเป็นรายงาน เขียนได้ดี มีคนอ่าน และเห็นคล้อยตาม...ชุมชนเลยถูกมองเพียงด้านเดียวเสมอมาครับ
ขอบคุณครับสำหรับกำลังใจที่ดีครับผมพี่บางทราย
สวัสดีครับคุณแนนนี่IS
ขอบคุณครับ กำลังใจที่ดี มาไกลหน่อย แต่ก็ตั้งใจให้ ขอบคุณๆ
สวัสดีปีใหม่ครับผม :)
-------------------
สวัสดีครับพี่sasinanda
ความเข้มแข็งของชุมชนส่งผลต่อการพัฒนาประเทศ ถูกต้องเลยครับ
ที่ผ่านมาชุมชนถูกทำให้อ่อนแรงเพราะระบบทุนนิยม ระบบการปกครองที่ยังให้ความสำคัญกับกลุ่มคนที่แตกต่างกันในการปฏิบัติ รวมถึงการศึกษาชุมชนโดยใช้ทฤษฎีมาจับโดยไม่ได้เข้าถึงชุมชนจริงๆ เป็น แรงกระแทกที่ส่งผลต่อชุมชนทั้งนั้น
การพัฒนาที่สอดคล้องกับชุมชนเป็นเรื่องสำคัญ และ ต้องมีการ KM ที่ชัดเจนนำไปปฏิบัติได้
สวัสดีปีใหม่ครับผม :)
-----------------------------------
สวัสดีครับ pa_daeng
เรื่องกระบวนทัศน์...สำคัญครับ การมองชุมชนด้วยอคติทำให้เกิดการพัฒนาที่ผิดทิศผิดทาง
ทฤษฏีกับการปฏิบัติหลายครั้งที่ไปด้วยกันไม่ได้ อีกทั้งพลวัตของปัญหา ความต้องการที่เปลี่ยนแปลงไปทุกขณะ จำเป็นอย่างยิ่งครับ ที่จะต้อง ลปรร.ต่อเนื่อง
สวัสดีปีใหม่ครับผม :)
สวัสดีค่ะน้องเอก
พี่ไม่ได้ทำงานในชุมชน
แต่มีการติดต่อคนไข้ในชุมชน โดยทางโทรศัพท์ เพื่อให้คำปรึกษาปัญหาที่คนไข้พบเมื่อกลับบ้าน
เคยออกไปเยี่ยม PCU สถานสุขภาพชุมชน รู้สึกได้ถึงความมีชีวิตชิต ชีวา ในการทำงาน
ถ้าในชุมชนมี...คนดูแลให้คำแนะนำสุขภาพชาวบ้านในชุมชน
น่าจะทำให้พวกพี่ทำงานเบาลง จากการที่ชาวบ้านสุขภาพดี
หวังว่า..การเข้าไปทำงานในชุมชน คงจะนำสิ่งที่เป็นประโยชน์ โดยเฉพาะพฤติกรรมการกินที่ดี จะทำให้ชาวไทยแข็งแรงนะคะ
สวัสดีค่ะคุณเอก
ดีใจที่จะมีบันทึกดี ๆ ที่ว่าด้วยเรื่องราวของชุมชนนะคะ... จะรออ่านค่ะ
คุณพี่อ้อย...อรุณี เวียงแสง ที่อยู่สกว.ภาคที่แม่ฮ่องสอนชวนไปเที่ยวบ้านหลายครั้งแล้วค่ะ แต่ยังไม่มีโอกาสได้ไปสักเตื้อค่ะ ครั้งที่แล้วที่ไปลงพื้นที่ตามดูงานด้านเกษตรยั่งยืนที่แม่ฮ่องสอนก็มีเวลาจำกัดค่ะ หากมีจังหวะดี ๆ คงได้ไปเยี่ยมเยือนคุณเอกและได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้กันบ้างนะคะ
ปีใหม่นี้ ขอส่งความสุขปีใหม่มาให้ค่ะ และขอให้คุณเอกมีสุขภาพแข็งแรง ๆ ...ทั้งกายทั้งใจ เป็นความหวัง เป็นพลัง สร้างสรรสังคมไทยให้ร่มเย็นเป็นสุขนะคะ
บุญรักษาค่ะ
สวัสดีปีใหม่ครับพี่อุบล
ทำงานชุมชนเป็นการเปิดโลกชุมชนให้เราเข้าใจกันมากขึ้น สิ่งหนึ่งที่ชุมชนคิดมีเหตุผลที่ซ่อนอยู่มากมาย หลายครั้งที่เราพลาด คือ เราเข้าใจกันไม่หมด การทำงานเพื่อพัฒนาจึงแก้ไขปัญหา และ พัฒนากันไม่ได้ตามเป้าหมายที่คาดไว้
การเรียนรู้ซึ่งกันและกันน่าจะเป็นสะพานแห่งความเข้าใจเชื่อมใจถึงใจครับ
สวัสดีปีใหม่ ขอให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์อำนวยพรให้พี่อุบลสดใส แข็งแรง สุขภาพดีครับ
-------------------------------------------
สวัสดีครับ อ.ดร.ทิพวัลย์
ยังไม่ได้เริ่มเลยครับ ผมเพิ่งออกมาจากป่าสนวัดจันทร์ ไปเป็นวิทยากรกระบวนการครับ ในประเด็นของ CBT.
น่าท้าทายมากทีเดียวกับการก้าวของมูลนิธิโครงการหลวงที่จะให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการจัดการท่องเที่ยวร่วมกับโครงการหลวง และดูเหมือนว่า ๓๖ ศูนย์ จะพัฒนาประเด็นการท่องเที่ยวโดยชุมชนทุกศูนย์
ประเด็นเกษตรยั่งยืน ที่พี่อ้อยท่านดูแลอยู่ ประสบความสำเร็จน่าพอใจครับ เรามีฟาร์มตัวอย่าง มีกระบวนการขยายผลที่น่าประทับใจมากๆ มีโอกาสเชิญไปแอ่วสักเตื้อเน้อครับอาจารย์ รับรองว่าพี่อ้อยจะพาท่องฟาร์มเพลิดเพลินจนลืมเกษตรศาสตร์เลยครับ :)
ขอรับพรนั้นด้วยความสุขใจ และ ขอให้พรใดก็ตามที่ประเสริฐ มอบกลับคืนท่านอาจารย์ด้วยครับ
ขอบพระคุณครับผม
คนึง ศรีสอาด
ผมเป็นหมอนามัยทำงานในชุมชนเพื่อให้ประชาชนในหมู่บ้าน/ชุมชนที่ผมรับผิดชอบจำนวน 10 หมู่บ้าน ประชากร 6พันกว่าคน มีเจ้าหน้าที่ 2 คน ทำทุกอย่างเพื่อให้ประชาชนมีสุขภาพที่ดี ไม่ม่าจะเป็นงานรักษา ส่งเสริม ป้องกัน ฟื้นฟู คลุกคลีอยู่กับชุมชน ทำงานเพื่อตอบสนองนโยบายรัฐบาล กระทรวง จังหวัด อำเภอ แต่ไม่ค่อยมีใครมองเห็นความจำเป็น ความสำคัญ ต่างกับอาชีพครูรับผิดชอบเด็กนักเรียนไม่ถึงร้อยคนมีตำแหน่งเป็นผู้อำนวยการ มีเงินค่าตำแหน่ง มีเงินค่าวิทยฐานะ มันน่าน้อยใจ
สวัสดีครับ คุณหมอ...
เท่าที่ทราบ ทางเครือข่ายหมออนามัย กำลังเรียกร้องสิทธิตรงนี้อยู่ครับ
ผมไม่อยากบอกว่าให้ยึดมั่นอุดมการณ์นะครับ บางทีมันก็ไม่สอดคล้องกับวิถีชีวิตจริง
- น้ำมันเบนซิน ลิตรละ ๓๔ บาท (สามลิตรร้อยขายไม่ได้เเล้ว)
- น้ำมันกิน (น้ำมันพืช) ราคา กว่าครึ่งร้อย
ค่าครองชีพสูงแบบนี้ จะอยู่กันไปได้อย่างไร???
ให้กำลังใจครับ คุณหมออนามัย ท่านเป็นบุคคลสำคัญในชุมชน ทำบุญกุศล ช่วยเหลือสังคม ความภาคภูมิใจที่ท่านได้รับมีคุณค่ายิ่งกว่าสิ่งใด
ผมเชื่อว่า อีกไม่นาน จะมีข่าวดีสำหรับชาวสาธารณสุขรากหญ้าแน่ๆครับ ช่วงโอนย้ายเข้าสู่ อบต.น่าจะมีอะไรที่เปลี่ยนแปลงกว่าการบริหารงานแบบส่วนกลางจุดเดียวแบบนี้ครับ
ช่วงนี้ขอให้กำลังใจไปก่อนนะครับผม