เสียงดังกะหลุ้บกุ๊บกั๊บ......ผีเสื้อห้วยกำลังเอาบ่ะหินแป๋งลำห้วย ถ้าไผไปคุย(รบกวน)มือเอาบ่ะหินออกจากที่มันแป๋งมันจะไปรังควาญผู้นั้นเอาจ๋นต๋าย.........เรื่องเล่าใจความสั้นๆของผู้เฒ่าชาวล้านนาบอกลูกหลานมิให้ไปเคลื่อนย้ายหินในลำห้วย
ในป่าใหญ่ดงกว้าง ผู้คนที่มีประสบการณ์เกี่ยวกับเรื่องผีลำห้วยท่านจะเล่าให้ลูกหลานได้ฟังว่า
"ตามแม่น้ำลำห้วยทั่วไปในป่าจะมีผีรักษาลำห้วยมิให้ใครไปผู้ใดทำลาย ผู้คนที่ไปในป่าต้องระวังผีเสื้อห้วย มันมีลักษณะเหมือนยักษ์เหมือนเยนตั๋วใหญ่เขี้ยวงายาวโก้งโง้ง มีแฮงตึง(กำลังมาก)วันดีคืนดีผีเสื้อห้วยจะตกแต่งลำห้วย ด้วยการเคลื่อนย้ายหินผากลิ้งไปไว้ตามที่มันต้องการ ดังนั้นเมื่อคนเราเข้าไปป่าจึงได้พบเห็นลำห้วยหลายๆแห่งสวยงาม มีก้อนหินวางไว้ดูเหมือนคนเอาไปตกแต่ง ผีเสื้อห้วยมันช่วยกันรักษาลำห้วยเปรียบเหมือนดั่งมีเสื้อสวมใส่ปกห่มลำห้วยให้คงอยู่ตามธรรมชาติมิให้ใครไปบุกรุก หากใครกลิ้งหินลงถมหรือขวางลำห้วยถือว่า "ขึ้ด" ฝืนกฎของเจ้าป่าเจ้าเขา ผีเสื้อห้วยจะเสกเอาฝนเอาลมแฮงพัดต้นไม้โค่นล้มระเนนระนาดเพื่อขับไล่ผู้บุกรุกให้ออกจากป่า ผู้คนจึงสั่งสอนลูกหลานว่าเมื่อเข้าป่าอย่าได้กลิ้งหิน เคลื่อนย้ายก้อนผาไปจากที่ๆมันอยู่จะเกิดปรากฏการณ์ขึ้ดหรืออาถรรพ์ร้ายแรง ได้รับอันตรายจากผีเสื้อห้วยดังกล่าวแล้ว
นอกจากนี้ในลำห้วยยังมีจ๊างน้ำ(ช้างน้ำ)อาศัยอยู่ซึ่งเป็นสัตว์เลี้ยงของผีเสื้อห้วย เลี้ยงไว้ช่วยรักษาดูแลมิให้ใครมาทำลายสายน้ำลำห้วยหากมีไผ(ใคร)ไปทำลายสายน้ำช้างน้ำจะแทงเงาของผู้บุกรุกทำให้ตายทันทีจมลงในลำห้วยนั้น ส่วนวิญญาณของผู้บุกรุกก็ต้องมาเป็นผีขี้ข้าให้ผีเสื้อห้วยไว้ใช้สอยรักษาดูแลลำห้วยสืบต่อไป
ผีเสื้อห้วยจึงเป็นผีที่คุ้มครองเหมือนดั่งเสื้อที่ปกป้องลำห้วยมิให้ใครมาทำลายสายน้ำลำห้วยในป่า
หล่ะอ่อนจาวดอย ผ่อกอยไปเต๊อะ ลุงจักเล่าอั้นต๋ำนาน เรื่องผีนั้นและ มีนักหนาหนำ ลุงจักเอากำมาเล่าหื้อเสี้ยง ขอแต่หมู่เฮาอย่าแป๋งหน้าเหมี้ยง ฟั่งหนีไก๋จอยวอย...ขอบฟ้า......
-ยินดีเน้อลูกหลานที่หื้อกำลังใจ๋กับคนล้านนาหมู่เฮาร่วมกันค้นคว้าความรู้มาแบ่งปัน ก็จะเกิดผะหญาปั๋ญญานักแต๊แหล่
ขอลาไปก่อนเน้อหลานๆ จากลุง......
หนานพรหมมา