ผญาม่วน 4 ...ไหใหญ่ล้น ไหน้อยบ่เต็ม...
ตราบจนปัจจุบันไม่ว่าความเชื่อเรื่องบุญกรรมจะยังอยู่หรือไม่ แต่ความฉ้อฉลเอาเปรียบคนด้วยกัน ก็ยากเกินกว่าจะอธิบายแบบบุญกรรมไปแล้ว เพราะขณะนีก็ยังปรากฎว่าใครเกิดมารวย ก็รวยไปไม่รู้จบ ใครเกิดมาจนก็จนไม่รู้สิ้น
สภาพเช่นนี้ มีภาษิตจากปราชญ์อีสานโบราณกล่าวไว้ว่า " ไหใหญ่ล้น ไหน้อยบ่เต็ม" อันเนื่องมาจากไหเป็นวัสดุที่คนโบราณชอบใช้เก็บสะสมแก้วแหวนเงินทองไว้ โดยเฉพาะยามศึกสงครามการฝังไหสมบัติเพื่อซุกซ่อนให้พ้นสายตาศัตรู ทำให้คนรุ่นต่อมาขุดค้นพบได้มาก ในขณะเดียวกันไหก็คือที่เก็บอาหารไว้กินนาน ๆ ของชาวอีสานด้วย เช่น หมักปลาร้า ส้มต่อน (หมักเนื้อ ปลาให้เปรี้ยว) เป็นต้น
มีคำผญาภาษิตที่อธิบายความแตกต่างเช่นเดียวกันนี้ ให้เห็นภาพชัดขึ้นอีกบทที่ว่า "ผู้กินกินพอฮาก ผู้อยากอยากพอตาย" (ฮาก : อาเจียร) ไม่มีคำใดจะอธิบายความหมายภาษิตนี้ให้เข้าใจไปอย่างอื่นอีกแล้ว
เนื่องจากสังคมของบ้านเราปัจจุบันต้องยอมรับว่า สภาพการทำมาหากินของผู้คนทุกสาขาอาชีพ (ไม่เว้นแม้แต่สาขาราชการ) สภาพทางโอกาสในสังคม ผู้คนยังมีสภาพที่ว่านี้ดำรงอยู่
ถึงแม้ว่าฤดูกาลแบบประชาธิปไตยอย่างไทย ๆ จะทำให้กลุ่ม "ไหใหญ่" หรือ "ผู้กินพอฮาก" คิดแต่จะกรอกสิ่งดี ๆ ลง "ไหน้อย" เพื่อบรรเทาความ "อยากพอตาย" ไปบ้างก็เถอะ
เชื่อว่าความหมายของผญาภาษิต 2 บทสั้น ๆ วันนี้คงใช้อธิบายปรากฎการณ์อะไรได้ดี
ผญาม่วนวันนี้อาจอ่านไม่ม่วนสนุกและออกจะหนักสักหน่อย แต่ครูชาใคร่อยากแลกเปลี่ยนด้วยภูมิปัญญาโบราณว่า คนโบราณ เขาเห็นอะไรแล้วกล่าวเป็นคำภาษิตไว้ ทำไมความหมายจึงสามารถอธิบายปัจจุบันได้อย่างน่าฉงนเช่นนี้...
ความเห็น (14)
ภาษิตนี้น่าคิด ไม่เคยได้ยินมาก่อนเลย ขอบคุณมากๆที่เอามาฝากครับ
สวัสดีครับ
- ไหใหญ่ล้นไหน้อยบ่เต็ม (การเอาเปรียบของคนมีอำนาจต่อลูกน้องมีทุกยุค ทุกประเทศ ยิ่งประเทศไหนคนนิยมเป็นข้าราชการเมืองนั้นยิ่งมีมาก)
- ผู้กินกินพอฮาก ผู้อยากอยากพอตาย ก็เป็นการเอาเปรีบยกันอย่างหน้าตาคนแต่ใจเป็นใจเงินใจทอง
- เป็นเรื่องคู่มนุษยชาติกระมังครับ ผมเห็นคนเล่าให้ฟังเรื่องการไม่ได้รับความเป็นธรมถุกเอาเปรียบ แม้แต่ผมเองบางครั้งผมก็ยังบ่นหลายครั้ง เพราะคนกินกินพอฮาก ผู้อดอยากก็ต้องหาไปให้แทนที่มันจะพอมันก็ยังจะเอาอีก
- แต่คิดไปก็เท่านั้นนะครับ เอาเป็นว่าเราชังกริยานี้ก็เลิกทำดีกว่า ไม่เอาเปรียบใครแล้วก็ถือว่าลด การเอาเปรียบกันลงได้หนึ่งคน แก้ที่ตัวเราดีกว่านะครับผม
- บางทีก็ปลอบใจคนอื่น บางครั้งก็ยังต้องเล่าให้คนอื่นปลิอบใจถึงอคติ
สวัสดีครับ
ผมเคยได้ยินแต่ ไหใหญ่น้อย ไหล้นบ่เต็ม
ไม่ทราบจะหมายความเดียวกันไหม ครับ
สวัสดีครับ ครูชา มาร่วมเติมไหน้อยๆให้เต็มครับ
- ขอเชิญรวมงานโฮมบุญครับ
- มีกิจกรรมสนุกเด็ดๆ มันๆ ห้ามพลาดขอบอก ฮาฮา..
สวัสดีครับท่านที่เคารพ
-
ขอบคุณท่านมากครับ ภาษิต ทั้ง 2 บทอาจเพราะมีนัยประเด็นที่สะกิดใจแฝงอยู่ ทำให้คนพูดไม่มากเท่าที่ควร...กระมังครับ -
เห็นตามอาจารย์ครับ ถ้าเราไม่นำพาการเอาเปรียบ สังคมคงพออยู่สุข... นึกถึงแม่ แม่ใหญ่ของเรา เวลาทานข้าวสาร-ข้าวปั้นให้ไทแขก ไทครัว ย่านแต่เขาได้น้อย บ่พออยากพอกิน ปานนี้แหละคนไม่เอาเปรียบคนที่เราเห็นใกล้ตัวมาดน -
ไหใหญ่น้อย ไหล้นบ่เต็ม ลุงวอทำให้ผมนึกถึง ไหซองใบใหญ่แล้วแต่ยังคิดว่าน้อยอยู่ คือไหที่เปิดออกแล้ว หอมฮวย เอามือจกและเกลี่ยเอาแกลบออก ใช้ก้านหุ่งตัดเช็ดยางออก ค่อย ๆ กดก้านหุ่งลงไป ใครอาวุโสกว่าก็ได้ลิ้มรสแห่งหัวน้ำหวานปนเปรี้ยว และนัวข้าวใหม่นิด ๆ แล้วหมุนจุมพิตก้านหุ่งอันนั้น อย่างไม่รังเกียจ พอจะครบรอบ 2 ผู้อาวุโสสั่งเฉียบพลันว่า "ผ่าน้ำได้แล้ว" แม่นบ่ครับลุง เหอ เหอ.. -
เม็กดำ กลุ่ม 9 นาดูน ผมเพียรอ่านกำหนดการในงานบุญ รวมพลคนอีสานรักG2K. (1) รวมใจ โฮมบุญ ด้วยความระทึกใจในความเป็นตาม่วน แต่เสียดายครับที่ติดภาระกิจจำเป็น จึงได้แต่ยกมือสาธุนำบุญใหญ่นี้ ขอฝากไหใบน้อย ไปรองน้ำใจพี่น้องด้วยครับ..
ท่าน ผ.อ. ชาตรี ครับ
ไหใหญ่น้อย ไหล้นบ่เต็ม
ผมเคยได้ยินมาเกี่ยวกับการเหลื่อมล้ำทางสังคม ครับ คนที่เคยได้รับความช่วยเหลือจนมากล้นแล้ว ก็ยังทุ่มเทไปให้ ส่วนคนที่ยังไม่เคยได้ก็นั่งหาวดูเขา เดี๋ยวนี้ก็เป็นครับ บางหมู่บ้านแห่กันเข้าไป ไม่รู้กระทรวงไหนบ้าง เอาโครงการไปยัดเยียดให้เขา ทั้งที่เขาไม่อยากได้ ผลออกมา เหลวครับ เสียดายเงินหลวง คนทำเอาสะดวกตัวเองเข้าว่า ไม่คิดว่าคนรับเขาจะได้อะไร
ไหใหญ่ก็เลยดูเล็ก ดูน้อยไป ส่วนไหล้นแล้วล้นอีกก็อัดเข้าไปไม่รู้จักเต็ม
ขอบคุณครับ
อาจารย์ ลุงวอ ครับ
- คักแล้วครับ เห็นแล้วตามที่ลุงวอขยาย นั่นก็คือหมู่บ้านที่เขาเรียกกันว่า หมู่บ้านนำร่องบ้าง หมู่บ้านตามโครงการ....ฯลฯ นั่นเอง ไหใหญ่น้อย ไหล้นบ่เต็ม "น้อย" ตัวนี้ ที่ออกเสียงว่า "หน่อย" ใช่ไหมครับ
- ส่วนไหที่ผมตอบท่านครั้งแรก สมัยก่อนที่ยัง "ห่าวหอง" ในวัยลงเล่นอ้อมบ้านอยู่ ผมขอเรียกว่า "ไหแซบ แนวพาปีบโฮแซว" นะครับ
- ขอบคุณอีกครั้งที่ เติมเต็มครับ
อึ่ม....ถ้อยคำซับซ้อนซ่อนเงื่อน....แต่แฝงไว้ด้วยความคมคายของคำสอน...นับถือ ๆ....
ขอบคุณอาจารย์ รองฯ รัฐเขตครับที่แวะเยี่ยม
ความรู้ที่ได้จากอาจารย์ ใน รุน ict 4 ปากช่อง ทำให้พวกผมได้บันทึก และได้อ่านจากท่านอื่น ๆ ขอบคุณอีกครั้งครับ
- ขอบคุณท่าน ผอ.
. จารุพิษณุ์ อย่างสูงครับ เรื่องนี้ก็ได้อาศัยความรู้ส่วนสำคัญจาก ฯพณฯ จารุบุตร เรืองสุวรรณ อดีตประธานรัฐสภา ปราชญ์อีสาน นั่นเองครับ - เป็นจังใด๋บ้างหนอ พี่น้องชาว กศน. หนองบัวลำพู
สวัสดีครับคุณครู
ภาษิตนี้ถ้าเป็นคำเมืองเหนือจะว่า "จิ๊กปิ๊กไหนก่อป้อ จ้อว่อไหนก่อควัก" .. จิ๊กปิ๊ก คือ ลักษณะนูนๆ, ป้อ คือ ปะ เพิ่มเข้าไป, จ้อว่อ คือ ลักษณะเว้าๆ .. รวมความแล้วคล้ายๆ กันกับ "ไหใหญ่ล้น ไหน้อยบ่เต็ม"
เพิ่งได้อ่านดูประวัติครูครับ .. ทราบว่าครูเป็นบุคคลผู้อยู่เบื้องหลังความสำเร็จของใครหลายๆ คน ขอแสดงความนับถือในทักษะฝีมือครับ
จากภาพ ครูเจอฅาราวานเกือบครบวงนะครับ (หรือว่าครบแล้ว) ไม่เห็นน้าหมู พงษ์เทพ ... ผมชอบเพลง "วอนลมเกี่ยวใจ" มากครับ ผมถือว่าเป็นเพลงไทยที่แต่งเนื้อได้สละสลวยไพเราะที่สุด และเป็นเพลงเดียวที่ผมร้องไม่เคยจบ เพราะมีท่อนต่อที่คล้ายๆ กัน
ได้ยินเสียงโหวดเสียงแคน แล้วอยากมีแฟนเป็นสาวอิสาน ... คำนี้ยังใช้ได้ดีกับไอ้หนุ่มลูกทุ่งอย่างผมครับ
- สวัสดีครับคุณ
12. ต้นกล้า ครับ - ได้รู้ภาษิตคำเมืองดี ๆ อีกคำ
- มาเที่ยวอีสานบ้างหรือยังครับ
- เพลงวอนลม ฯ ดีมากเพลงหนึ่งครับ
- ขอบคุณมากครับ
ผมเข้ามาทักทายพ่อแม่พี่น้องครับ สบายดีกันสู่คนบ่ครับ