ดินนาของเรา
จะจับเข่าคุยกันเกี่ยวกับเรื่องดินๆ ก่อนอื่นใดนั้น นักเรียนชาวนาควรจะต้องเรียนรู้ดินในนาของตนเองเสียก่อน ถือเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญของการเรียนรู้เรื่องดิน เพราะดินในนาเป็นสิ่งแวดล้อมที่อยู่ใกล้ๆตัว เรียนรู้เพื่อทำความรู้จักและทำความเข้าใจดินในนาของตนเอง ซึ่งนักเรียนชาวนาคลุกคลีกับดินมาโดยตลอด ในคราวนี้จะฝึกให้นักเรียนชาวนาได้ทบทวนเรื่องราวที่เกิดขึ้นกับดิน ทบทวนด้วยการจับเข่าคุยกันในกลุ่ม
วงเสวนากลุ่มนักเรียนชาวนาบ้านโพธิ์เปิดฉากด้วยการเปิดประเด็นเรื่องดินๆ โดยให้นักเรียนชาวนาแต่ละคนเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับนาข้าว ดิน ปุ๋ย เรื่องราวของแต่ละคนก็ถือเป็นข้อมูลที่สำคัญมาก ในวงเสวนาทุกคนจะได้เรียนรู้ดินจากแปลงนาของเพื่อนในกลุ่มไปพร้อมกัน เพราะนอกจากที่นักเรียนชาวนาแต่ละคนจะนำเสนอข้อมูลของตนเอง ซึ่งถือเป็นการเรียนรู้หรือการทบทวนสิ่งที่ตนเองได้รู้จักได้สัมผัสมาก่อน ในขณะเดียวกัน เรื่องราวของแต่ละคนที่ได้นำเสนอ เพื่อนๆนักเรียนชาวนาจะได้ข้อมูลไปด้วย หลายๆ คนคอยฟังเพื่อนเล่าเรื่องด้วยความอยากรู้อยากจะติดตามสภาพปัญหา พร้อมๆกับคิดเปรียบเทียบระหว่างเรื่องราวของตนเองกับเพื่อนๆด้วย ... นี่เป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์ร่วมกันของกลุ่ม
เวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ครั้งนี้ ได้มุ่งเน้นไปยังเรื่องดินกับปัญหาสภาพดินในนา จากการเล่าเรื่องดินๆของแต่ละคน ทำให้เราๆท่านๆได้เรียนรู้ข้อมูลชิ้นใหญ่เลยทีเดียว ข้อมูลดังกล่าวเป็น เบื้องต้นที่ได้มาจากการบอกเล่าของนักเรียนชาวนาแต่ละคน มีรายละเอียดดังต่อไปนี้
หลังจากที่นักเรียนชาวนาได้จับเข่าคุยกันเรื่องดินๆแล้ว พบว่า ดินในแปลงนาของนักเรียนชาวนาบ้านโพธิ์ส่วนใหญ่เป็นดินเหนียว หากมีน้ำขัง ดินจะเหนียว และมีสีดำ ถ้าหากดินแห้ง ดินก็จะแข็ง ในบางรายนั้น ได้พบปัญหาเรื่องต้นข้าวเหลืองตายเป็นหย่อมๆ ดินเป็นสนิม และมีคราบสีแดงลอยอยู่บนผิวน้ำ และหากดินแห้ง ดินจะมีคราบสีขาวเกาะติดอยู่
ในด้านผลผลิตนั้น นักเรียนชาวนาส่วนใหญ่ได้ข้าวอยู่ในระหว่าง 80 – 100 ถังต่อไร่ ส่วนกรณีที่มีการใส่ปุ๋ยเคมี ส่วนใหญ่จะใช้ปุ๋ยสูตร 46-0-0 และ 16-20-0 ระหว่าง 25 – 50 กิโลกรัมต่อไร่
ดินนาของเรา นักเรียนชาวนาได้ให้ข้อมูลแก่เราๆท่านๆแล้วว่าดินเป็นอย่างไร ปลูกข้าวแล้วเป็นอย่างไร คำตอบในเบื้องต้นจึงเป็นข้อมูลที่มีประโยชน์สำคัญมาก เป็นจุดเริ่มต้นที่ดีในการเรียนรู้และทำความเข้าใจเกี่ยวกับสภาพปัญหาดินของนักเรียนชาวนาแต่ละคน ข้อมูลดังกล่าวจะนำไปสู่กระบวนการปรับปรุงบำรุงดินต่อไป