สิ่งที่ประธานต้องรู้......ที่โต๊ะหมู่บูชา
จะนับเป็นความโชคดีหรือโชคร้าย ก็แล้วแต่จะคิด ผมมักจะมีโอกาสเข้าร่วมพิธีการ งานประชุม อบรมสัมมนา และพิธีการอื่นๆอีกมากมายเช่นการมอบทุน การมอบประกาศนียบัตร ในฐานะวิทยากรก็เคย ในฐานะผู้เข้าร่วมกิจกรรมก็บ่อยครั้ง บางทีก็เป็นแขก บางทีก็เป็นผู้สังเกตการณ์ บางทีก็อยากรู้แอบเข้าไปดูเข้าไปฟังก็ยังมี และบางโอกาสก็เป็นพิธีกร ที่ไม่เคยเป็นก็คือประธานในพิธี
กิจกรรมงานต่างๆดังกล่าวมักจะเริ่มต้นด้วยพิธีเปิด พิธีกรจะเรียนเชิญ กราบเรียนเชิญประธานในพิธีจุดธูปเทียน บูชาพระรัตนตรัย
ถึงตรงนี้ผู้ที่เป็นประธานจะต้องทราบ ต้องรู้ว่า การจุดธูปเทียนทำอย่างไร บางคนก็ว่าไม่ยาก แต่ผมเคยเห็นประธานบางคนก็ทำอะไรแปลกๆ เช่นจุดธูปก่อนเทียน เพราะเชื่อพิธีกร พิธีกรบอกว่าจุดธูปเทียน ไม่ใช่จุดเทียนธูป เลยมีพิธีกรบางคนกลัวประธานจะหลงเชื่อจึงพูดเสียใหม่ว่าจุดเทียนธูป
ประธานบางท่านจุดเทียนทางด้านซ้ายของพระพุทธรูป(ประธานของโต๊ะหมู่บูชา)ก่อน ซึ่งผู้รู้เขาบอกว่าไม่เหมาะถือเป็นการเวียนซ้ายซึ่งมักใช้กับงานอวมงคล จึงน่าจะจุดเทียนเล่มทางขวาของพระพุทธรูปก่อน แล้วมาจุดด้านซ้าย จากนั้นจึงจุดธูปทั้งสามดอก แล้วกราบพระรัตนตรัย
ปัญหามาเกิดอีกหลังการกราบพระรัตนตรัยแล้ว เพราะโต๊ะหมู่ในงานพิธีต่างๆยังมีธงชาติไทยและพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวตั้งอยู่คนละฟากของโต๊ะหมู่บูชา ธงชาติอยู่ขวาพระบรมฉายาลักษณ์อยู่ซ้าย เมื่อกราบพระรัตนตรัยแล้ว ประธานจะต้องถวายคำนับอีก ๒ สถาบันคือชาติกับพระมหากษัตริย์ ผมเห็นประธานบางคนก็ยืนขึ้นหันไปถวายคำนับธงชาติครั้งหนึ่งแล้วก็หันมาถวายคำนับพระบรมฉายาลักษณ์อีกครั้งหนึ่ง ท่านผู้อ่านว่าถูกไหม........
แนวปฏิบัติที่ถูกต้องนั้นคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติเคยถามเลขาธิการพระราชวังเมื่อวันที่ ๒๗ กรกฎาคม ๒๕๓๑ และเลขาธิการพระราชวังได้ตอบมาเมื่อวันที่ ๑๗ สิงหาคม ๒๕๓๑ สรุปได้ว่า
“ในกรณีตั้งที่บูชามีพระพุทธรูป ธงชาติและพระบรมฉายาลักษณ์ประดิษฐานอยู่ด้วยกัน เมื่อประธานกราบพระพุทธรูปแล้วถอยออกมาค้อมศีรษะคำนับครั้งเดียวตรงกลางคือตรงพระพุทธรูป ได้ชื่อว่าเคารพทั้งชาติและพระบรมฉายาลักษณ์ในขณะเดียวกัน จะถูกต้องไหม เลขาธิการพระราชวังก็ตอบว่าถูกต้องแล้ว”
จากหนังสือศิลปะการเป็นพิธีกรของ อ.ทองสุข มันตาทร กล่าวถึงเหตุผลของการถวายคำนับครั้งเดียวว่า ตามประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีให้ถือวันพระบรมราชสมภพ(๕ ธันวาคม)เป็นวันฉลองชาติไทย(วันชาติไทย)ประกาศลงวันที่ ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๐๓ จึงถือได้ว่าพระมหากษัตริย์และชาติเป็นหนึ่งเดียวกัน การถวายคำนับครั้งเดียวถือได้ว่าแสดงความเคารพทั้งชาติไทยและพระมหากษัตริย์
ท่านที่ได้รับเชิญเป็นประะธานคงทราบแนวปฏิบัติแล้วนะครับ