ทำขวัญนาค <p style="margin: 0cm 0cm 0pt" class="MsoNormal">ตอนพิเศษ </p>(ภูมิใจที่ได้ถ่ายทอด) <p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"> ในตอนนี้ ไม่เหมือนใน 5 ตอน ที่ผมเคยได้เล่ามา ถึงแม้ว่ามันจะเป็นประสบการณ์จริงที่ผ่านการปฏิบัติมาแล้วเป็นเวลาเกือบจะ 40 ปี ก็ตาม ผมไม่เคยคิดมาก่อนเลยว่า งานในหน้าที่ ที่ผมรับมรดกมาจากบรรพบุรุษ คือ พ่อคุณวัน มีชนะ (ล่วงลับไปแล้ว) จากน้าจรูญ เกิดวัน (น้องชายของแม่) และจากป้าอ้น จันทร์สว่าง (ครูเพลงพื้นบ้านคนแรกของผม) ตลอดเวลาที่ผ่านมา ผมทำหน้าที่หลายอย่าง จนผู้คนที่รู้จักผมไม่แน่ใจว่า ผมเป็นครูด้านไหนกันแน่</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"></p><p> - บางคนกล่าวว่า ครูชำเลือง มณีวงษ์ แกเป็นครูด้านนาฏศิลป์ แกร้อง รำ ทำท่าทางสวยงาม</p><p> - บางคนกล่าวว่า อาจารย์ชำเลือง มณีวงษ์ เป็นครูสอนศิลปะ แกสอบเทียบเพาะช่างมานานแล้ว</p><p> - บางคนกล่าวว่า พี่ชำเลือง มณีวงษ์ แกเป็นครูโสตทัศนศึกษา จบมาจาก มศว.ประสานมิตร</p><p> - บางท่าน บอกว่า คุณชำเลือง มณีวงษ์ แกเป็นหมอทำขวัญ แกเป็นนักเพลงพื้นบ้าน เล่นเพลงอีแซว เพลงฉ่อย เพลงพวงมาลัย ฯลฯ </p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify; tab-stops: 1.0cm" class="MsoNormal"> - ในคนที่สนิท ๆ กันมาก ๆ มักจะถามผมเมื่อเจอกันว่า “งานชุกไหม” (ผมไม่ค่อยได้รับงาน) </p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"> เมื่ออายุเริ่มมากขึ้น และมีอะไรหลาย ๆ อย่างที่อิ่มตัวและผมก็คิดว่า ผมทำงานไปเรื่อย ๆ หากว่ากำลังกาย ใจ เรี่ยวแรงยังพอมี ก็จะขอรับใช้สังคมต่อไป แต่คงไม่วิ่งไปหางานเหมือนอย่างตอนหนุ่ม ๆ ในวันนี้ วันที่วัยของผมใกล้จะถึงเลข 60 แล้ว ผมมีเพียงความหลังในอดีตที่ผ่านมา (ยังมีอีกมาก) และตั้งใจที่จะนำเอามาเล่าให้เพื่อน ๆ ที่ Gotoknow ได้รับรู้เพียง 100 เรื่อง ที่เหลือคงต้องเก็บเอาไว้คุยกันในชาติใหม่ (เรื่องราวของมนุษย์มีมากไม่รู้จบ) แต่ในตอนนี้ผมจำเป็นครับที่จะต้องพูดถึงลูกศิษย์ 3 คน ที่เป็นทายาททางวัฒนธรรมด้านศิลปะการแสดงเพลงพื้นบ้าน และพิธีทำขวัญนาค จากผม เด็ก ๆ กลุ่มนี้ อยู่กับผมมา 3-5 ปี แต่น่าเสียดายที่แกไม่มีโอกาสได้เลือกเรียนวิชาเพิ่มเติมจริง ๆ (เป็นเพิ่มเติมแบบจัดบังคับให้เรียน) ศักยภาพที่มีอยู่ในตัวของเด็กกลุ่มนี้ จึงไม่มีโอกาสส่องฉายได้ไกลไปกว่านี้ เนื่องจากมีอุปสรรคกั้นเอาไว้ แต่ผมก็ยังไม่ลดละความพยายามที่จะต้องใช้เวลาในตอนเย็น วันหยุดราชการ สอนพวกเขาให้ไปสู่ภูมิปัญญาที่ผมมี ในบางปีผมได้รับงบประมาณสนับสนุนจากหน่วยงาน ระดับจังหวัด (ก็เป็นเงินไม่มาก) แต่มาในปีนี้ไม่มีการสนับสนุน เพราะเขามองว่า ทำงานอย่างผมไม่ใช่การถ่ายทอดภูมิปัญญา (ผมงงมากๆ) แต่ก็ขอทำต่อไป โดยมิได้หวังผลตอบแทนเช่นเคย มีสิ่งหนึ่งที่ผมต้องขอเล่าให้เพื่อนสมาชิกได้รับรู้รับทราบคือ </p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"> </p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"> เส้นทางชีวิตของผม กว่าที่จะมาถึงจุดนี้ จุดที่มีคนมาหา มาจ้าง มาเชิญไปแสดง ไปทำพิธี ไปเป็นวิทยากร ฯลฯ ผมผ่านการเดินทางมายาวไกลมาก ผมฝึกหัดมาอย่างหนัก ผมฝึกอย่างเอาจริงเอาจังจนกระทั่ง ผมสามารถทำได้อย่างชำนาญ เล่นสด ๆ โดยไม่ต้องแต่งเนื้อร้องก่อนเลย เมื่อถึงวันที่ผม เป็นผู้ฝึกหัดนักเรียน ทำให้เขาดูจนพวกเขาทำได้ดี กลับได้รับข้อเสนอแนะว่า “จะต้องสอนเพลงพื้นบ้านด้วยโน้ตสากลเท่านั้น” (ผมงงอีกครั้ง) เป็นคำแนะนำนี้ต้องนำไปใช้กับคนอื่นที่เพิ่งจะเริ่มต้น แต่ผมมีวิธีตามแบบครู ครูที่สอนผมมาอย่างไรก็อย่างนั้น ฝึกหัดไม่นานก็เห็นเด็ก ๆ ทำได้ และยืนหยัดติดต่อกันมานานเกือบ 20 ปี ไม่มีขาดตอน เว้นเสียแต่ท่านผู้ที่แนะนำ เคยทดลองวิธีของท่านบ้างหรือยัง ถ้ายังโปรดทดลองให้ปรากฏผลอย่างถาวรเสียก่อนแล้วค่อยนำมาเล่า และผมจะไปเยี่ยมด้วยตนเอง อยากเห็นของจริงๆ กับตา ไม่อยากเพียงแค่ได้ยิน</p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal">ส่วนทายาทของผมที่ต้องพูดถึง คือ</p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"> คนแรก ชื่อ นางสาวหทัยกาญจน์ เมืองมูล ปัจจุบันเรียนอยู่ชั้น ม.6 แล้ว มาเข้าเรียนชั้น ม.1 เมื่อปี การศึกษา 2545 เคยร้องเพลงพื้นบ้านมาบ้าง แต่ผมมาตั้งต้นให้ที่โรงเรียนนี้เป็นครั้งแรก น้อง อิม-หทัยกาญจน์ ฝึกหัดเพลงอีแซวก่อน ฝึกอยู่มานาน ราว 6 เดือน ก็ออกแสดงในงานที่วงได้รับหนังสือเชิญหรืองานหาได้ นอกจากอิมจะร้องเพลงอีแซวเก่งแล้ว เขายังสามารถร้องเพลงแหล่ ด้นกลอนสด ๆ (สดจริงๆได้) และในปีที่เขาอยู่ชั้น ม.3 ผมถ่ายทอดความรู้ในการทำขวัญนาคให้ อิมรับได้เร็ว ร้องได้ทุกทำนอง ร้องได้หลายบท ถึงกับรับงานส่วนตัวบ้างก็มี เนื่องจากฐานะทางบ้านพอกินพอใช้ (ขาดเหลือบ้างนิด ๆ) อิมอยู่กับแม่ 2 คน เขาจึงต้องออกไปร้องเพลงกับวงดนตรี และในปี พ.ศ.2547 ผมส่งเขาไปประชันเพลงแหล่ในรายการคุณพระช่วย ช่อง 9 โมเดิร์นไนน์ อิมได้รับรางวัลชนะเลิศ สมัยที่ 1 ชนะ 4 ครั้ง ส่วนครั้งที่ 5 (แพ้เพราะกติกาไม่นิ่ง) สมัยที่ 2 ชนะอีก 4 ครั้ง (รวม 8 ครั้ง แต่ไม่ต่อเนื่องกัน) ทางรายการก็หยุดจัดเพลงแหล่ไป</p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"> คนที่ 2 เป็นเด็กที่ผมไม่เคยรู้ความสามารถของเขามาก่อนเลย ชื่อ นางสาวรัตนา ผัดแสน ปีนี้อยู่ชั้น ม.6 เช่นกัน (ชั้นเดียวกับอิม) ยุ้ย-รัตนา ผัดแสน มาเข้าเรียนชั้น ม.1 โดยมีครูรุ่นน้องของผม คือ ครูทะนง ชาวปลายนา นำมาฝากบอกผมว่า “พี่ชำเลือง เด็กคนนี้เสียงดี พี่เอาไปฝึกเอาเอง” ยุ้ย ฝึกหัดเพลงพื้นบ้าน เพลงอีแซว เพลงพวงมาลัย ลิเก ลำตัด ประมาณ 6 เดือน ก็ออกแสดงในงานต่าง ๆ ได้ เป็นคนเก่งของครูมากทีเดียว เขาสองคนอยู่บนเวทีกับผม ผู้ชมสนุกตลอดเวลา จนเมื่อ ยุ้ย ขึ้นม.3 ผมส่งเขาเข้าไปแข่งขัน ในรายการคุณพระช่วย ช่อง 9 โมเดิร์นไนน์ ปี 2547 ได้รับรางวัลคุณพระทองคำ เป็นตอนแรกของรายการ แล้วก็มาได้รับรางวัลแม่เพลงดีเด่น จากสถาบันแห่งหนึ่ง แล้วก็มาได้รับรางวัลที่ 2 ประกวดเพลงพื้นบ้าน (ลิเก) จากสถาบันพระปกเกล้า ปี 2548 ผมถ่ายทอดความรู้ในการทำขวัญนาคให้ รัตนา ในปีเดียวกับฝึกให้ อิม ยุ้ยเป็นคนเสียงสดใส นุ่มนวล เด็กทั้ง 2 คนไปช่วยงานที่ผมรับเชิญคู่กันมาตลอด (มีเบี้ยวบ้างเหมือนกัน 1 ครั้ง) </p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"> คนที่ 3 เด็กชายธีระพงษ์ พูลเกิด ปีนี้อยู่ชั้น ม.3 แล้ว เมื่อมาเข้าเรียนชั้น ม.1 ไม่เคยหัดเพลงพื้นบ้านมาก่อน เสียงดี ร้องเพลงลูกทุ่งพอได้ ผมฝึกหัดให้เขาร้องเพลงอีแซว เพลงฉ่อย ลำตัด เพลงแหล่ ลิเก ฯลฯ ปี 2549 และ ปี 2550 ได้รับรางวัลเหรียญทองร้องเพลงลูกทุ่ง ระดับเขตพื้นที่การศึกษา และรางวัลพ่อเพลงอีแซวดีเด่น ในปี พ.ศ. 2549 ผมถ่ายทอดภูมิปัญญาพิธีทำขวัญนาคให้ ท็อป-ธีระพงษ์ เขารับได้ มีความสามารถสูงทีเดียว เขาร้องแหล่ได้น่าฟัง เสียอย่างเดียวเวลาฝึกซ้อมจะไม่ออกเสียง ร้องเบา (คงกลัวจะร้องผิด) อาจเป็นเพราะเขาเป็นคนเรียบร้อย ไม่ค่อยพูดอยู่แล้ว แต่เมื่อถึงเวลาเอาจริง ท็อป ทำได้ดีมากครับ</p><p></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-align: justify" class="MsoNormal"> วันนี้เขาทั้ง 3 คน เหมือนตัวแทนของผมที่คอยรับใช้ครู อาจารย์ รับใช้งานสังคมในชุมชนตลอดมา อิม ถูกขอตัวไปร้องแหล่ ขับเสภาในงานเปิดการแข่งขันกีฬาของ อบต. หลายครั้ง ยุ้ยไปเข้ารับการอบรมและแสดงเพลงพื้นบ้านในห้องประชุม ท็อปร้องเพลงแหล่เพลงลูกทุ่งประกวด เป็นตัวแทนโรงเรียน ของเขตพื้นที่ และเป็นนักร้องนำในวงเพลงพื้นบ้านของโรงเรียน ที่ผมภาคภูมิใจที่สุด ครับ </p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-indent: 36pt; text-align: justify" class="MsoNormal">นับว่าเด็ก ๆ กลุ่มนี้ เป็นผู้นำในการสืบทอดเจตนารมของพ่อครู แม่ครูที่เผ้าคอยดู คนรุ่นหลัง ขึ้นมายืนแทนที่ ถึงแม้ว่าจะช้าไปนิด แต่ขอให้บรรพบุรุษที่เป็นบรมครูของผมจงได้รับเถิดรู้ว่า “วันนี้ยังมีทายาทของพ่อคุณ ของป้า ของน้า มายืนอยู่บนเวทีแล้ว และจะมีตลอดไป”</p>
ไม่มีความเห็น