re : social intelligence

Mean Monkey (ต่อจากครั้งที่แล้ว) Mindblind 1 (http://gotoknow.org/blog/light/75245)

            ในการ์ตูนเรื่องหนึ่ง ลูกชายตัวน้อยนั่งเล่นอยู่กับพ่อน  จู่ๆ เด็กน้อยก็เห็นสัตว์ประหลาดน่ากลัวตัวหนึ่ง เลื้อยลงมาตามบันได  แต่พ่อหันหลังอยู่จึงไม่เห็น ลูกก็ถามพ่อว่าเป็นตัวอะไร พ่อบอกว่า “พ่อไม่รู้หรอกที่ลูกถามว่า ตัวอะไรมี 2 เขา มีตาเดียว แล้วก็เลื้อยได้”

            เรื่องนี้ กำลังบอกเราว่า พ่อและลูกนั่งอยู่ด้วยกัน แต่อยู่กันคนละบริบท ทำให้คุยกันไม่รู้เรื่อง (แปลว่า การสื่อสารล้มเหลว)  ลูกถามว่าว่าไอ้ตัวประหลาดที่ลูกเห็นน่ะ มันตัวอะไร  ส่วนพ่อกลับคิดว่า ลูกน้อยเพียงแค่เล่นเกมถาม "อะไรเอ่ย?"

            ความสามารถที่จะเข้าใจ/อ่านจิตใตผู้อื่น เป็นหนึ่งในทักษะที่ประมาณค่ามิได้ของมนุษย์  นักประสาทวิทยา เรียกมันว่า mindsight

            Mindsight คือ การมองลึกเข้าไปในจิตใจของคน เพื่อสัมผัสความรู้สึก แล้วคะเนความคิดคำนึงนั้น เป็นพื้นฐานในการเข้าใจผู้อื่นอย่างถูกต้อง  เราไม่สามารถอ่านใจคนอื่นได้ 100%  แต่เราอาศัยการสังเกตจากหน้าตา น้ำเสียง และดวงตา ประกอบด้วย – เป็นการทำความเข้าใจกับความหมายที่แฝงไว้ในสิ่งที่เค้าพูดและกระทำ – เพื่อให้เกิดความแม่นยำมากขึ้น

             หากเราขาดประสาทสัมผัสพื้นฐานนี้ เราก็จะอับจนในเรื่องของความรัก  ความห่วงใย  ความร่วมมือ  และจะเกิดความเคอะเขินในการเข้าสังคม

             หากขาดซึ่ง mindsight  ความสัมพันธ์ระหว่างคนจะกลวงโบ๋  เราจะปฏิบัติต่อผู้อื่นราวกับเค้าเป็นวัตถุสิ่งของ ที่ปราศจากชีวิต-จิตใจ-ความรู้สึก-ความนึกคิด ของพวกเขา ซึ่งเป็นสภาวะกลืนไม่เข้า คายไม่ออก ของคนที่มีอาการ Asperger Syndrome หรือ autism นี้ เรียกว่า Mindblind

             Mindsight เติบโตมาพร้อมกับเด็ก เป็นพัฒนาการด้านสังคม เด็กจะเริ่มแยกได้ระหว่างตนเองและผู้อื่น  สามารถเข้าใจถึงความรู้สึกนึกคิดของผู้อื่น ภาษาไทยก็มีคำว่า เอาใจเขามาใส่ใจเรา / เห็นหน้าก็รู้ใจ

             คนที่มี mindsight คือ คนที่มีคุณสมบัติพื้นฐานดังนี้
 -  สามารถแยกแยะตัวเราออกจากคนอื่นได้ (รู้ว่า นั่นคือเขา นี่คือเรา)
 -  เข้าใจถึงความรู้สึกนึกคิดของผู้อื่น
 -  เข้าใจว่า คนเราคิดแตกต่างกันได้
 -  คนเราสนใจในเรื่องที่แตกต่างกัน เรื่องที่เราสนใจ อาจจะไม่ใช่เรื่องที่คนอื่นสนใจก็ได้

            เด็กเล็กจะค่อยๆ พัฒนาการเรียนรู้ด้านสังคม มาจนกระทั่งอายุ 4 ขวบ ระดับนี้ถือว่าเด็กพัฒนาได้ในระดับใกล้เคียงกับระดับของผู้ใหญ่  สำเร็จวิชาพื้นฐานของความเข้าใจความรู้สึกนึกคิดของผู้อื่น (มีวุฒิภาวะทางอารมณ์)  ซึ่งจะสามารถนำไปใช้ได้ตลอดชีวิต เพียงแต่ความเป็นผู้ใหญ่ อาศัยชั่วโมงบินที่มากกว่า ทำให้เข้าใจเรื่องได้หลากหลายแง่มุม / เข้าใจเรื่องสลับซับซ้อนได้ดี  ทำนอง อ้าปากเห็นลิ้นไก่  พอถึงจุดนี้ (บรรลุวุฒิภาวะทางอารมณ์)  ความไร้เดียงสาก็สิ้นสุดลง  เด็กเริ่มเห็นได้ชัดเจนแล้วระหว่าง “ความคิด” กับ “ความเป็นจริง”

             Mirror neurons  เป็นส่วนสำคัญของ mindsight ซึ่งเด็ก autistic มีความบกพร่องของ prefrontal cortex mirror neuron

หัวข้อย่อยต่อไปคือ The male brain.