Shot เด็ด คุณชัยรัตน์ ค่ะ ... ไปมาอย่างไร ... ในเรื่องของ "ส้วม" กับ "ตำนานอาหารป่า" ... ดูเหมือนจะเข้ากันไม่ได้ แต่เข้ากันได้แบบ เนียนกันไปจริงๆ นะคะ ลองฟังดู

• ผมเปิดร้านตำนานป่าทำไม ความจริงผมเองไม่มีอาชีพเกี่ยวกับเรื่องทำอาหาร นี่ถ้าให้ผมไปหุงข้าวก็ไม่ได้หรอก เพราะไม่เคยหุง
• แต่เนื่องจากว่า ชอบเที่ยว ชอบธรรมชาติ ... ตอนที่ไปเห็นความลำบากของโรงงานที่กำลังจะแย่ (... ในสภาพนั้น ปี 38 39 40 ตอนนั้นค่อนข้างจะลำบาก ...) เรารู้เลยว่า อนาคตข้างหน้า 2 ปีข้างหน้า มีแต่ถอย กับถอย ... มาจาก Lot ผลิตเราน้อยลงทุกวันๆ และการประมงบ้านเรา การตลาดอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นเวียดนาม อินเดีย อินโดนีเชีย มาเป็นคู่แข่ง เพราะฉะนั้นจุดเป้าหมายก็ต้องหันไปทางโน้นแน่
• ทีนี้ ... ทำยังถึงจะทำให้คนงานของเราอยู่รอด อยู่มาถึง 8 ปีนี้ ทำอะไรที่จะดึงให้เขาอยู่กับเรา ก็สุดท้ายก็คือ ตำนานป่านี่ละครับ ร้านอาหาร
• เพราะคิดง่ายๆ ว่า วันนี้ขาย 100 ลงทุน 50 กำไรชัดๆ 50 บาท ... ลืมคิดไปว่า ร้านอาหารคือตุ่ม 1 ใบ และก็โดนเจาะรูไว้เพียบเลย
• ตอนทำก็ไม่คิดว่า ต้องศึกษานะ ต้องไปอยู่ส่วนไหนของจังหวัด หรือสถานที่ที่ต้องมีคนท่องเที่ยวเยอะ บ้านก็ไม่มี ตอนนั้นมี 20 30 ไร่ ก็เอาเลย ... ข้างๆ เป็นท้องนาหมดเลย ...
• พออยากจะทำ ก็พาพรรคพวกเพื่อนฝูงไปเข้าป่า ดูน้ำตก คุยกัน หาคนทำได้มั๊ย เอา ... พอเรารับปากไปแล้วก็ต้องทำ ... พวกคนที่เป็นหัวหน้างานก็บอก สู้ สู้ เอา เอา ... ก็ต้องทำ ทำใหม่ๆ ก็ไม่เป็น เหมือนกับ การทำน้ำตก เหมือนกับเอาหินมาต่อ ต่อ ต่อ และทำขึ้นมา น้ำตกก็ไหลลงมา แต่เราลืมไปว่า ฐานล่างมันไม่แข็งแรง เหมือนคนเรา ถ้าฐานไม่แข็ง ก็ทรุด
• ช่วงนั้นมีเงินอยู่ก้อนหนึ่ง ก็ทำซ่าส์ นึกว่าเยอะแล้ว ... พอทำเข้าจริงๆ ไปไม่รอด เพราะว่าหินแต่ละก้อน ใช้ของจริงทั้งหมด หินนี่เกือบๆ 1,000 เที่ยว 10 ล้อ วิ่งเข้าไปข้างใน และสร้างขึ้นมา เริ่มจากก่อหินก้อนแรก จนปัจจุบันนี้ ไม่เห็นภาพเก่าเหลืออยู่เลย
• ขณะเดียวกันที่วางอยู่นี้ เราใช้วางหิน เราใช้คนวางอย่างไร มีเทคนิคหมด
• พอทำเสร็จแค่นี้ เงินหมด แล้วทำยังไงล่ะ เพราะช่วงนั้นปี 40 41 ลำบากที่สุดละ เพราะตอนนั้นอัตราแลกเปลี่ยน 50 กว่า 60 และเศรษฐกิจพังยับเยินเลย ไม่ต้องไปมองหน้าใคร ไม่ต้องไปกู้ใคร
• ก็ต้องเอาทำกันเอง อาศัยชาวบ้าน หมู่บ้านที่นั้น อาศัยความเป็นมิตรภาพ ในหมู่บ้านตรงนั้นช่วยกัน ต้นไม้ขอนะ เศษไม้ที่คุณจะเผาทิ้ง ขอซื้อนะ ซื้อ 500 บาท 1,000 บาท และเราก็ไปเอามา และก็หาคนเก่งๆ มาช่วยกันทำ
• ผมบอกอาจารย์ที่ทำว่า “คุณมีหน้าที่คิด คุณมีหน้าที่ทำอย่างไรก็ได้ ให้มันเหมือนธรรมชาติมากที่สุด ส่วนอย่างอื่น เดี๋ยวผมจัดการเอง” คือ แบ่งหน้าที่กันเลยว่า เรื่องเงินทอง เรื่องของ คุณไม่ต้องคิด คุณบอกคุณต้องการอะไร แล้วเราจะไปหาให้ ... นี่คือจุดของการกระทำ
• พอทำออกมาเสร็จแล้ว ... อ้าว ห้องน้ำทำอย่างไร ถึงจะให้มันดูดี สะอาด และปลอดภัย และก็เข้าไปแล้วมีความสุข
• ทีนี้จะไปทำแบบเรียบๆ และหรูๆ กรุงเทพฯ เขาทำกันเยอะหมดแล้ว ทีนี้ทุนเราก็ไม่มี
• ... ก็เอาละ ทำให้เหมือนธรรมชาติที่สุด (... กระซิบหน่อยนะตรงนี้ แต่ว่าคุณชัยรัตน์ท่านพูดจริงๆ นะ เห็นภาพพจน์เลย ... เวลาคนเมาน่ะ ไปพิงต้นไม้ และยืนเอนไปเอนมาและฉี่ ...) แต่ว่ามันเป็นอาการของคนอย่างนั้นจริงๆ นะครับ เราก็ทำเสาเอนๆ ก็ได้
• เอาความจริงมันใช้ ก็ไปดูภาพจริงๆ และสร้างให้มันเหมือนจริงๆ เพราะถ้าไม่ถูกต้อง ไม่เข้าใจ ก็ไปดูในป่าว่า สถานที่ตรงนั้นน่ะ เขามีต้นอะไรอยู่ เขามีดอกกุหลายมั๊ย เขามีเฟื่องฟ้ามั๊ย มีอะไรมั๊ย ถ้าไม่มี เราอย่าไปทำให้มี ทำให้เหมือนธรรมชาติ คือ ทำอย่างไรให้มันสะอาด
• ... ทีนี้ พอจะปูพรมอะไรก็ยาก ทำเป็นธรรมชาติเกินไปก็ไม่ได้ เพราะจะมีสัตว์เลื้อยคลานบางชนิด เข้าไปคลุกคลี และบางคนอาจจะกลัว ... ก็เลยเอาละ ประยุกต์ ก็คือ กระเบื้อง รวมกับความเป็นธรรมชาติ
• ... โดยใช้เสา ทำไมต้องเสาตรงล่ะ ไม่จำเป็นต้องเสาตรง เอาเสาที่คดงอก็เป็นเสา เอามาทำ เอามาใช้
• ... ปีกไม้เก่า โดยเฉพาะปีกไม้ที่เมื่อก่อนไม่มีคุณค่า เอาไปเผาถ่านหมด เราขอไปซื้อเขา
• ... เอาหินน้ำตกบ้าง หินจากแม่น้ำน้ำโขง ชาวบ้านเขาเก็บมาขาย เราก็มาประดิษฐ์ประดอยใส่ ใส่ ใส่ เข้าไป และทำยังไงให้ธรรมชาติ
• สำคัญที่สุด คือ ตอนนั้นผมทำหลายปี ตอนที่ยังไม่ได้สังกัดพรรคกรมอนามัย (... ตอนนี้สังกัดพรรคกรมอนามัยไปแล้ว ...) เมื่อก่อนทำเป็นแบบสะใจ และเราไปเที่ยว ไปกินข้าวที่ไหน เจอห้องน้ำไม่สะอาด ออกมาปุ๊บ กินไม่ลงเลย
• ... เวลาที่เราจะไปเข้าห้องน้ำ หรือไปทำอะไรในห้องน้ำ อยากจะมีความสุข อยากเห็น อยากอยู่นานๆ อยากเห็นบรรยากาศธรรมชาติ ก็เลยสร้างขึ้นมา โดยใช้เวลาในการก่อสร้าง ทำไปเรื่อยๆ ตอนนี้ก็ยังไม่เสร็จ
• เราก็ใช้ความคิดใหม่ ความสะดวกไม่มี เรามีโถนั่งแล้ว เรามีล้างมือนะ ต้องฝึกกับเจ้าหน้าที่ว่า นี่คือสิ่งที่เราภูมิใจนะ ใครๆ มาถึงก็อยากจะมาดูห้องน้ำ อยากจะรู้ว่า ห้องน้ำสะอาดเขาทำกันอย่างไร
• เราทำไปก่อน ยังไม่รู้จักกรมอนามัย กรมฯ ไปช่วยหลังๆ แต่ที่อยากเห็นคือ เข้าห้องน้ำและมีความสุข โดยสร้างบรรยากาศ เห็นน้ำตกไหล
• ตอนนี้ประยุกต์ไปหมดแล้ว เอาสมัยใหม่เข้าไปช่วย มีแสงเลเซอร์ยิงเข้าหาตัว เมื่อก่อนยังไม่มี (ก็พยายามอนาคตข้างหน้าคงจะต้องทำ) มีถังขยะแล้ว ที่ล้างมือ สบู่ล้างมือ มีผ้าเช็ดทำความสะอาด
• และที่สำคัญที่สุด ต้องห้องน้ำ แห้ง เพื่อป้องกันคนแก่ คนมีอายุเข้าไป ไม่ให้ลื่นล้มในห้องน้ำ ... ก็คือ เอายังงี้ สะอาดอย่างเดียวไม่พอ คุณต้องแห้งด้วย และดูแลทั่วถึงด้วย นี่คือที่ทำไป

อยากไปดู "สุดยอดส้วม" ไหมค่ะ ที่ตำนานป่าละค่ะ

รวมเรื่อง ตลาดนัดความรู้กรมอนามัย 2550