วันนี้เพื่อนปรารภว่า มีการนำจตุคามมาเปรียบเทียบโดยการยกเป็นพระโพธิสัตว์ทำนองเดียวกับเจ้าแม่กวนอิม หรือ พระอวโลกิเตศวร ...เพื่อนผู้เขียนบอกว่า โพธิสัตว์ ควรจะแปลใหม่ ไม่ควรแปลว่า ผู้ข้องอยู่ในปัญญาเป็นเครื่องตรัสรู้ แต่ควรแปลว่า สัตว์หากินอยู่ใต้ต้นโพธิ์ ประมาณนี้...

ตามหลักพระพุทธศาสนา ผู้ที่ตั้งใจเพื่อบำเพ็ญบารมีเป็นพระพุทธเจ้าเรียกว่า พระโพธิสัตว์... นั่นคือ ใครก็ได้ถ้าตั้งใจอย่างนี้ก็สามารถเป็นพระโพธิสัตว์ได้ ...ดังนั้น โพธิสัตว์ จึงแปลว่า ผู้ข้องอยุ่ในปัญญาเป็นเรื่องตรัสรู้...

ในพระพุทธศาสนาฝ่ายเถรวาทไม่ได้เน้นเรื่องโพธิสัตว์มากนัก ...แต่ในฝ่ายมหายาน บางลัทธิถือเอาประเด็นนี้เป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะลัทธิเจ้าแม่กวนอิม นั่นคือ เพียงแต่บูชาเจ้าแม่กวนอิม ซึ่งเป็นพระโพธิสัตว์ ผู้เปี่ยมด้วยเมตตากรุณา ปรารถนาจะพาปวงสัตว์ผู้บูชาพระองค์ข้ามพ้นห้วงทุกข์ในวัฎฎสงสารให้หมดสิ้น โดยพระองค์ตั้งสัจจาธิษฐานว่า จะไม่บรรลุตราบใดที่ยังไม่ได้พาสรรพสัตว์ข้ามห้วงทุกข์ไปได้...ประมาณนี้

ดังนั้น พระแม่กวนอิมโพธิสัตว์ จึงมีอีกชื่อหนึ่งว่า อวโลกิเตศวร ซึ่งแปลว่า ผู้เป็นใหญ่ในการดูแล หรือผู้ดูแลที่ยิ่งใหญ่ ..

อวโลกิต + อิศวร = อวโลกิเตศวร

ดูแล + เป็นใหญ่ = ผู้เป็นใหญ่ในการดูแล, ผู้ดูแลที่ยิ่งใหญ่

อธิบายว่า พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร จะคอยดูแลสรรพสัตว์เพื่อจะพาผู้ที่บูชาพระองค์ข้ามพ้นวัฎฎสงสาร...ประมาณนี้

ถามว่า คนมีมาก จะพาใครข้ามไปก่อน

ตอบว่า พาคนดี มีคุณธรรมสูง ข้ามไปก่อน

ดังนั้น ผู้ที่ต้องการจะให้เจ้าแม่กวนอิมพาข้ามไป ก็ต้องเร่งบำเพ็ญคุณความดี ประพฤติธรรมให้ยิ่งขึ้นๆ เพื่อจะได้มีโอกาสก่อนคนอื่นๆ...

การแบ่งกลุ่มคนโดยคุณธรรม จะแบ่งเป็น ๗ กลุ่ม ผู้ใดก็ตามที่มีคุณธรรมสูงขึ้นก็จะถัดไปอยู่กลุ่มด้านหน้า ใครมีคุณธรรมต่ำลงก็จะถอยกลับไปอยู่กลุ่มด้านหลัง...

เมื่อพิจารณาตามนี้ จะเห็นได้ว่า พระโพธิสัตว์ อวโลกิเตศวร ก็คือตัวเราเอง นั่นคือ ถ้าเรามีศรัทธาในธรรมเป็นเครื่องตรัสรู้ และรู้จักดูแลตรวจสอบตัวเองแล้ว หมั่นละชั่วทำดีแล้ว เราก็จะค่อยๆ มีบารมีธรรมสูงขึ้น และก็จะได้ตรัสรู้หรือพ้นทุกข์...ประมาณนี้

หลายคนเคยดูหนังจีน พระจีนมักจะเปล่งวาจาว่า อมิตพุทธ ซึ่งแปลว่า ผู้ตรัสรู้นับประมาณไม่ได้ ...นั่นเป็นการเตือนสติตัวเองว่า เราก็สามารถตรัสรู้ได้ ...ประมาณนี้...

คำสอนในทางพระพุทธศาสนาทั้งหมด เมื่อพิจารณาโดยธรรมแล้วจะมุ่งไปที่การปฏิบัติตัวเองเพื่อพ้นทุกข์ มิได้สอนให้พึ่งสิ่งใดๆ

แต่กระแสโพธิสัตว์ก็เริ่มมาแรง เพื่อใช้อธิบายจตุคาม... 

ส่วนที่เพื่อนผู้เขียนบอกว่า โพธิสัตว์ คือ สัตว์หากินอยู่ใต้ต้นโพธิ์ นั่น หมายความว่า มีผู้อาศัยใบบุญเรื่องนี้ทำมาหากิน ...ประมาณนี้