กระบวนการเรียนรู้จากภายใน...ปฐมบทของชายคนหนึ่ง

ผมคิดว่าคำตอบที่เขาเตรียมตอบกับผมนั้น คงน่าสนใจมาก เมื่อผมเห็นวิถีชีวิตที่ดีงามของเขาที่เป็นอยู่

หลังจากที่ อ.ธวัช หมัดเต๊ะ จาก สคส. ท่านได้เขียนเสนอความเห็นในบันทึกของผม การเรียนรู้จากภายใน (Inside out) ในงานวิจัยเพื่อท้องถิ่น และยังบอกว่าสนใจเกี่ยวกับกระบวนการเรียนรู้ภายในที่เกิดขึ้นในตนเอง โจทย์ว่า “มีการพัฒนาตนเองขึ้นมาจากภายในได้อย่างไร?”

โจทย์นี้ผมนำไปขบคิดอยู่แรมเดือน ผมคิดว่า หากจะเขียนเรื่องนี้ออกมาให้ได้ ก็ต้องถอดบทเรียนตัวเอง ว่า ตนเองมีกระบวนการเรียนรู้ และมีพัฒนาการอย่างไร และการเรียนรู้นั้นส่งผลอย่างไรบ้างกับชีวิต...

ที่ร้านอาหารเล็กๆในตัวอำเภอปาย...ผมได้ตั้งคำถามนี้ต่อน้องชายคนหนึ่ง ที่ผมคุ้นเคย และผมเห็นการเติบโตของเขาอย่างน่าทึ่ง ผมไม่ปฏิเสธว่าเขาเป็นผู้ผลักดันให้ผมเรียนรู้และพัฒนาตนเองอย่างไม่หยุดยั้ง ด้วยพลังของความสนใจใคร่รู้ ถูกนำมาเป็นประเด็นที่เราค้นหา และนำมาพูดคุยระหว่างกันเนืองๆ

น้องชายคนนี้ เป็นนายแพทย์หนุ่ม ที่ทำงานด้วยอุดมการณ์ทุ่มเทกับการดูแลชีวิต เยียวยาผู้คน ในโรงพยาบาลชุมชนเล็กๆแห่งหนึ่ง...

ผมมักจะพูดคุยกับเขาเสมอ เมื่อมีประเด็นใหม่ๆ หรือ สถานการณ์ที่เกิดขึ้นรายทาง จากการสนทนาแบบ Dialogue ระหว่างผมและเขา ผมได้พันธมิตรปัญญาที่ช่วยเติม ต่อยอดความคิด และมุมมองต่อสิ่งหนึ่งอย่างน่าสนใจเสมอ

ผมคิดว่าผมจะตั้งคำถามคำถามหนึ่ง...อยากรู้ว่าน้องจะตอบโจทย์อย่างไร?

ในส่วนตัวผม ผมคิดว่าคำตอบที่เขาเตรียมตอบกับผมนั้น คงน่าสนใจมาก เมื่อผมเห็นวิถีชีวิตที่ดีงามของเขา ที่เป็นอยู่

แม้เพียงปฐมบท ของคำตอบเขาเป็นเหมือน วาทกรรม ที่ถอดออกมาจากชีวิตคนหนึ่งคนว่าด้วยเรื่องของการพัฒนาตนเองจากข้างใน ไปสู่บุคคลเรียนรู้... ในสามประเด็น เราเรียนรู้อะไร? เราเรียนรู้อย่างไร? และ เราเรียนรู้เพื่ออะไร?

และ ถ้อยความข้างล่างคือ “คำตอบของเขา”

เราเรียนรู้อะไร ?

เราเรียนรู้จิตใจ อารมณ์ความรู้สึกนึกคิดของตนเอง ว่าดี ว่าเหมาะ เกิด
ปัญญาที่ดีงามพอเพียงหรือยัง
เราเรียนรู้ศาสตร์ทางสังคม ต่างๆ มนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ เศรษฐศาสตร์
เราเรียนรู้เรื่องการพัฒนาตนเองในเรื่องงาน ในเรื่องการพัฒนาวิชาชีพ
เราเรียนรู้เรื่องการพัฒนาคนและการพัฒนาองค์กร
เราเรียนรู้สิ่งที่เรารู้ว่ายังไม่รู้ และสิ่งที่เราไม่รู้ว่าไม่รู้

เราเรียนรู้อย่างไร ?

เรียนรู้ด้วยตนเองจากหลายๆวิธี ทั้งการอ่านหนังสือ สื่อสารสนเทศ อินเตอร์เน็ท และการแลกเปลี่ยนกับผู้รู้ต่างๆ รอบตนเอง
เรียนรู้จากชีวิตจริง ชีวิตจริงที่เรากำลังดำเนินอยู่ทุกๆลมหายใจ เราได้
เรียนรู้เสมอ กับสิ่งที่อยู่รอบๆตัวเรา ทั้งสิ่งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิต
เรา เรียนรู้ผ่านอายตนะทั้ง ๖ ของเรา โดยเฉพาะการเรียนรู้กับสิ่งที่เราใกล้ชิด บ่อยๆ คือ ครอบครัวของเราเอง งานของเราเองที่ต้องพบกับผู้คนที่เกี่ยวข้องกับ เรา เช่น ผู้รับบริการของเรา ทั้งในและนอกองค์กร
เราเรียนรู้จากความผิดพลาด จากความพร่องของตนเอง จากอดีต และจากผู้อื่น
เราเรียนรู้จากความสำเร็จ ความดีงามของคนอื่นๆ
เราเรียนรู้ด้วยวิธีอื่นๆอีกมากมายที่อาจจะเกิดขึ้นตามมาต่อไป

เราเรียนรู้เพื่ออะไร ?

เริ่มต้นจากตอนเด็กเราเรียนรู้เพื่อที่จะเอาตัวรอด เรียนรู้เพื่ออยู่ให้
ได้ในสังคมอย่างมีความสุข หรือว่าเราอาจจะเรียนรู้จากการถูกบังคับให้เรียนรู้ และอาจจะมีบางครั้งที่เราเรียนรู้เพราะว่าความอยากรู้ของตนเอง เมื่อเติบโตมาเราเรียนรู้วิชาที่เฉพาะสำหรับตนเองเพื่อที่จะนำมาปฏิบัติงาน อาจจะเป็นสิ่งที่เราอยากรู้และชอบ หรือเราอาจจะไม่ชอบมากแต่จำเป็นต้องเรียนรู้เพื่อนำมาทำงานเพื่อให้ได้รับผลตอบแทน แล้วนำมาเลี้ยงชีพตนต่อไป
ระหว่างที่ทำงานเราพบว่าเราเริ่มเรียนรู้ว่าเรายังมีความไม่รู้และความ พร่องอยู่มาก และเริ่มรู้ว่า ...ด้วยสิ่งที่เรายังไม่รู้ที่มากมาย ถ้า หากว่าเรายังใช้วิธีการเรียนรู้แบบเดิมๆนั้นก็คงจะไม่เพียงพอ ไม่ทัน ไม่เหมาะ สมกับความรู้ต่างๆที่เราต้องเรียนรู้ เราจึงต้องแสวงหาและพัฒนาการเรียนรู้ของ ตนให้ดียิ่งๆขึ้นกว่าเดิม
ในช่วงของการทำงานนั้น เป้าหมายของการเรียนรู้มีหลายอย่าง แต่ที่สำคัญๆ คือ เรียนรู้เพื่อการพัฒนาและปรับปรุงการทำงานของเราเองให้ดียิ่งๆขึ้นอย่างต่อ เนื่องตลอดไป เรียนรู้เพื่อต่อยอดความรู้ของเราเอง ที่ตัวตนของเราเองก็ถูก ถามจากเสียงภายในเสมอว่า มีอะไรอีกนะที่เราควรรู้ หรือต้องรู้ เรียน รู้เพื่อเชื่อมโยงหรือบูรณการความรู้ต่างๆเข้าด้วยกัน และสุดท้ายเรียนรู้ เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงภายในจิตใจของเราเอง ด้วยฐานคิดแบบพุทธะที่ตัวตนของ เรานั้นถูกเคลือบด้วย อกุศลมูล ๓ คือ โลภะ โทสะ และโมหะ เราเรียนรู้เพื่อลดละ ทำให้จางลง ในแง่ของกิเลสที่เกาะเกี่ยวจิตของเราเพื่อเพิ่มพลังแห่งปัญญาที่จะเกิดขึ้น