เรื่องนี้ต้องไปเปิดก้นครัวคนอีสาน จะเห็นความเรียบง่าย กินง่ายอยู่ง่ายไม่เรื่องมาก ยังไงก็ได้ ใช้ชีวิตเข้าเป็นปี่เป็นขลุ่ยกับสภาพของท้องถิ่น ตำน้ำพริกจิ้มผักลวก เด็ดยอดผักริมรั้ว ตำลึง ยอดกระถิ่น ยอดผักโขม ยอดแค ยอดมะรุม ดอกแค ยอดชะอม หน่อไม้ ยอดมะกล่ำ บรรณาการจากธรรมชาติที่มากับฝน มีดอกกระเจียว หน่อเพ็ก หน่อโจด ผักอีลอก ยอดหวาย หน่อไม้ เห็ดเผาะ เห็ดละโงก เห็ดตับเต่า เห็ดปลวกฯลฯ มาสลับสำรับกับข้าวชาวที่ราบสูง ส่วนโปรตีนนั้นเล่าก็ไม่ธรรมดา มีกิ้งก่า แย้ จิ้งหรีด จี่โป้ม จินูน บึ้ง กบ เขียด อึ่ง งูสิง หนูตะเภา หาได้จากในท้องไร่ท้องนา แมลงต่างๆที่อยู่ตามต้นไม้ ไข่มดแดงใส่แกงผักหวาน น้องเอ๋ยอร่อยจนลืมอ้วน
พ่อไอ้แดงชวนเพื่อนบ้านโหวกเหวก เหวี่ยงแหขึ้นบ่าพากันเดินลงทุ่ง ตะวันบ่ายคล้อย บ่ายหน้ากลับบ้าน มีกุ้งหอยปูปลาติดมือมาทำลาบก้อยอร่อยแซบกันทั้งคุ้ม เรียกว่าย้อนรอยตำนาน ไอ้ขวัญอีเรียม แห่งทุ่งมหาราช แต่บัดเดี๋ยวนี้เรื่องที่เล่ามานั้น กลายเป็นความฝันเฟื่องไปเสียแล้ว ต้นทุนชีวิต ต้นทุนธรรมชาติ ต้นทุนสังคม จารีตประเพณีหักสะบั้นขวัญเรียมกระเจิงไปนานแล้ว
จากพืชผักที่มีอยู่ในธรรมชาติ ก็เปลี่ยนมาเป็นผักกวงตุ้ง บล็อกเคอรี่ แครร็อท กะล่ำดอก กะล่ำปลี ผักสลัด ถั่วฝักยาว ฯลฯ ที่ปนเปื้อนสารเคมี แกงอ่อม แกงหวายพลิกหงายมาเป็นพิซซ่าเข้าตำราแดกด่วน พวกกิ้งก่า จิโป่ม กบ เขียด อึ่งอ่าง สูญหายไปจากชุมชนนานแล้ว ชาวบ้านต้องหาเงินมาซื้อไข่ไก่ เนื้อหมูเห็ดเป็ดไข่ กุ้งหอยปูปลาต้องซื้อหาจากตลาด แม้แต่พริกมะเขือก็ต้องซื้อหาจากรถขายกับข้าวพ่อค้าเร่ จากที่เคยพึ่งตนเองด้านอาหาร มาวันนี้ต้องซื้อทุกอย่างที่ขวางหน้า
จากความพอมีพอกินหาได้ฟรีๆจากป่าละเมาะและท้องทุ่งข้างบ้าน ก็เปลี่ยนมาเป็นรายจ่ายประจำ ตรงนี้นักฝันเฟื่องเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงต้องตีความแล้วละครับ ในเมื่อสังคมเกษตรเปลี่ยนไปตามกระแสตะวันตก ที่ทำให้เราอ่อนแอยิ่งกว่ายุคสมัยใด การอธิบายเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงสไตส์มหาชีวาลัยอีสาน หมายถึงการตอบโจทย์ชีวิตและสังคมแห่งความพอเพียง 3 เรื่องคือ
เมื่อบรรณาการจากสวรรค์หายไป เราจึงตั้งประเด็นเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์นักศึกษาของเรา ให้ทุกคนมาระดมพลังสร้างชุดความรู้ผ่านกิจกรรมเชิงประจักษ์ ด้วยกิจกรรมเรียนรู้ดังต่อไปนี้
· การเพาะเห็ด
· การทำแปลงเกษตรประณีต
· การเลี้ยงไก่ไข่
· การเลี้ยงสัตว์ปีก
· การเลี้ยงหมู เลี้ยงโค เลี้ยงปลา
· การปลูกสมุนไพร
· การอัดอิฐดินซีเมนต์
· การเพาะชำกล้าไม้ ปลูกต้นไม้ เผาถ่าน น้ำควันไม้
· การสร้างบ้านไม้ไผ่ พึ่งตนเองด้านที่อยู่อาศัย
การปลูกไม้ติดแผ่นดิน ไม้ผักยืนต้น ไม้ใช้สอย ไม้ประดับ ส่วนการขยายผลจะทำอย่างไร ผมให้นักศึกษาพี่เลี้ยงแกะความคิดของชาวบ้านที่มาอบรมจำนวน500คน วันนี้จะเป็นวันสุดท้ายของการฝึกอบรมรุ่นที่1 เราได้วรรคทองจากสมาชิกกลุ่มต่างๆ ผ่านการสะท้อนคิดเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงดังนี้
" พอกิน แต่ไม่พอจ่าย "
" ไม่มีอาชีพหลัก มีแต่อาชีพเสริม "
วันนี้ปิดการอบรม มีผู้นำองค์กรบริหารส่วนตำบลมาร่วมพิธี เช่น นายก อบต. กำนัน ปลัดอบต. เราจึงถือโอกาสให้ท่านผู้นำทั้ง 2 ทำหน้าที่กล่าวปิดและเป็นประธานมอบวุฒิบัตรที่มีลายเซ็นท่านนายอำเภอ กับเจ้าสำนักฯ เมื่อชาวบ้านกลับไป ชาวเรา(คณะทำงาน) ก็มาหารือกัน ไล่เลียงถามความเห็นแต่ละคน เช่น ขั้นตอนการลงทะเบียน การกรอกใบสอบถาม การแบ่งกลุ่ม การนำเสนอ ชวนชุมชุนคิดแผน เสนอแผน นัดหมายที่จะทำงานร่วมกันในเรื่องการส่งเสริมอาชีพ ที่ชาวบ้านเป็นคนคัดเลือก เช่น โครงการเห็ดชุมชน กับการเลี้ยงไก่ไข่ ให้นักศึกษานัดหมายที่จะออกไปช่วยสร้างเสริมความรู้ผ่านอาชีพ เพื่อช่วยเพื่มวิธีสร้างอาชีพในชุมชน เพิ่มจากการทำตุ๊กตาส่งญี่ปุ่นที่ชุมชนแห่งนี้ทำอยู่เดิม ในวันที่28 เราก็จะอบรมสมาชิกข้ามจังหวัดที่มาจากมหาสารคาม ก็จะได้ประมวลผลเปรียบเทียบกัน ส่วนหลักสูตรนั้นจะออกมาเพื่อให้สอดคล้องกับศักยภาพและความเหมาะสมของรุ่นนั้นๆ ถ้าท่านใดสนใจก็ติดตามได้ครับ มีเรื่องคนบ้านนอกคอกนากำลังตั้งหน้าตั้งตาเรียนรู้ร่วมกัน ระหว่างคนอีสานกับครูพี่เลี้ยงชาวอีสาน
สมัยเด็กๆ ปิดเทอมไปอยู่กับปู่กับย่า ที่บ้านนอก ช่วงบ่ายๆ ย่าจะชวนไปช้อนหอย ปู กุ้ง ปลา ที่ธารน้ำเล็กๆ ท้ายหมู่บ้านค่ะ เมื่อได้พอประมาณแล้วย่าจะนำมาทำเป็นอาหารเย็นค่ะ และเมื่อประมาณ 10 กว่าปีที่แล้ว รัฐบาลให้งบประมาณมาทำฝายกั้นน้ำให้กับลำธาร กลายเป็นกักกั้นน้ำสูงขึ้นมา ระบบนิเวศเปลี่ยนไปหมดช้อน กุ้ง หอย ปู ปลาไม่ได้ค่ะ จะมีนายทุนหมู่บ้านไม่กี่คนเลี้ยงปลาในกระชังไว้ขายค่ะ...ส่วนลำธารน้ำน้อยๆ อีกแห่งกลางหมู่บ้านเค้าก็สร้างเป็นท่อน้ำคอนกรีตปิดหมด ไม่มีธรรมชาติเหลืออยู่ค่ะ...ไม่ทราบว่าการพัฒนาของเรามาถูกวิธีรึปล่าวนะค่ะ...
ภาพสาวน้อย น่ารักมากค่ะ...การถ่ายภาพด้านข้างที่นางแบบหันไปมองด้านใด ควรให้มีพื้นที่ที่อยู่ด้านหน้ามากกว่าพื้นที่ด้านหลังของนางแบบ จะทำให้เกิดความรู้สึกของการมองไปข้างหน้ามากขึ้น และภาพจะไม่อึดอัดค่ะ....ด้วยความเคารพ ขออนุญาตแนะนำค่ะ
paew เมื่อ |
ขอบคุณมากครับ อาจารย์แนะนำอีก ขออีกทุกครั้งไปนะครับ
ความเจริญหรือเป็นความเสื่อม เราแยกยาก รู้แต่ว่าความสุขเปลี่ยนไป เด็กรุ่นหลังคงนึกไม่ออกว่า ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว เป็นอย่างไร?
สวัสดีค่ะ
อีตาเม้งเอ๊ย..
"ไม่มีอาชีพหลัก มีแต่อาชีพเสริม"
เรียน คุณ
เป็นประเด็นที่ดีค่ะ เรื่องการบริหารคะแนนให้เกิดผลในทางที่ดีแก่ผู้สอนและผู้เรียน และสังคม ปัญหาก็คือ
แต่ดิฉันยังไม่หมดหวังค่ะ เพราะเป็นหน้าที่ที่ต้องช่วยกันสร้างสิ่งดีๆ เพื่อส่วนรวมต่อไปค่ะ
ถ้าอาจารย์จะกรุณา เสนอ ความพอเพียงในมิติของคนอุดมศึกษา น่าจะเป็นเรื่องที่น่าสนใจ ให้พวกเราได้มีโอกาสได้เรียนรู้ด้วยว่า ..โครงสร้างของการศึกษานิสิตรุ่นใหม่ ควรจะมีเรื่องพอเพียงแทรกเข้าไปอยู่ในจุดไหนอย่างไร เช่น วิธีคิด ทัศนคติ ความเข้าใจ ความที่น่าจะเป็น อย่างน้อยควรมีอะไรในความคิดคำนึงเรื่องส่วนตัว เรื่องสังคม เรื่องอนาคตของประเทศอย่างไรบ้าง (ไม่แน่ใจว่าจะถูกต้องหรือไม่นะครับ เอาตามที่ท่านอาจารย์เห็นควรจะเหมาะกว่า)
ความพอเพียง พอประมาณ สำราญจิต
สร้างชีวิต ให้สมดุล ช่วยหนุนเสริม
ภูมิคุ้มกัน มั่นใจ มาต่อเติม
จึงนั่งยิ้ม หยาดเยิ้ม อย่างเย็นใจ
ได้การบ้านข้อใหญ่จาก ครูบา สุทธินันท์ ปรัชญพฤทธิ์ เลยค่ะ
ขออธิบายถึงโครงสร้างหลักสูตรทางด้านวิศวกรรมศาสตร์ให้เห็นภาพก่อนนะคะ เพราะรู้สึกว่าเรื่อง ความพอเพียงในมิติของคนอุดมศึกษา ในมุมมองของดิฉันคนเดียวอาจไม่ครบค่ะ เพราะตอนนี้มองเห็นแต่ตัวอย่างในส่วนของทางสาขาวิศวกรรมศาสตร์เท่านั้น
หลักสูตรวิศวกรรมศาสตร์ปัจจุบันอาจจะอยู่ที่ประมาณ 145 หน่วยกิต ซึ่งประกอบหมวดวิชา* ดังนี้
ในกลุ่มคณาจารย์ที่ภาควิชา เคยคุยกันว่า เราปรับเนื้อหาที่เราอยากสอนกันแทบไม่ได้เลย เพราะต้องปฏิบัติตามเกณฑ์ต่างๆ ข้างต้น มิเช่นนั้นนักศึกษาที่จบไปจะไม่ได้ใบประกอบวิชาชีพ เพราะหลักสูตรไม่ได้รับการรับรอง แต่ตอนนี้ก็มีวิชาที่เกี่ยวข้องกับจริยธรรมของวิศวกรสอนอยู่ในหลักสูตรที่ภาควิชาฯ นะคะ แต่อาจารย์อาวุโสที่เป็นผู้สอนก็บ่นให้ฟังเสมอค่ะว่านักศึกษาไม่ค่อยสนใจเรียน
ดิฉันคิดว่าอาจต้องใช้วิธีสอดแทรกเรื่องพอเพียง คุณธรรมและจริยธรรมลงในวิชาที่เป็นวิชาการทางวิศวกรรมศาสตร์นี่แหละค่ะ แต่ทั้งนี้จะขึ้นกับความสามารถและความตั้งใจของผู้สอนเป็นอย่างมากค่ะ ทุกวันนี้ในวิชาที่รับผิดชอบอยู่ก็พยายามสอดแทรกเรื่องเหล่านี้เท่าที่ได้ค่ะ
สรุปแล้วคงจะเห็นได้ว่า ยังไม่มีมิติของความพอเพียงในสาขาวิชาวิศวกรรมศาสตร์เท่าใดนัก อาจเป็นได้ว่า เนื้อหาของวิชาเองเป็นเรื่องการสร้างสรรค์ วิเคราะห์ แก้ปัญหา สร้างสิ่งใหม่ขึ้นมาจากทรัพยากรที่มีจำกัด มองเผินๆ แล้ว คนทั่วๆไป อาจเห็นแต่สร้าง และสร้าง โดยลืมคิดถึงความพอเพียงค่ะ
----------------------------------------
*ระเบียบคณะกรรมการสภาวิศวกร ว่าด้วยเกณฑ์การรับรองหลักสูตรและสถาบันการศึกษา เพื่อเทียบปริญญา ประกาศนียบัตรและวุฒิบัตรเทียบเท่าในสาขาวิศวกรรมศาสตร์ พ.ศ.๒๕๔๔, สภาวิศวกร
สวัสดีค่ะท่านครูบา
เห็นหัวด้านบนเปลี่ยนไป สวยจังค่ะธรรมชาติดีค่ะชอบรูปที่ยืนชี้หันหลังอยู่ค่ะ อยากเห็นรูปแบบเห็ดชื่อแปลก ๆ ทุกอันเลยค่ะ บางอันพึ่งเคยได้ยินชื่อ เพราะเห็ดสามารถนำมาประยุกต์ทำอาหารได้เยอะค่ะ น่าจะมีเมนูพ่อครูบาหัวเห็ด กับเมนูเห็ด ๆ บ้างค่ะ ขอบคุณค่ะ
ตอนต่อๆไป เห็ดแต่ละชนิดจะค่อยๆเผยโฉม เหมาะกับมังสวิรัติอย่างยิ่ง เตรียมสูตรอาหารไว้รอได้เลยครับ ในพิ้นที่ตอนนี้กินเห็ดทุกมื้อ พลิกแพลงทำอาหารหลายชนิด
ส่วนความเปลี่ยนแปลงเรื่องภาพหัวด้านบน ฝ่ายปิดทองหลังพระจะทำให้ดีขึ้นได้ รอดูต่อไป..
สวัสดีค่ะพ่อครูขา
หนิงเพิ่งกลับมาจากพื้นที่ (เม็กดำ) แต่ได้ข่าวแว่วๆว่าน้องชายตัวดียังไม่ยอมออกจากป่าหรือคะ พ่อครูบา ใช้เสน่ห์อะไรหนอ อิอิ ^__*
อาจารย์ราณีขา
ค่าลิขสิทธิ์พี่ ชำระกันที่บ้านพ่อครูบาเลยดีไหมคะ อิอิ เมนูเห็ดเลยน๊ะ
เอกเพิ่งกลับไป คงถึงแล้วมั๊ง เขามาช่วยงานเยอะมาก รับทำเรื่องใบวุฒิบัตรผู้เข้าอบรม อยู่กับนักศึกษาโข่งตี2-3ทุกคืน อดทนดีแท้ทำงานอย่างเดียวไม่ค่อยคุยกับใคร
ไปทำอะไรที่เม็กดำ เพิ่งคุยกับเม็กดำ1ไปตะกี้นี้ บ่นเรื่องโนดวิจัยชุมชนอืดเป็นนกทึดทือทั่วประเทศ ต้นเดือนหน้า ดร.สิน ถึงจะลงมาคุยที่นี่
คุณครูเสือโคร่งครับ
สาวน้อย
มีที่อยู่ 9 ไร่ ทำอะไรดีครับพ่อ
ผมก็เจออย่างที่อาจารย์เล่า ตอนนี้ยังทำอะไรไม่ได้ จัดค่ายวิศวกรเพื่อสังคม ก็ได้เฉพาะส่วนภาคเอกชน วิศวกรของรัฐแก้ไขยากมาก
ในกรณีของอาจารย์
ท่านก็มีความตั้งใจดี ตัวหลักสูตรขาดส่วนมิติทางสังคมไป อาจจะเสนอสภาวิศวกร ถ้าอาจารย์หลายๆท่านสนใจจะแก้ไข
พ่อครูขา
หนิงเอาหัวข้ออภิปรายไว้ ที่นี่ นะคะ เรียนเชิญกัลยาณมิตรทุกท่านด้วยนะคะ
ชี้ทางสว่างแก่ลูกช้างตัวนี้ด้วยเทอญ..
ครูบาครับ
ระบบเศรษฐกิจพอเพียงมีทั่วโลก ทุกชนเผ่า มีรูปแบบที่หลากหลายในการจัดการ แต่เป้าหมายเดียวกัน
ระบบนี้ผู้ได้ประโยชน์คือชาวบ้านทั่วไป มีมาก แต่ผู้ไม่ได้ประโยชน์ (นายทุน นักล่าอาณานิคมทุกรูปแบบ) มีไม่มาก แต่ต้องการเปลี่ยนแปลง โดยอ้างความชอบธรรมของการ "พัฒนา" และ "civilization"
แล้วก็นำไปสู่การล่มสลายของระบบเดิม ทรัพยากรถูกดึงเข้ากระเป๋าของนายทุน รวยล้นฟ้า เท่าไหร่ก็ไมพอ
และพยามยามชี้นำให้ชาวบ้านที่มีกิเลสดูความรวยของตนเป็นตัวอย่าง เพื่อให้เป็นแมลงเม่าบินเข้ากองไฟที่เขาก่อไว้รอบด้าน ทุกมุมการเดินทาง ไม่มีทางรอดไปไหนได้
อาจมีไม่เกิน ๑% ที่ลอดไปได้
เรจึงต้องกลับมาพัฒนาเพื่อคนส่วนใหญ่
เราอาจต้องสร้างพันธมิตรข้ามพรมแดนครับ
ผมเชื่อว่าเป็นเส้นทางที่ถูกต้อง เพียงคนที่เข้าใจมีน้อยครับ
เลยหนักหน่อยครับ