การจัดการความรู้เพื่อป้องกันโรคไข้หวัดนกในชุมชน

การจัดการความรู้เพื่อป้องกันโรคไข้หวัดนกในชุมชน

วิจารณ์  พานิช

7 มิ.ย.48

 

          เราตกลงกันว่า มสช. (มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ) จะจัด KM Workshop  หรือตลาดนัดความรู้เพื่อป้องกันโรคไข้หวัดนกในชุมชน   ในวันที่ 18 – 19 ก.ค.48   โดยมี ศช. (ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ) เป็นเจ้าของงบประมาณ   และ สคส. จัดวิทยากร

 

          “หัวปลา” หรือเป้าหมายของ workshop คือ “ความสามารถของคนในชุมชน   ในการเลี้ยงสัตว์ปีก   โดยไม่ติดโรคไข้หวัดนก”

 

            วันนี้ (6 มิ.ย.48) ผมพบคุณหมอสมศักดิ์  ชุณหรัศมิ์   เลขาธิการ มสช.   ผมจึงย้ำว่า workshop นี้จะไม่มีประโยชน์   ถ้าไม่มีหน่วยงาน “เจ้าภาพ” จัดกลไกต่อเนื่องเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ความรู้จากประสบการณ์ของชาวบ้าน,   เกษตรตำบล,   อสม.,   และผู้มีส่วนเกี่ยวข้องอื่น ๆ ในชุมชน   ในการเลี้ยงสัตว์ปีกโดยไม่เป็นโรคหวัดนก   ไม่ติดเชื้อ

 

          คือเรื่องการจัดการความรู้เป็นเรื่องที่ต้องทำต่อเนื่อง   ต้องมีกลไกและการจัดการให้เกิดความต่อเนื่อง

 

          หมอสมศักดิ์บอกว่า   เรื่องนี้ทาง ศช. คงจะไม่รับ   เพราะ ศช. สนใจ “การจัดการความรู้” เฉพาะด้านการเอาความรู้เชิงวิทยาศาสตร์ไปสู่การกำหนดนโยบาย   ไม่มีหน้าที่ส่งเสริม “การจัดการความรู้” ในลักษณะของการแลกเปลี่ยนความรู้ระดับชาวบ้าน

 

          หมอสมศักดิ์ถามผมว่า “ถ้ามีคนเอาเงิน 1 ล้านบาทมาให้ สคส. ดูแลการจัดการความรู้เพื่อป้องกันโรคไข้หวัดนกในชุมชน   อาจารย์จะรับไหม”

 

          ผมตอบว่า “ไม่รับ   เพราะผมไม่มีความสัมพันธ์กับคณะกรรมการป้องกันโรคไข้หวัดนกแห่งชาติ   การดำเนินการจัดการความรู้ระดับชุมชนโดยไม่เชื่อมโยงเป็นส่วนหนึ่งของกลไกภาพรวมระดับชาติ   เป็นเรื่องที่จะไม่ได้ผล”

 

 

          หมอสมศักดิ์บอกว่า   คณะกรรมการหรือหน่วยงานที่ดูแลการป้องกันหวัดนกระดับชาตินั้น  ไม่มี

 

          ถ้าเป็นเช่นนี้จริง   ก็แสดงว่ามาตรการป้องกันโรคไข้หวัดนกของไทยยังหละหลวมมาก

 

          และคำว่า “ความรู้เพื่อการป้องกันโรคไข้หวัดนก” ก็มีการตีความในหมู่นักการเมือง   ผู้กำหนดนโยบาย   ข้าราชการ   และนักวิชาการ   ว่าหมายถึงความรู้เฉพาะที่เป็นด้านวิทยาศาสตร์   หรือเทคโนโลยีสมัยใหม่   ไม่มีคนนึกถึงความรู้จากการปฏิบัติของชาวบ้าน   ผมสรุปอย่างนี้ไม่ทราบว่าถูกหรือผิด

 

          แต่ที่ถูกแน่ ๆ คือ   ประเทศไทยไม่มีกลไกค้นหาและดูดซับความรู้ของชาวบ้านหรือความรู้ในระดับชุมชน   สำหรับป้องกันโรคไข้หวัดนกไม่ให้ติดสัตว์ปีกที่ชาวบ้านเลี้ยงไว้

 

          นอกจากไม่มีกลไกแล้ว   ผู้รับผิดชอบเรื่องการป้องกันโรคไข้หวัดนกระดับประเทศยังไม่มีความเชื่อ   ว่าชาวบ้านมีความรู้เรื่องนี้แล้ว

 

          ถ้าไม่มีเจ้าภาพดำเนินการต่อ   KM Workshop เพื่อป้องกันโรคไข้หวัดนกในชุมชนที่นัดกันไว้ว่าจะจัดในวันที่ 18 – 19 ก.ค.48   ก็ควรจะงด   เพราะในเรื่อง KM การยิงปืนนัดเดียวไร้ประโยชน์

 

                                                                                                วิจารณ์  พานิช

                                                                                                   6  มิ.ย.48