การจัดการความรู้เพื่อป้องกันโรคไข้หวัดนกในชุมชน
วิจารณ์ พานิช
7 มิ.ย.48
เราตกลงกันว่า มสช. (มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ) จะจัด KM Workshop หรือตลาดนัดความรู้เพื่อป้องกันโรคไข้หวัดนกในชุมชน ในวันที่ 18 – 19 ก.ค.48 โดยมี ศช. (ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ) เป็นเจ้าของงบประมาณ และ สคส. จัดวิทยากร
“หัวปลา” หรือเป้าหมายของ workshop คือ “ความสามารถของคนในชุมชน ในการเลี้ยงสัตว์ปีก โดยไม่ติดโรคไข้หวัดนก”
วันนี้ (6 มิ.ย.48) ผมพบคุณหมอสมศักดิ์ ชุณหรัศมิ์ เลขาธิการ มสช. ผมจึงย้ำว่า workshop นี้จะไม่มีประโยชน์ ถ้าไม่มีหน่วยงาน “เจ้าภาพ” จัดกลไกต่อเนื่องเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ความรู้จากประสบการณ์ของชาวบ้าน, เกษตรตำบล, อสม., และผู้มีส่วนเกี่ยวข้องอื่น ๆ ในชุมชน ในการเลี้ยงสัตว์ปีกโดยไม่เป็นโรคหวัดนก ไม่ติดเชื้อ
คือเรื่องการจัดการความรู้เป็นเรื่องที่ต้องทำต่อเนื่อง ต้องมีกลไกและการจัดการให้เกิดความต่อเนื่อง
หมอสมศักดิ์บอกว่า เรื่องนี้ทาง ศช. คงจะไม่รับ เพราะ ศช. สนใจ “การจัดการความรู้” เฉพาะด้านการเอาความรู้เชิงวิทยาศาสตร์ไปสู่การกำหนดนโยบาย ไม่มีหน้าที่ส่งเสริม “การจัดการความรู้” ในลักษณะของการแลกเปลี่ยนความรู้ระดับชาวบ้าน
หมอสมศักดิ์ถามผมว่า “ถ้ามีคนเอาเงิน 1 ล้านบาทมาให้ สคส. ดูแลการจัดการความรู้เพื่อป้องกันโรคไข้หวัดนกในชุมชน อาจารย์จะรับไหม”
ผมตอบว่า “ไม่รับ เพราะผมไม่มีความสัมพันธ์กับคณะกรรมการป้องกันโรคไข้หวัดนกแห่งชาติ การดำเนินการจัดการความรู้ระดับชุมชนโดยไม่เชื่อมโยงเป็นส่วนหนึ่งของกลไกภาพรวมระดับชาติ เป็นเรื่องที่จะไม่ได้ผล”
หมอสมศักดิ์บอกว่า คณะกรรมการหรือหน่วยงานที่ดูแลการป้องกันหวัดนกระดับชาตินั้น ไม่มี
ถ้าเป็นเช่นนี้จริง ก็แสดงว่ามาตรการป้องกันโรคไข้หวัดนกของไทยยังหละหลวมมาก
และคำว่า “ความรู้เพื่อการป้องกันโรคไข้หวัดนก” ก็มีการตีความในหมู่นักการเมือง ผู้กำหนดนโยบาย ข้าราชการ และนักวิชาการ ว่าหมายถึงความรู้เฉพาะที่เป็นด้านวิทยาศาสตร์ หรือเทคโนโลยีสมัยใหม่ ไม่มีคนนึกถึงความรู้จากการปฏิบัติของชาวบ้าน ผมสรุปอย่างนี้ไม่ทราบว่าถูกหรือผิด
แต่ที่ถูกแน่ ๆ คือ ประเทศไทยไม่มีกลไกค้นหาและดูดซับความรู้ของชาวบ้านหรือความรู้ในระดับชุมชน สำหรับป้องกันโรคไข้หวัดนกไม่ให้ติดสัตว์ปีกที่ชาวบ้านเลี้ยงไว้
นอกจากไม่มีกลไกแล้ว ผู้รับผิดชอบเรื่องการป้องกันโรคไข้หวัดนกระดับประเทศยังไม่มีความเชื่อ ว่าชาวบ้านมีความรู้เรื่องนี้แล้ว
ถ้าไม่มีเจ้าภาพดำเนินการต่อ KM Workshop เพื่อป้องกันโรคไข้หวัดนกในชุมชนที่นัดกันไว้ว่าจะจัดในวันที่ 18 – 19 ก.ค.48 ก็ควรจะงด เพราะในเรื่อง KM การยิงปืนนัดเดียวไร้ประโยชน์
วิจารณ์ พานิช
6 มิ.ย.48
ไม่มีความเห็น