สอนให้เป็นผู้ตาม กับสอนให้เป็นผู้นำ
ชื่อบันทึกนี้โผล่ขึ้นมาขณะอยู่บนเครื่องบินการบินไทย เวลาไทย ๑๑.๕๓ น. วันที่ ๒๓ เมษายน ๒๕๖๖ ขณะกำลังบินไปโคเปนฮาเกน เวลาที่นั่นคือ ๖.๕๓ น. เป็นชื่อบันทึกที่ผมคิดว่า มีค่ามากสำหรับเตือนสติครูไทย และเกิดจากการอ่านหนังสือ Experiential Learning : A practical guide for training, coaching and education, 4th edition (2018), เขียนโดย Colin Beard & John P. Wilson
สอนศิษย์ให้เป็นผู้ตาม กับสอนให้เป็นผู้นำ ผลต่างกันราวฟ้ากับดิน แต่วิธีการทำได้ง่ายๆ ด้วยท่าทีและคำพูดของครู ดังระบุในหนังสือ สอนเสวนา สู่การเรียนรู้เชิงรุก
ครูสอนศิษย์ให้เป็นผู้ตาม ด้วยคำพูดและท่าทีว่าเรื่องที่กำลังเรียนนั้นต้องคิดและตอบตามที่ครูหรือหนังสือบอกเท่านั้น หากคิดหรือตอบแบบอื่นถือเป็นผิด การเรียนเน้นที่ถูกผิดตามที่ตำราหรือครูสอน
ตรงกันข้าม หากต้องการสอนให้ศิษย์ค่อยๆ บ่มเพาะความเป็นผู้นำ (leadership) หรือผู้กระทำการ (agency) ครูต้องใช้คำถาม “ใครมีคำตอบที่ต่างจากนี้บ้าง” “ใครมีวิธีแก้โจทย์ข้อนี้ด้วยวิธีอื่นบ้าง” “ใครคิดต่างจากที่พูดกันมาแล้วบ้าง”
ครูใช้คำพูด หรือคำถามปลายเปิดเช่นนี้ ผมตีความว่า เป็นการทำหน้าที่ส่งเสริมให้ศิษย์เกิดกระบวนการเรียนรู้จากประสบการณ์ (experiential learning) ซึ่งเป็นกระบวนการที่ซับซ้อน และอธิบายได้หลากหลายมิติมาก ที่ผมจะตีความนำมาเสนอต่อไป
โดยผลที่เกิดขึ้นต่อศิษย์มีหลายมิติมาก ที่ผมนำมาสะกิดครูในบันทึกนี้คือ ผลด้านการพัฒนาภาวะผู้นำ หรือการเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง (change agent)
การเรียนรู้แห่งศตวรรษที่ ๒๑ ทุกคนต้องเรียนรู้และพัฒนาขึ้นเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลงให้แก่ตนเอง และให้แก่สังคม รวมทั้งแก่โลก โดยครูเปลี่ยนท่าทีและคำพูดตามที่เสนอข้างต้น
วิจารณ์ พานิช
๒๓ เม.ย. ๖๖
บน TG 950 ไปโคเปนฮาเกน
ความเห็น (1)
Should we also ask if our education system is ‘to supply industrial demand’ or to develop society?