เมื่อเจ้ามามีอะไรมาด้วยเจ้า เจ้าจะเอาแต่สุขสนุกไฉน
เมื่อเจ้ามามือเปล่าจะเอาอะไร เจ้าก็ไปมือเปล่าเหมือนเจ้ามา.( จำของเก่า )
ในสังคมไทยผู้คนส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธเราจึงเห็นองค์เจดีย์มียอดสูงโดดเด่นในพื้นที่ทั่วประเทศไทยบ่งบอกถึงความเคารพความศรัทธาในหลักพุทธธรรม เมื่อเราเห็นองค์เจดีย์เหล่านั้นแล้วเกิดมุมคิดอะไรบ้าง สำหรับผู้เขียนมองเจดีย์ออกเป็น 3 ส่วน คือส่วนที่เป็นฐานเจดีย์ ส่วนกลางของเจดีย์ และส่วนยอดของเจดีย์
เมื่อหันมามองตัวตนของคนเราเอาเจดีย์มาเป็นแนวคิดแล้วควรฝึกตนพัฒนาตนใน 3 ส่วนเช่นเดียวกัน คือ
1.ส่วนฐานเป็นการพัฒนางาน เพราะคุณค่าของคนขึ้นอยู่ที่ผลของงาน คุณค่าของงานขึ้นอยู่ที่การตั้งใจลงมือทำของตนงานของใครก็งานของคนนั้น ต้องดูให้ทั่ว ตาดูหูฟังสมองคิดจิตจดจ่อต่อสิ่งที่ทำนั้นและจับให้มั่นคงจับให้ตลอดสายจับให้ถูกที่ถูกทางของสิ่งนั้น ทำจนชำนาญยึดถือเอาเป็นอาชีพเลี้ยงชีวิตได้
2.ส่วนกลางของเจดีย์เป็นการพัฒนาตนที่เชื่อมโยงกับคนหมู่มากที่แวดล้อมเราอยู่เพราะตรงกลางของเจดีย์เป็นตัวเชื่อมระหว่างฐานกับยอดเจดีย์ แนวคิดการเชื่อมโยงนี้เกี่ยวกับคนที่อยู่รอบตัวเรามี 6 ด้าน คือ คนที่อยู่ด้านบนได้แก่นักบวชนักปราชญ์ คนที่อยู่ด้านล่างได้แก่คนงานคนใช้ คนที่อยู่ด้านหน้าได้แก่คุณปู่คุณย่าคุณตาคุณยายคุณพ่อคุณแม่ คนที่อยู่ด้านหลังคือสามีหรือภรรยาและลูก ๆ หลาน ๆ คนที่อยู่ด้านขวาคือคุณครูผู้ให้แนวคิดแก่เราเพื่อจะได้หัดคิดเองได้โดยเห็นคุณครูแนะนำสั่งสอน คนที่อยู่ด้านซ้ายคือบรรดาเพื่อน ๆ ของเรา กลุ่มคนทั้ง 6 ด้านดังกล่าวนี้เราจะพัฒนาจิตใจตนเองให้รู้จักเชื่อมโยงอย่างไรในช่วงที่ตนยังมีลมหายใจอยู่ ด้วยคนเราพบกันอยู่ด้วยกันไม่นานนักก็ต้องลาจากกันไปตามกรรมของตน จะทำอย่างไรจากกันด้วยดีมีไมตรีจิต ด้วยคนเรานี้ผูกสนิทชิดเชื้อนี่เหลือยาก ถึงเหล็กฟากผูกไว้ก็ไม่มั่น จะผูกด้วยมนต์เสกลงเลขยันต์ ก็ไม่มั่นเหมือนผูกไว้ด้วยไมตรี
3.ส่วนยอดของเจดีย์เป็นการพัฒนาจิตตนเพื่อให้ดูตนออกบอกตนได้ เป็นการตามดูจิตอย่างรู้เท่าทันเป็นการฝึกจิตใจตนเองให้ผ่องใสก่อเกิดความสะอาดสว่างสงบ เรื่องเหล่านี้ใครทำใครได้ใครปฏิบัติได้เป็นยอดแห่งการฝึกตน โดยมีหลักธรรมมาจับมาบำเพ็ญเช่นหลักธรรม 5 ประการ คือ การฝึกให้จิตมีเมตตากรุณา มีสัมมาชีพ มีการสำรวมกามารมณ์ ฝึกตนรักษาสัจจะ มีสติสัมปชัญญะคือระลึกตัวอยู่เสมอ แล้วฝึกหักลดละเลิกการกระทำทั้ง 5 อย่างนี้ให้เบาบางจางหายไป สิ่ง 5 อย่างดังกล่าวคือ การฆ่า การลักทรัพย์ การทำผิดในกาม การโกหก และการเสพของมึนเมาต่าง ๆ
การเข้าใจในการใช้ชีวิตเกี่ยวกับงาน , คน , ตน อย่างนี้นับเป็นการใช้ชีวิตดุจเจดีย์ซึ่งวิถีชาวพุทธเมื่อถึงเวลาล่วงลับไปยังคงนำธาตุเจดีย์มาบรรจุกระดูกตนเป็นอนุสรณ์เพื่อให้จดจำว่ากาลครั้งหนึ่งเคยมีคนชื่อนี้มีลมหายใจอยู่บริเวณแถบนี้แต่ตอนนี้เขาอำลาจากไปแล้วเหลือไว้แต่ความทรงจำนี่แหละครับเขามามือเปล่าแล้วเขาก็ไปมือเปล่าเป็นเช่นนั้น.
ในภาพบรรยายในห้องเรียนคาบสุดท้ายก่อนสอบปลายภาคในเทอมนี้ของนิสิตกลุ่มนี้
ขอบคุณครับ คุณศุภณัฐ เจตน์ครองสุข