ชีวิตที่พอเพียง 3573. ใช้มาตรฐาน KM ISO 30401 เป็นลมส่ง : ๙. องค์ประกอบจำเป็นของระบบจัดการความรู้ตัวที่สิบ การปรับปรุง

The International Organization for Standardization (ISO) เผยแพร่ ISO 30401 : 2018 – Knowledge management systems – Requirement (๑)  เมื่อปี ๒๕๖๑   เสนอมุมมอง และวิธีการเชิงระบบ ต่อการจัดการความรู้    และ เว็บไซต์ของ สวทช. เสนอภาพรวม หรือข้อสรุป เป็นภาษาไทย ที่ดีมาก ไว้ที่ https://www.nstda.or.th/th/nstda-knowledge/knowledge-management/12481-iso-30401

ในบันทึกชุด ใช้มาตรฐาน KM ISO 30401 เป็นลมส่ง นี้ ผมตีความ (และบางครั้งเพิ่มเติมความเห็นของผมเอง หรือเถียง ISO) นำมาเสนอเพื่อประโยชน์ของสังคมไทย    ในการประยุกต์ใช้เครื่องมือนี้ เพื่อการเรียนรู้ที่ทรงพลังจากการทำงาน    เกิดมาตรฐานการทำงานที่ได้ประโยชน์สามต่อ คือ (๑) ผลงานคุณภาพสูง มีนวัตกรรมเกิดขึ้นตลอดเวลา    (๒) การทำงานเป็นเครื่องมือพัฒนาคนที่ทรงพลังที่สุด  และ (๓) ประสบการณ์และความรู้ที่เกิดขึ้นในการทำงานเป็นตัวสร้างองค์กร ให้เป็นองค์กรเรียนรู้   

สาระหลักของ ISO 30401 เรียกว่า องค์ประกอบที่จำเป็น (requirement) ของการจัดการความรู้  มี ๑๐ องค์ประกอบ    ในบันทึกที่ ๙ นี้ จะกล่าวถึงองค์ประกอบที่ ๑๐  Improvement

การไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนด และการแก้ไข

เมื่อมีการไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนดเกิดขึ้น องค์กรจะต้อง

• (๑) มีปฏิกิริยาต่อการไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนด  และ
• - ดำเนินการควบคุมและแก้ไข   และเรียนรู้จากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น
• - จัดการผลที่เกิดตามมา 
• (๒) ประเมินความจำเป็นที่จะต้องขจัดต้นเหตุ (อาจมีหลายสาเหตุ)  เพื่อป้องกันไม่ให้เหตุการณ์เกิดซ้ำในที่เดิม หรือในที่ใหม่   โดย
• - ทบทวนทำความเข้าใจการไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนด
• - หาสาเหตุของการไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนด
• - ตรวจสอบว่ามีการไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนดในลักษณะคล้ายคลึงกันอีกบ้างหรือไม่    มีท่าทีว่าอาจมีโอกาสเกิดขึ้นหรือไม่ 
• - ตรวจสอบว่า การไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนดอาจก่อผลดี หรือสร้างโอกาสใหม่ๆ หรือไม่ 
• (๓) ดำเนินการตามที่ใคร่ครวญแล้วว่ามีความเหมาะสม
• (๔) ทบทวนผลของการดำเนินการแก้ไข
• (๕) ดำเนินการเปลี่ยนแปลงระบบจัดการความรู้  หากเห็นว่าจำเป็น  

ผมขอเพิ่มเติมว่า    ต้องอย่าด่วนสรุปว่าการไม่ทำตามข้อกำหนดเป็นสิ่งที่ไม่ถูกต้อง    ให้รับรู้ว่ามีการไม่ปฏิบัติตาม    แล้วตรวจสอบด้วยความสุขุมคัมภีรภาพ    โดยตระหนักอยู่ในใจว่า การไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนดอาจมีเหตุผลที่ดีในบริบทนั้นๆ    และอาจช่วยชี้ลู่ทางดำเนินการไปสู่ผลงานที่เป็นนวัตกรรมก็ได้      

การดำเนินการแก้ไขต้องเหมาะสมตามผลที่เกิดขึ้นจากการไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนด

องค์กรพึงเก็บสารสนเทศในรูปของเอกสาร ไว้เป็นหลักฐานของ

• - ลักษณะของการไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนด และผลที่เกิดขึ้น
• - ผลของการดำเนินการแก้ไข

การปรับปรุงต่อเนื่อง

องค์กรพึงปรับปรุงระบบจัดการความรู้อย่างต่อเนื่อง ในด้านความเหมาะสม  ความเพียงพอ  ประสิทธิภาพ  และประสิทธิผล

องค์กรพึงวางแผนดำเนินการกระบวนการควบคุม (control process) ที่จำเป็น เพื่อให้มีการปรับปรุงต่อเนื่อง  

วิจารณ์ พานิช

 ๑๐ กันยายน ๒๕๖๒