ทารกน้อยกับพิธีอาบเดือน (อาบเหลิน) ของชาวไทใหญ่

ย้อนกลับไปวันอาทิตย์ที่ 19 พฤศจิกายนที่ผ่านมา ครอบครัวของเราเต็มไปด้วยแขกเหรื่อและความอบอุ่นจากการจัดพิธี “อาบเหลิน” หรืออาบเดือนตามแบบประเพณีชาวไทใหญ่ 

พิธีอาบเดือนนี้ จะจัดเพื่อเป็นศิริมงคลกับทารกเมื่อเด็กทารกอายุครบหนึ่งเดือน เสมือนเป็นการต้อนรับสมาชิกตัวน้อยของครอบครัวและชุมชนไทใหญ่ โดยถ้าเป็นเด็กผู้ชายอาจจะจัดก่อนได้เล็กน้อย ส่วนเด็กผู้หญิงอาจจะเลยกำหนดไปได้เล็กน้อย แต่ชาวไทใหญ่บางคนก็ถือต่างออกไป

สำหรับ “เจ้าออมสิน” จะครบหนึ่งเดือนวันที่ 20 พ.ย. แต่ 20 พ.ย. เป็นวันจันทร์ ญาติๆฝ่ายผมอยู่เชียงใหม่และลำพูนไม่สะดวกจะมาเพราะเป็นวันทำงาน เราก็เลยเลือกจัดวันอาทิตย์ที่ 19 พ.ย. แทน 

เย็นวันที่ 18 พ.ย. ออมสินก็ถูกจับโกนผมเกลี้ยงเตรียมตัวไว้ ตกค่ำ บรรดาญาติๆพี่น้องไทใหญ่ก็จะมาช่วยเตรียมอาหารไว้เลี้ยงแขก เราเลือกทำ “ข้าวเส้น” หรือขนมจีนน้ำเงี้ยวตามสมัยนิยมแบบไทใหญ่เพราะประหยัดและเรียบง่ายดี  

พอเช้าวันรุ่งขึ้น (19 พ.ย.)  วันนี้ ภรรยาผมตื่นแต่เช้ามืด ไปช่วยกันกับญาติๆอุ่นอาหารเตรียมไว้รอแขก พอถึงประมาณเจ็ดโมงเช้า ก็พาเจ้าออมสินตัวน้อยไปอาบน้ำในอ่าง วันนี้พิเศษหน่อยคือในวันอาบเหลินจะมีดอกไม้ ไบไม้ที่เป็นมงคล และเหรียญเงิน ทองรูปพรรณ แช่ไว้ในน้ำ นัยยะเพื่อส่งเสริมมงคลแก้เด็ก และระหว่างที่อาบน้ำนั้น ผู้ใหญ่ที่ช่วยกันอาบก็จะกล่าวอวยพรให้หนูน้อยไปพร้อมๆกันด้วยครับ ก่อนนอาบน้ำ เจ้าออมสินก็ยังสลึมสลืออยู่ พอลงน้ำก็ร้องโยเยพักนึง คงจะหนาว แต่พออาบเสร็จเอาผ้าห่มตัวแล้วก็เงียบ.....หลับยาว    อาบน้ำเสร็จ เจ้าชายตัวน้อยก็แต่งองค์ทรงเครื่องมานอนรอให้ผู้เฒ่าผู้แก่ที่ทยอยกันมาผูกข้อมือ กล่าวอวยพร สายสิญณ์นี้ทางฝ่ายเจ้าภาพจัดเตรียมไว้ให้ แขกที่มาก็ส่วนใหญ่จะเตรียมเงินมาด้วยมาผูกกับสายสิญณ์ แล้วนำมามัดวนรอบข้อมือของทารก

สำหรับวันอาบเหลินของออมสินนี้ คนเฒ่าคนแก่ในหย่อมบ้านมาร่วมทำพิธีกันประมาณยี่สิบกว่าคนครับ  ใครผูกข้อมือเสร็จ ก็ไปรับประทานขนมจีนที่จัดไว้ แล้วก็มีน้ำชา จะอยู่นั่งคุยกันกี่ชั่วโมงก็ตามสบาย ตามอัทธยาศัย แต่ส่วนใหญ่ไม่เกินสิบโมงเช้า แขกก็กลับหมดแล้ว 

 

 

                   ออมสินหลับปุ๋ยตลอดเวลาที่ผู้เฒ่ามัดข้อมืออวยพร

คุณปู่คุณย่าของออมสินขับรถจากลำพูนมาร่วมงานตอนสิบโมงกว่า ก็มามัดมือและมอบเงินให้ออมสินเหมือนกัน ส่วนคุณอากับแฟนจากเชียงใหม่มาถึงช่วงบ่าย เอารถเข็นคันงามมาเป็นของขวัญด้วย  

 

ออมสินไม่มีอะไรฝากคุณปู่ แต่กับคุณอา ออมสินฝากรอยสีเหลืองอ๋อยไว้ที่ชายเสื้อของคุณอา ให้เอากลับไปซักที่บ้านนะครับ :-)

[จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร]

ขอแสดงความยินดี กับ อาบเหลิน ของหนูออมสินด้วย

ช่วงนั้นวุ่นวายกับทัวร์กลุ่มใหญ่ๆ ประกอบกับไม่ทราบเลยไม่ได้ไปร่วม แต่ขอชมผ่านบันทึกครับพี่ยอด

[KPN AC jack]

• ขอแสดงความยินดีด้วยนะครับ
• ขอบคุณสำหรับความรู้ใหม่ข้ามท้องถิ่น
• ผมกลัวว่าผมจะออกเสียงผิดครับ สำหรับคำว่า “เหลิน” อ่านออกเสียงอย่างไรครับ (เหลิน หรือ เห-ลิน) จะเป็นความกรุณาครับ

[ครูยอด วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ์]

ตอบคุณจตุพรว่า ผมเองก็ไม่ทันได้แจ้งคุณจตุพรนะครับเรื่องพิธีนี้ ส่วนใหญ่เราเชิญแต่คนแก่นะครับ สำหรับคุณจตุพรต้องรออีกยี่สิบกว่าปี ผมถึงจะเชิญมาอาบเหลินหลานผมได้ ไม่ต้องรีบแก่นะครับ :-)

ส่วนคุณแจ๊ค คำว่า "เหลิน" อ่านเป็นคำควบกล้ำมี ห นำ เหมือน "Learn" นะครับ แต่มี "ห" นำ

ภาษาไทยกลางเมื่อออกเสียงเป็นไทใหญ่ หลายคำมักจะแปลงตัว "ด" เป็น "หล" เช่น :

ดาว ไทใหญ่ จะใช้คำว่า "หลาว"

เดือน ไทใหญ่ ว่า "เหลิน"

ดอย ไทใหญ่ว่า "หลอย"

เอ็นดู ไทใหญ่ว่า "อีหลู"

ว่างๆมาเที่ยวปางมะผ้านะครับ มาเรียนภาษากับเด็กๆไทใหญ่ สนุกมาก

 

[teenoy]

ฉันเองก็แสดงความดีใจด้วยนะค่ะ

      แล้วก็อยากทราบข้อมูลเกี่ยวกับคนไทใหญ่ด้วยค่ะ

คน ไทใหญ่เป็นคนต่างด้าวรึเปล่าค่ะ

       เค้ามีสิทธิเท่าคนไทยไมค่ะ

      และเค้าสามารถมีบัตรประชาชนได้ไม

ฉันเองมีแฟนเป็นคนไทใหญ่ค่ะ  แต่เค้าเค้ามาอยู่เมื่อไทยตั้งแต่เกิด   แล้วพ่อและแม่ของเค้าก็เสียชีวิตเค้าไม่มีพี่น้อง   เค้าอยู่คนเดี่ยวมาดดยลำพังจนถึงตอนนี้ค่ะ     ฉันคบกับเค้าได้   1  ปีแล้วแต่ก็เพิ่งมารู้ค่ะ แต่ฉันไม่ได้รังเกียจเค้านะค่ะ  แต่ฉันอยากมีความรู้เกี่ยวกับตัวเค้าบ้างค่ะ  เลยอยากให้คนที่มีความรู้ช่วยให้ข้อมูลอะไรก้ได้เกี่ยวกับสิทธิของไทใหญ่หน่วยนะค่ะ

ช่วยตอบโดยด่วนนะค่ะ  ที่ [e-mail]

[Direak]

ปลาบปลื้มแทนคุณพ่อครับ...

ประเพณีดี ๆ เหล่านี้สมควรจะอนุรักษ์และเผยแพร่ครับ...

ขอบคุณสำหรับเรื่องเล่าประเพณีที่ผมไม่เคยรู้...

ขอบคุณครับ...

[จีรัง]

ยินหลีหนำๆอ่อ

[แอน]

พิธีอาบเดือนของหมุ่เฮาชาวไทใหญ่น่านับถือจริงๆค่ะ

[แอร์..]

อยากทราบว่าพืชมงคลที่ใช้ในการอาบเหลินเด็ก..จำเป็นต้องมีอะไรบ้างค่ะ...บอกเป็นภาษาไทยใหญ่และภาษาไทยได้ไหมค่ะ???รบกนหน่อยค่ะ.อยากทราบจิงๆ