๙๓๘. ประสบการณ์..กลองยาว

        ก่อนเปิดเรียนเพียงวันเดียว ผมรับปากผู้ปกครองศิษย์เก่าที่มาติดต่อกลองยาวให้ไปเล่นในชุมชน ผู้ปกครองท่านนี้เป็นสามีใหม่ของคนขายก๊วยเตี๋ยวหลังโรงเรียน

    ก่อนตกปากรับคำ ผู้ปกครองบอกว่าเป็นงานไหว้เจ้า ขอนักเรียนไปตีกลองยาวสัก ๗ คน และเขาจะช่วยเป่าแคน ผมก็เลยถามว่าแล้วทำไมพี่ไม่นำวงของพี่ไปเล่นเสียเลยล่ะ....

        เขาบอกว่า..ไม่มีวงแล้ว ตั้งแต่หัวหน้าตาย วงแคนของเขาก็เลิกราไป

        ผมรู้สึกตื่นเต้นเล็กน้อย ที่รู้จักนักเป่าแคนมืออาชีพ และดีใจที่จะได้นำนักเรียนไปประเดิมงานแรก

        คนที่มาติดต่อกลองยาว ผมยังไม่รู้ชื่อ เลยขอเรียกว่าพี่แคน วันนี้ได้นำกลองยาวและนักเรียนขึ้นซาเล้ง ส่วนรถของผมมีนักเรียนนั่งไปด้วย ๓ คนขับตามซาเล้งไปราว ๓ กิโลเมตรก็ถึงบ้านงาน..

        ในบริเวณงาน..มีคนไม่ถึง ๑๐ คน..เพราะเป็นงานในครอบครัว แต่กับข้าวเยอะมาก เจ้าของบ้านเตรียมไว้ไหว้เจ้าที่เจ้าทาง

        ก่อนที่นักเรียนจะนำกลองยาวขึ้นไปบรรเลงบนบ้าน เจ้าภาพจัดเตรียมสำรับอาหารคาวหวานไว้ให้นักเรียน เป็นกับข้าวแบบบ้านๆ แต่น่าทานมาก

        นักเรียนบอกว่าไม่หิว หรืออาจเป็นเพราะตื่นเต้นที่ได้ออกงาน รีบขึ้นบ้านเพื่อไปไหว้ครู พี่แคนเตรียมเหล้าขาวและเงิน ๑๑ บาท และมีดอกไม้พร้อมยาสูบ จัดวางไว้บนพาน จากนั้นทุกคนก็ตั้งอกตั้งใจไหว้ครู

        ผมบอกนักเรียนว่า..โชคดีที่ได้พี่แคนมาด้วย เพราะผมไม่เคยไหว้ครู ก่อนบรรเลงผมจะพานักเรียนไหว้พระเพียงอย่างเดียว งานนี้เป็นงานแรกที่รู้สึกว่าทำได้ตามแบบธรรมเนียมประเพณี

        เจ้าภาพให้กลองยาวนั่งพักสักครู่ เพื่อเปิดโอกาสให้คณะผู้ทรงเจ้า ๓ คนซึ่งเป็นผู้หญิงทั้งหมด ได้แต่งองค์ทรงเครื่อง เจ้าใหญ่ใส่ชุดสีเหลืองทอง อายุก็ราวๆ ๗๐ ปี อีก ๒ คนแต่งชุดขาวอายุก็คงพอๆกัน

        ผมถามเจ้าภาพว่า..ของเซ่นไหว้มากมายแบบนี้ ทำทุกปีเลยหรือ แล้วมีความเป็นมาอย่างไร? เขาก็เลยเล่าให้ฟังว่าเหตุการณ์ผ่านมา ๒๐ ปีแล้ว..

        ตอนนั้น..ลูกสาวอยู่ป.๑ ป่วยหนัก..มีคนมาทำนายทายทักว่า..”เจ้าแม่....”จะมาขออยู่ด้วย..ให้จุดธูปบอกแล้วรีบอัญเชิญเข้าบ้าน เขาจึงรีบจุดธูปทันที ธูปหมดไปแค่ครึ่งเดียว...ลูกสาวเขาหายป่วยลุกเดินได้เลย ปัจจุบันได้แต่งงานมีครอบครัวแล้ว...

        ผมรู้สึกศรัทธาไปกับเขา และเริ่มจะเวียนหัวกับกลิ่นธูปที่อบอวลไปทั่วห้อง จึงขอให้เขาช่วยเปิดพัดลม แล้วผมก็ชวนพี่แคนเริ่มบรรเลง เมื่อเห็นเจ้าทั้งสามนั่งลงกราบแบบยกมือท่วมหัว บ่งบอกว่า..พิธีการเริ่มแล้ว ณ บัดนี้

        พี่แคนเป่าแคนนำ จากนั้น..เสียงกลองยาวก็ดังกระหึ่มไปทั่วทั้งบ้าน บ้านใกล้เรือนเคียงก็เลยขึ้นมาดู..ส่วนผมตีกลองช่วยนักเรียน สายตาก็จับจ้องมองเจ้าอยู่ตลอด เพราะไม่เคยเห็น..

        ความรู้สึกแปลกๆ แต่ก็มีความสุข สนุกกับเสียงกลอง อาจเป็นเพาะอุ่นใจที่มีพี่แคนและทุกคนได้นั่งบรรเลงอยู่กับที่ ตลอดจนได้ไหว้ครูเป็นเรื่องราวเป็นราว ทำให้รู้สึกบรรเลงได้อย่างราบรื่น..

        หัวหน้าชุด..ที่เป็นร่างทรงของเจ้าที่แต่งกายชุดเหลืองทองดูงามสง่าและรำกลองยาวสวยงามมาก เอวก็ไม่บาง ร่างก็ไม่น้อย จะอวบอ้วนเสียด้วยซ้ำ แต่รำสวยเหมือนจบนาฎศิลป์ รำนานมากไม่มีเหนื่อย แต่ผมกับนักเรียนเริ่มเหนื่อยแล้ว..

        ตอนแรก..ผมก็ไม่กล้ายุติการตี..เพราะเห็นหน้าหัวหน้าเจ้ารำเพลินและหลับตาพริ้ม มีการลืมตาแล้วยักคิ้วให้ผมด้วย ผมรู้สึกกลัว ถ้าตีแล้วจบเร็ว เจ้าอาจจะโกรธได้..

        สุดท้ายแล้วก็ต้องจบเพื่อจากลา..แต่เจ้าที่เป็นร่างทรงบอกว่า..ยังกลับไม่ได้ให้บรรเลงเพื่อลาเสียก่อน ซึ่งหมายความว่า..ต้องรอให้เจ้าภาพเก็บเครื่องเซ่นไหว้

        ขณะที่รอ..เจ้าก็ให้ศีลให้พรคณะกลองยาวและกล่าวชมชาวคณะ และบอกว่าปีหน้าให้นำตู้ลำโพงและกลองใหญ่มาด้วย แถมยังบอกด้วยว่า..เธอเป็นคนลาว อยากฟังเสียงแคนชัดๆดังๆ...

        เจ้าภาพมอบเงินค่าตอบแทนให้พี่แคน ผมร่ำลาทุกคน ไม่ลืมที่ยกมือไหว้เจ้าที่เข้าทรง ตอนนั้นผมไม่แน่ใจว่า..เจ้าได้ออกจากร่างทรงแล้วหรือยัง

        เจ้าที่แต่งชุดขาว ๑ ใน ๓ คนนั้น เรียกชื่อนักเรียนเมื่อเดินผ่านเพื่อที่จะลงบันไดบ้าน..

        “เจ้าก๊อบ..เรียนหนังสือให้เก่งๆนะ” ผมตกใจเล็กน้อย นึกในใจ..เจ้าเก่งจริงๆ เมื่อกี้ยังพูดไม่รู้เรื่อง รำเซไปเซมา ตอนนี้..จำชื่อนักเรียนได้แม่นยำมาก..ยอมรับเลยเรา

ชยันต์  เพชรศรีจันทร์

๑๗  พฤษภาคม  ๒๕๖๒

[ยายธี]

สนุกจังกับ… เสียงกลองยาว…