73 ปัญหาการสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (Professional Learning Community : PLC)
ชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (Professional Learning Community : PLC) เข้ามามีบทบาทสำคัญต่อวิชาชีพครูและบุคลากรทางการศึกษา โดยเฉพาะครูเป็นอย่างมากตามนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการ ตั้งแต่วันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2560 เป็นต้นมา แต่จากระยะเวลาที่ผ่านมาเกือบ 1 ปีการสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพก็ยังมีปัญหามาตามลำดับ จากประสบการณ์การเป็นวิทยากรในเรื่องนี้ และจากการเปิดกลุ่ม “ครูปฐมวัย PLC” ที่ https://www.facebook.com/groups/1999119747030623/ และเป็นที่ปรึกษาการทำ PLC ในกลุ่ม “Kru Lek PLC ชุมชนการเรียนรู้ครูเล็ก” ที่ https://www.facebook.com/groups/287718484978786/ มีสมาชิกกว่าประมาณ 3,000 คน ผมได้ทำการสำรวจความคิดเห็น (Poll) ของสมาชิกพบว่า “ครูส่วนใหญ่ขาดความรู้ ความข้าใจในการทำ PLC ขาดที่ปรึกษา ไม่มีตัวอย่างให้ศึกษา” นอกจากนั้นยังพบอีกว่า “ครูมีความคลาดเคลื่อนเกี่ยวกับการทำ PLC กล่าวคือครู “ไม่อยากทำ เดี๋ยวนโยบายก็เปลี่ยนก็ไม่ต้องทำ PLC มีครูปฐมวัยคนเดียวในโรงเรียนไม่รู้ว่าจะเข้ากลุ่มกับใคร และที่สำคัญคือไม่เห็นมีใครที่โรงเรียนทำกันเลย”
จากประเด็นปัญหาที่พบสามารถนำมาวิเคราะห์และให้ข้อเสนอแนะในแต่ละประเด็นเพื่อให้ครูสามารถสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) ได้จึงขอนำเสนออย่างตรงไปตรงมาเพื่อให้ตรงประเด็น (Hit the point) ที่จะนำไปสู่การแก้ปัญหาได้จริงดังนี้
- ครูส่วนใหญ่ขาดความรู้ ความข้าใจในการทำ PLC เนื่องจาก PLC เป็นเรื่องใหม่ที่ถูกกำหนดให้
- ไม่เห็นมีครูที่โรงเรียนทำกันเลย จากการที่ครูให้ข้อมูลเกี่ยวกับประเด็กนี้มาแสดงว่าโรงเรียน
- ที่โรงเรียนมีครูปฐมวัยคนเดียว ไม่รู้จะเข้ากลุ่มกับใคร เนื่องจากปรัชญาในการจัดประสบการณ์
เป็นนโยบายที่ครูทุกคนต้องปฏิบัติ แต่ในทางปฏิบัติปรากฏว่าครูทำไม่ได้เนื่องจากครูขาดความรู้ ความเข้าใจในเรื่องดังกล่าวทั้งนี้อาจเป็นเพราะว่าโรงเรียนไม่จัดให้มีการอบรมพัฒนาครูในเรื่องนี้ประกอบกับตัวครูเองก็ขาดความสนใจ กระตือรือร้นในการที่จะเรียนรู้ในเรื่องนี้ ไม่สนใจอ่าน ศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมจากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ เกี่ยวกับเรื่องนี้ซึ่งมีอยู่หลากหลาย ไม่เป็นผู้บริโภคงานวิจัย การรวมกลุ่มรวมตัวกันเพื่อให้เกิดชุมชน ก็เป็นแต่เพียงการรวมตัวกันเป็นรูปแบบเพื่อให้มีกลุ่มเท่านั้น แต่ขาดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันอย่างจริงจัง ขาดการเป็นผู้ให้ ส่วนใหญ่จะเป็นผู้คอยรับแต่เพียงฝ่ายเดียว การที่ครูขาดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ไม่ให้ความคิดเห็นก็คงเป็นเพราะตัวครูเองก็ไม่มั่นใจในความรู้ที่คนเองมีอยู่ ทำให้ขาดความกล้าให้แชร์ความคิดเห็น ขณะเดียวกันครูเองก็อาจขาดการสรุปองค์ความรู้จากเรื่องที่แลกเลี่ยนเรียนรู้ เรื่องที่จากการศึกษามาสรุและบูรณาการให้เกิดเป็นองค์ความรู้ใหม่
2. ขาดที่ปรึกษา อีกเป็นหนึ่งที่เป็นปัญหาของการทำ PLC ก็คือการขาดที่ปรึกษาที่จะช่วยให้คำแนะนำ ช่วยเหลือเมื่อติดขัด เนื่องจากในโรงเรียนขาดผู้ที่จะให้คำปรึกษาได้ แต่ สพฐ.เคยจัดอบรมพัฒนาแกนนำการสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้โดยนำผู้แทนผู้บริหาร ศึกษานิเทศก์ และครูจากแต่ละเขตการศึกษาไปอบรมพัฒนาในเรื่องนี้โดยหวังจะนำมาขยายผลให้กับครูในเขตการศึกษา แต่จากการได้เคยไปเป็นวิทยากรให้กับครูโรงเรียนต่าง ๆ พบว่าหลังจากครูได้รับการอบรมพัฒนาแล้วก็ยังไม่สามารถนำ PLC สู่การปฏิบัติได้ทั้งนี้ในการอบรมพัฒนามุ่งเน้นไปทฤษฎีมากกว่าการนำ PLC ไปประยุกต์สู่การปฏิบัติหรือเปล่า นอกจากผู้ที่ผ่านการอบรมพัฒนามาแล้วก็ยังมีศึกษานิเทศก์อีกที่จะสามารถช่วยเหลือแนะนำครูได้
3. ไม่มีตัวอย่างให้ศึกษา เนื่องจากการสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้เป็นเรื่องใหม่สำหรับครูเป็นส่วนใหญ่และครูขาดความรู้ความเข้าใจในการทำ PLC ก็ประสงค์จะศึกษาจากตัวอย่างการทำ PLC ที่ได้มีผู้ทำไว้แล้ว แต่เรื่องนี้เป็นเรื่องใหม่จึงยังไม่มีผู้ทำไว้จึงทำให้ไม่มีตัวอย่างให้ศึกษา ประกอบกับครูจะต้องทำ Logbook ประกอบการทำ PLC ไว้เป็นหลักฐานให้สำหรับการตรวจสอบและประเมินอีกด้วย แต่ครูก็ไม่รู้ว่าจะใช้ Logbook แบบใดซึ่งมีอยู่อย่างกลากหลายขณะนี้ในการทำ Logbook ของตน สพฐ./กคศ. ก็ไม่ได้มีรูปแบบ/แบบฟอร์มการเขียน Logbook เป็นมาตรฐานกลางสำหรับครูใช้ การทำ Logbook ของครูในขณะนี้จึงมีความหลากหลายโดยทั่วและในโรงเรียนเดียวกัน
การศึกษาจากตัวอย่างก็เป็นเรื่องที่ดีหากได้ศึกษาอย่างจริงจัง มิใช่การดูตัวอย่างเพื่อนำไป C and C (Copy and Copy) ซึ่งส่วนใหญ่มักจะเป็นเช่นนี้ อย่างน้อยเพื่อให้เกิดการพัฒนานำไปประยุกต์พัฒนาในประเด็นปัญหาเดียวกันก็จะเป็น C and D (Copy and Develop) ถ้าให้ดีศึกษากรณีตัวอย่างเป็นแนวทางว่ามีขั้นตอนกระบวนการอย่างไร แล้วนำขั้นตอนกระบวนการนั้นไปใช้จริงด้วยตัวของครูเองเพื่อแสวงหานวัตกรรมหรือแนวทางการแก้ปัญหาอีกแนวทางใหม่ ก็จะการวิจัยและพัฒนา (R and D : Research and Development)
นอกจากประเด็นปัญหาหลักหรือปัญหาสำคัญทั้งสามดังกล่าวแล้ว ยังมีประเด็นย่อย ๆ แต่ผมเห็นว่ามีความสำคัญคือ
1. ครูมีความเชื่อว่าเมื่อเปลี่ยนผู้บริหารระดับสูงในกระทรวงศึกษาธิการแล้ว นโยบายเกี่ยวกับการสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพก็จะเลิกตามผู้บริหารระดับสูง ผมมองว่าครูหลายคนมีความเชื่อที่หลงทางโดยไม่ศึกษาข้อมูลและข้อเท็จจริง ประกอบกับโรงเรียนก็ไม่ได้ชี้แจงให้ครูทราบ ครูจึงไม่สนใจสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพขึ้น แท้จริงแล้วการสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ได้ถูกนำไปผูกติดเรื่องของการขอมีหรือขอเลื่อนวิทยฐานะที่สูงขึ้นตาม ว.21/2560 การประเมินครูผู้ช่วย การติดตามการดำเนินการ PLC ของเขตพื้นที่จาก สพฐ. และ..... นอกจากนั้น สพฐ.ยังได้นำไปเป็นเกณฑ์สำหรับผู้ที่ส่งผลงานเข้าประกวดเพื่อรับรางวัลทรงคุณค่า สพฐ. (OBEC Awards) ด้านสถานศึกษา ผู้อำนวยการสถานศึกษา รองผู้อำนวยการสถานศึกษาและครูผู้สอน PLC ซึ่งเป็นรางวัลในระดับชาติ ทั้งนี้ส่งผลงานได้ตั้งแต่ปีการศึกษา 2560 เป็นต้นไป แล้วดังนั้นครูจะไม่ทำ PLC ได้อย่างไร
ผู้บริหาร รวมถึงผู้ช่วยผู้อำนวยการโรงเรียน ฝ่ายวิชาการได้ปล่อยปละ ละเลย ไม่ให้ความสำคัญในเรื่องนี้ มีความเนไปได้ว่าไม่ได้รับฟังการแถลงนโยบายเกี่ยวกับการนำ PLC สู่การปฏิบัติเมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2560 หรือมีความเชื่อว่าผู้บริหารระดับสูงของกระทรวงศึกษาธิการคงอยู่ไม่นาน ไม่ช้าก็จะมีการเปลี่ยนตัว เมื่อมีการเปลี่ยนตัวนโยบายก็จะเปลี่ยนไป นโยบายในเรื่อง PLC ก็จะหยุดเอง
การเรียนรู้สำหรับเด็กปฐมวัยแตกต่างจากการศึกษาขั้นพื้นฐาน จึงจำเป็นต้องมีผู้ที่มีความรู้เฉพาะการศึกษาปฐมวัย ดังนั้น แทนที่จะเราจะใช้การรวมกลุ่มแบบเผชิญหน้า (Face to Face) เราก็ปรับประยุกต์ไปใช้เทคโนโลยีการรวมกลุ่มกันที่เรียกว่า Technology for PLC หรือ TPLC เป็นการรวมกลุ่มกันของครูโดยผ่านสื่อเทคโนโลยี เช่น การสร้างกลุ่มหรือรวมกลุ่ม PLC บน Facebook ซึ่งมีอยู่มากมายในขณะนี้ เช่น
กลุ่ม ครูปฐมวัย PLC” ที่ https://www.facebook.com/group...1999119747030623/
กลุ่ม Kru Lek PLC” ที่ https://www.facebook.com/groups/287718484978786/
หรือการสร้างกลุ่ม Line จากสมาชิกครูปฐมวัยจากต่างโรงเรียน ต่างจังหวัดหรือจังหวัดต่าง ๆทั่วประเทศก็จะทำให้ได้ข้อมูลแลกเปลี่ยนเรียนรู้ที่กว้างขวางขึ้น
ความเห็น (1)
ขอปัญหา และแนวทางแก้ไข PLC ด้วยค่ะ