กิจกรรมบำบัดสู่ภูมิคุ้มกันทางใจ

พลังสุขภาพจิตคืออะไร?             

                พลังสุขภาพจิตเป็นความสามารถของแต่ละบุคคลในการปรับตัว ปรับสภาพอารมณ์และจิตใจ ให้สามารถฟื้นตัวกลับมาดำเนินชีวิตได้อย่างปกติสุข มีความเป็นอยู่ที่ดีต่อไปได้ เมื่อต้องเผชิญกับปัญหาหรือสถานการณ์วิกฤติ หากบุคคลใดมีพลังสุขภาพจิตที่ดีแล้วนั้น ก็จะสามารถก้าวผ่านปัญหาและอุปสรรคต่างๆที่ผ่านเข้ามาในชีวิตได้ ดังนั้นทุกคนพึงควรเรียนรู้และใส่ในเรื่องพลังสุขภาพจิตกันให้มากๆ ควรมีการเสริมสร้างพลังสุขภาพจิตให้ดีอยู่เสมอ เพื่อเป็นเกราะป้องกันเวลาที่มีปัญหาเข้ามาในชีวิต ซึ่งจะทำให้สามารถก้าวผ่านเรื่องร้ายๆไปได้โดยไม่มีปัญหาสุขภาวะจิตตามมา

พลังสุขภาพจิตประกอบด้วย “ พลังอึด พลังฮึด และพลังสู้ ”            

·         พลังอึด : มีความทนทานทางอารมณ์ เหตุการณ์วิกฤตต่างๆ ที่เกิดขึ้นมักจะส่งผลกระทบต่อจิตใจอย่างรุนแรง คนที่มีพลังสุขภาพจิตดีจึงต้องมี

-               จิตใจที่มั่นคง ไม่หวั่นไหว ควบคุมจิตใจไม่ให้คล้อยตามเหตุการณ์ ไปง่ายๆ เมื่อมีความกดดันความเครียดมากๆ ก็มีวิธีการระบายความ กดดันออกไป      เช่น มีเพื่อนพูดคุยระบายความทุกข์ หรือหาทางผ่อนคลายอารมณ์ ไปก่อนด้วยการเบี่ยงเบนไปคิดหรือทำกิจกรรมอื่นๆ เช่น ไปเที่ยวดูหนัง ฟังเพลง อ่านหนังสือ ฯลฯ                               

-               มีวิธีช่วยให้อดทนกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นได้ เช่น มีคนพูดปลอบใจ มองส่วนดีหรือคุณค่าที่มีอยู่ เพื่อคิดถึงเป้าหมายปลายทางที่ต้องการ เป็นต้น           

 

·         พลังฮึด : มีขวัญและกำลังใจ การที่คนเราจะฝ่าฟันปัญหาอุปสรรค ต่างๆไปได้จำเป็นต้องมีกำลังใจ เรื่องยิ่งยากยิ่งต้องอาศัยกำลังใจมาก นอกจาก กำลังใจแล้วยังต้องมีขวัญคือความกล้าที่จะทำตัวให้เข้มแข็ง ฝืนใจลุกขึ้นมาสู้เพื่อเอาชนะหรือไปสู่เป้าหมายที่ต้องการให้ได้ กำลังใจเกิดจาก                       

-               ภายในตัวเอง การพูดกับตัวเอง เช่น เราต้องทำได้ เราต้องสู้ การมองเห็นโอกาสที่จะทำได้สำเร็จ เช่น เรามีคนช่วย  เราเห็นทางออกได้ การคิดถึง เป้าหมายที่ต้องการ เช่น อดทนทำงานหนักเพื่อให้ลูกได้เรียนหนังสือ เป็นต้น                     -               ภายนอกตัวเอง ได้แก่  คำปลอบใจ คำชมเชย จากคนอื่น

·         พลังสู้ : จัดการแก้ไขปัญหาได้ ปัญหาที่เกิดขึ้นจากเหตุการณ์วิกฤต มักเป็นเรื่องใหญ่ หนักหนา ไม่เคยแก้ไขมาก่อน การแก้ไขปัญหาในสถานการณ์ วิกฤตจึงต้องอาศัยทั้ง                                              

-               ประเมินตัวเองได้ว่าอยู่ในฐานะที่จะแก้ไขปัญหาได้เองหรือไม่ บางคนจิตใจไม่อยู่กับเนื้อกับตัวก็ต้องขอให้คนอื่นมาช่วย

-               ใช้ความสามารถของตัวเองที่มี เช่น การพูดจาต่อรอง การหาทางออกหลายๆทาง                                               -               ขอคำปรึกษาหรือพึ่งพาความช่วยเหลือจากคนอื่นกรณีที่ไม่ สามารถแก้ไขปัญหาด้วยตัวเองได้                           

 

---

สูตร "ปรับ 4 เติม 3" 

        กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ได้แนะวิธี ปรับ 4 เติม 3 สูตรสร้างพลังสุขภาพจิต รับมือวิกฤติ ไว้สำหรับทุกคน และทุกครอบครัว โดยมีหลักง่ายๆ ดังนี้        

ปรับ 4 หมายถึง

·         ปรับอารมณ์ มีสติ ไม่ท้อแท้ ไม่โกรธตัวเองหรือผู้อื่น ไม่ใช่อารมณ์แก้ปัญหาและให้อภัยกัน

·         ปรับความคิด มองด้านดี ใช้เหตุผลข้อเท็จจริงให้มากขึ้น ค้นหาด้านดีของอีกฝ่าย ทำให้เกิดความร่วมแรงร่วมใจมากขึ้น

·         ปรับการกระทำ เลือกวิธีการสื่อสารที่เหมาะสม เช่น ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้

·         ปรับเป้าหมาย รู้จักยืดหยุ่น ไม่ยึดมั่นถือมั่นกับเป้าหมายเดิม และการดำเนินชีวิตให้เหมาะกับสถานการณ์ มองความขัดแย้งเป็นเรื่องปกติ

เติม 3 หมายถึง

·         เติมศรัทธา เชื่อมั่นว่าทุกอย่างจะเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น เชื่อว่าชีวิตมีความหวัง ชีวิตย่อมมีอุปสรรคเป็นธรรมดา

·         เติมมิตร มีคนที่ไว้ใจไว้ขอคำปรึกษา พูดคุยหาทางออก

·         เติมจิตใจให้กว้าง รับฟังความคิดเห็นที่แตกต่างทำให้มีข้อมูลเพิ่ม มองอะไรรอบด้านมากขึ้น เห็นความลำบากและปัญหาของคนอื่น

 

---

การประเมิน

สามารถประเมินออนไลน์ได้ที่ http://www.jvkk.go.th/jvkkfirs...

---

บทบาทของนักกิจกรรมบำบัดในการเสริมสร้างพลังสุขภาพจิต

·         ให้คำปรึกษา ยอมรับฟังปัญหา มีความเห็นอกเห็นใจ

·         สร้างแรงจูงใจให้ตระหนักถึงความสำคัญของพลังสุขภาพจิต

·         สอบถามความต้องการ ร่วมวางแผนและหาแนวทางในการแก้ไขปัญญาทางด้านอารมณ์และจิตใจ

·         คำนึงถึงผลกระทบจากสภาพแวดล้อม และปรับให้เหมาะสมในแต่ละบุคคล

·         ใช้กิจกรรมการดำเนินชีวิตเป็นสื่อในการบำบัดรักษา ซึ่งต้องมีเป้าหมาย หรือตรงกับบริบท

 

 

---

  

แหล่งอ้างอิง

วีณา บุญแสง. (2555) คู่มืออบรมหลักสูตรการสร้างเสริมพลังสุขภาพจิต สำหรับสื่อมวลชนท้องถิ่น สืบค้นวันที่ 18 ธันวาคม 2560 จากเว็บไซต์ : http://www.mhtech.dmh.go.th/ve...6/book/MD00000005%20-%20file.pdf

 

vacharaphol. (2552) ปรับ4เติม3 "พลังสุขภาพจิต" ในยุควิกฤติ สืบค้นวันที่ 18 ธันวาคม 2560 จากเว็บไซต์ : http://palungjit.org/threads

 

ศูนย์คอมพิวเตอร์ โรงพยาบาลจิตเวชขอนแก่นราชนครินทร์. (ไม่ระบุ) แบบประเมินRQ สืบค้นวันที่ 18 ธันวาคม 2560 จากเว็บไซต์ : http://www.jvkk.go.th/jvkkfirs...