บำบัด กับ RQ

บำบัดกับRQ

RQ คือ อะไร??

       RQ หรือชื่อที่เรียกแบบเต็มๆว่า “Resilience Quotient”  คือศักยภาพทางอารมณ์และจิตใจในการปรับตัว และฟื้นตัวหลังเหตุการณ์วิกฤติ หรือสถานการณ์ที่ก่อให้เกิดความยากลำบาก อันเป็นคุณสมบัติหลัก   RQ จึงเป็นพลังสุขภาพจิตที่มีความจำเป็นอย่างยิ่ง ในสถานการณ์ที่คนเราต้องการพลังสุขภาพจิตมากกว่าภาวะทั่วไป

 

จะใช้ RQ กับกิจกรรมบำบัดได้อย่างไร?

        เนื่องจากที่ได้กล่าวไปแล้วข้างต้นว่า  “RQ (Resilience Quotient) เป็นพลังสุขภาพจิตที่มีความจำเป็นอย่างยิ่ง สำหรับผู้ที่เพิ่งพบเจอสถานการณ์ หรือวิกฤตการณ์ของชีวิต และเป็นผู้ที่ต้องการพลังสุขภาพจิตมากกว่าภาวะทั่วไป   

        การใช้ RQ เข้ามาช่วยพัฒนาบุคคล จึงเป็นอีกทางเลือกที่ดีในการปฏิบัติของตัวบุคคลเอง   หรือนักกิจกรรมบำบัดที่ยังสามารถนำความรู้จาก RQ (Resilience Quotient)  มาประยุกต์ใช้ร่วมกันกับการรักษาทางกิจกรรมบำบัด(Occupational therapy)อื่นๆ  เพื่อช่วยส่งเสริมและพัฒนาให้บุคคลผู้นั้นสามารถก้าวข้ามผ่านพ้นช่วงเหตุการณ์ อุปสรรถต่างๆไปได้   รวมไปถึงจะทำให้บุคคลสามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข  และในบางครั้งการที่บุคคลมี RQ ดี ก็สามารถพลิกวิกฤตเป็นโอกาสได้อีกด้วย มีจิตใจเข้มแข็ง แข็งแกร่งกว่าเดิม

 

 แล้ว RQ สร้างได้อย่างไร?

              RQ เป็นคุณสมบัติเฉพาะตัวของบุคคลที่ทำให้สามารถรับมือกับเหตุการณ์ไม่คาดฝันได้อย่างแข่งแกร่ง

ประกอบด้วย  3 คำ (กรมสุขภาพจิตแนะนำหลักคิดสู่ RQ )

                          “ฉันเป็น (I am )”  /  “ฉันมี (I have) ”  / “ฉันทำได้ (I Can) ”     3 คำที่ว่านี้ คือ           

- ฉันเป็นคนอดทนเข้มแข็ง พึ่งตัวเองได้ จัดการความเครียดได้อย่างเหมาะสม

- ฉันมีกำลังใจ มีคนรักและห่วงใย  มีศรัทธาที่ดี  เชื่อว่าสิ่งเลวร้ายต่างๆ ย่อมผ่านไปได้ 

- ฉันทำสิ่งที่เป็นประโยชน์อื่นๆ ได้

เพิ่มทริคอีกเล็กน้อย  โดยใช้เทคนิค 4 ปรับ 3 เติม เพิ่ม RQ ดังนี้

4 ปรับ  คือ     -ปรับอารมณ์  / -ปรับความคิด / -ปรับการกระทำ / -ปรับเป้าหมาย

3 เติม คือ       -เติมศรัทธา / -เติมมิตร   / -เติมจิตใจให้กว้าง

                  ซึ่งสิ่งเหล่านี้ต้องเตรียมให้พร้อมก่อน  เพื่อให้มีภูมิคุ้มกันทางใจเสมือนการฉีดวัคซีน ซึ่งต้องทำก่อนที่โรคจะเกิด  เมื่อร่างกายมีภูมิคุ้มกันก็สามารถต่อสู้กับเชื้อโรคได้  เช่นเดียวกันกับ เมื่อจิตใจมีภูมิคุ้มกันก็สามารถต่อสู้กับเหตุการณ์เลวร้ายต่างๆได้

 

เมื่อเรามี RQ จะเป็นอย่างไร..

                  ศักยภาพทางสุขภาพจิต RQ จะแสดงออกได้  โดยแบ่งเป็น 5 ระดับ 

ระดับพื้นฐาน คือ เมื่อเผชิญวิกฤติยังสามารถดำรงความสงบสมดุลทางอารมณ์ สุขภาพ และคุณภาพชีวิตไว้ได้

ระดับที่สอง คือ เมื่อพบปัญหาสามารถลุกขึ้นมาจัดการปัญหา แสดงออกถึงการเป็นคนที่มุ่งแก้ปัญหามากกว่าติดอยู่ในกับดักของอารมณ์และความรู้สึก

ระดับที่สาม แม้ในยามที่มีความทุกข์ แต่ก็ยังมีความรู้สึกว่าตนมีคุณค่า มีความมั่นใจ และมีมุมมองต่อตนเองในเชิงบวก

ระดับที่สี่ มีทักษะการจัดการทางอารมณ์ที่จะฟื้นตัวได้เร็ว หายจากความเศร้าเสียใจได้เร็ว

ระดับที่ห้า เป็นระดับสูงสุด ความสามารถหรือพรสวรรค์ที่จะเปลี่ยนโชคร้ายให้กลายเป็นดี หรือเปลี่ยนวิกฤติให้เป็นโอกาสได้อย่างน่าทึ่ง

            การสร้าง RQ นอกจากจะเหมาะกับผู้ที่ต้องพบเจอเหตุการณ์เลวร้ายแล้ว  การฝึก RQ ให้กับเด็กก็เป็นสิ่งที่สำคัญในการสร้างภูมิคุ้มกันทางจิตใจเพื่อที่จะเผชิญกับปัญหาและอุปสรรคต่างๆและผ่านพ้นไปได้อย่างแข็งแกร่ง  สามารถทำได้โดยช่วยให้เด็กรู้สึกถึงความเป็นส่วนสำคัญของครอบครัวและสังคม ที่เต็มไปด้วยความรักความห่วงใย ให้กำลังกันเสมอ ปลูกฝังให้มีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น  เน้นการมีส่วนร่วมทางความคิด และการตัดสินใจเรื่องต่างๆร่วมกับคนในครอบครัว  ถ่ายทอดประสบการณ์ของพ่อแม่ให้ลูกฟัง  ชี้แนะและฝึกทักษะการแก้ไขปัญหาและการจัดการอารมณ์ที่เหมาะสมให้กับเด็ก  ฝึกให้เด็กรู้จักพูดคุยเล่าความรู้สึกนึกคิด  ระบายความทุกข์ในใจ  ไม่เก็บกด  ฝึกมุมมองด้านบวก