เชิญผีปู่ย่าขึ้นหอ ตอน 1

ในหมู่บ้านศรีบุญยืน นอกจากจะมีปู่บ้านแล้ว ยังมีผีปู่ย่าอีกด้วย ผีปู่ย่านี้เชื่อกันว่าเป็นผีบรรพบุรุษของตระกูลที่นับถือกันมานานหลายชั่วอายุคน ลูกหลานจะมาบอกกล่าวผีปู่ย่าให้คุ้มครอง เช่นเวลามีงานแต่งงาน เป็นต้น ถ้าไม่บอกกล่าวให้ผีปู่ย่ารับรู้คนสมัยก่อนเรียกว่า " ผิดผี" แล้วจะ"ขึด" และเชื่อกันว่าจะไม่มีผู้สืบตระกูล

สมัยผู้เขียนยังเด็กเคยเห็นหอผีปู่ย่าเป็นบ้านไม้หลังเล็กๆอยู่ข้างน้ำเหมืองใกล้ถนน มีพานและกรวยดอกไม้วางอยู่ด้วย คนที่เดินถนนผ่านไปมาก็จะมองเห็นหอผีปู่ย่าได้ไม่ยาก บางวันเห็นเด็กซนที่เดินมาตามถนนเอาหนังสติ๊กยิงพานดอกไม้กระเด็นไปก็มี มีอยู่ครั้งหนึ่งที่เด็กชายที่เป็นญาติเอาพานในศาลาไปเล่นที่บ้าน ต่อมาเขาไม่สบายพ่อเขาเห็นพานดอกไม้เก่าๆมาอยู่ในบ้านก็ถามลูก ลูกชายตอบว่า "ปู่เฒ่าที่ศาลาเอาให้" พ่อเด็กต้องทำพืธีขอขมาเด็กจึงหายป่วย ต่อมาลูกหลานได้ขายที่ดินไปจึงย้ายหอผีปู่ย่าไปไว้บ้านของทายาทผู้หญิงที่อยู่ใกล้ๆกันชื่อน้าชื่นมีลูกน้าชื่นชื่อวันเพ็ญเป็นผู้ดูแล ต่อมาน้าชื่นและวันเพ็ญเสียชีวิตไปแล้วทำการปรับปรุงสถานที่ จึงย้ายหอปู่ย่ามาไว้ที่ใหม่ คือบ้านแม่อุ้ยปั๋นซึ่งเป็นทายาทหญิงคนแรกของตระกูล ตอนนี้แม่อุ้ยปั๋นท่านอายุ 101 แล้ว น้องแอลูกพี่บุญมีหลานสาวคนแรกของแม่อุ้ยปั๋น ไม่สบาย ไปรักษาที่โรงพยาบาลตลอดมา เมื่องานปอยหลวงที่ผ่านมามีคนทักน้องแอว่าเห็นร่างๆหนึ่งสวมทับร่างน้องแออยู่ แม่ของน้องแอคือพี่บุญมีจึงไปถามเจ้าทรงก็รู้ว่าผีปู่ย่าไม่มีที่อยู่ต้องการจะมาอยู่ด้วยและจะเอาน้องแอเป็นร่างทรง ดังนั้นใน วันที่ 6 มิ.ย. 60 ผู้เขียนจึงได้ไปร่วมพิธีเชิญผีปู่ย่าขึ้นหอใหม่ โดยที่น้องแอก็ต้องไปทำพิธียกครูกับพ่อหม่อนข้อมือเหล็กบ้านขี้เหล็กก่อน (หมู่บ้านเดียวกับโรงเรียนที่ผู้เขียนเคยเป็นครู) เพื่อที่จะเป็นร่างทรงของผีปู่ย่า เมื่อเสร็จพิธียกครูแล้วจึงเดินทางมาที่บ้านของแม่อุ้ยปั๋นหรือบ้านพี่บุญมี ที่เป็นสถานที่ตั้งใหม่ของหอผีปู่ย่า ซึ่งได้เตรียมอาหารและสถานที่ไว้บูชาและเพื่อต้อนรับลูกหลานผู้หญิงที่จะมาพูดคุยกับผีปู่ย่าครั้งนี้