ศาสตร์และศิลป์ของการสอน : ๑๖. สร้างและปกป้องข้อเสนอ

บันทึกชุด ศาสตร์และศิลป์ว่าด้วยการสอน นี้ตีความจากหนังสือ The New Art and Science of Teaching เขียนโดย Robert J. Marzano ซึ่งเพิ่งออกวางจำหน่ายในปี พ.ศ. ๒๕๖๐ นี้เอง

ตอนที่ ๑๖ สร้างและปกป้องข้อเสนอ ตีความจาก Element 14 : Generating and Defending Claims เป็นเรื่องของ การสนับสนุนให้นักเรียนคิดสร้างข้อสรุปใหม่ของตนเอง และเหตุผลสนับสนุนข้อสรุปนั้น จากการทำกิจกรรมที่ต้องคิดซับซ้อน

คำถามเชิงยุทธศาสตร์ของครู ในการสร้างและปกป้องข้อเสนอของนักเรียน คือ “ครูจะช่วยให้นักเรียนสร้างข้อเสนอและปกป้องข้อเสนอของตนได้อย่างไร”

ยุทธศาสตร์และวิธีการที่ครูสนับสนุนการสร้างและปกป้องข้อเสนอของนักเรียน มีดังต่อไปนี้

ในบทเรียนนี้ นักเรียนจะได้เรียนรู้ว่า ข้อเสนอ (claim) แตกต่างจากข้อเท็จจริง (fact) นักเรียนจะได้ฝึกทักษะการนำความรู้มาใช้อย่างซับซ้อน เพื่อพัฒนาข้อเสนอ ที่มีเหตุผลสนับสนุน ตามด้วยข้อมูลหลักฐานยืนยัน และมีข้อสรุประดับความมั่นใจที่สมเหตุสมผล โดยที่ทั้งสี่ส่วนมีความต่อเนื่องและเชื่อมโยงกัน

เมื่อยุทธศาสตร์นี้ได้ผล จะสังเกตเห็นพฤติกรรมของนักเรียนดังต่อไปนี้

• นักเรียนสามารถสร้างข้อเสนอ จากความคิดที่ซับซ้อน
• นักเรียนสามารถให้เหตุผลสนับสนุนได้
• นักเรียนสามาถให้ข้อมูลหลักฐานสนับสนุนเหตุผล
• นักเรียนสามารถให้ข้อสรุประดับความเชื่อมั่นต่อข้อเสนอ
• นักเรียนสามารถบอกได้ว่าการฝึกสร้างข้อเสนอ และการให้เหตุผลและข้อมูลหลักฐานสนับสนุน ช่วยให้ตนมีทักษะในการเรียนอย่างลึกและจริงจัง

ดังได้กล่าวแล้วว่า สาระในภาค ๕ สร้างบทเรียนประยุกต์ใช้ความรู้ นี้ เป็นการเรียนเพื่อวางรากฐานของทักษะ แห่งศตวรรษที่ ๒๑ ที่ซับซ้อนมาก ในตอนที่ ๑๖ นี้ เป็นการฝึกทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ (critical thinking) หนังสือบอกว่าคนเรามักให้ข้อคิดเห็นตามด้วยเหตุผลตื้นๆ หากได้ฝึกตามที่ระบุในตอนที่ ๑๖ นี้ ก็จะมีทักษะให้เหตุผลประกอบข้อคิดเห็นโดยมีข้อมูลหลักฐานสนับสนุนอย่างน่าเชื่อถือ ซึ่งผมคิดว่า นี่คือการฝึกทักษะชีวิตอย่างหนึ่ง โดยที่หนังสือ The New Art and Science of Teaching ถือว่าเป็นบทประกอบการเรียนสาระความรู้ใหม่ แต่ผมมองว่า เป็นการเรียนสาระความรู้ (content/knowledge) ไปพร้อมๆ กันกับการฝึกทักษะแห่งศตวรรษที่ ๒๑

วิจารณ์ พานิช

๖ เม.ย. ๖๐