สุขกายสบายใจในวัยสูงอายุ ด้วยกิจกรรมบำบัด

สุขกายสบายใจในวัยสูงอายุ ด้วยกิจกรรมบำบัด

เมื่อวันที่ 30 มกราคม และ 3 กุมภาพันธ์ ที่ผ่านมา ข้าพเจ้าและเพื่อนๆสาขากิจกรรมบำบัด ชั้นปีที่ 3 ได้มีโอกาสไปจัดกิจกรรมให้ผู้สูงอายุที่บ้านพักผู้สูงอายุคามิเลี่ยน โซเชียล เซนเตอร์ สามพราน

โดยในวันที่ 30 มกราคม ได้รับโจทย์ให้ไปทำการประเมิน ผู้สูงอายุ ซึ่งก็คือ คุณยาย พ. (นามสมมติ) อายุ 78 ปี ไม่มีโรคประจำตัว การรับรู้ความเข้าใจอยู่ในระดับที่ 5 เมื่อก่อนคุณยายเคยรับข้าราชการเป็นคุณครูสอนวิชาภาษาอังกฤษ พูดเสียงเบา ลักษณะทางด้านร่างกายคุณยายมีช่วงการเคลื่อนไหวได้ไม่สุดช่วง มีปัญหาข้อติดบ้างเล็กน้อย คุณยายเคลื่อนที่โดยใช้ Wheel chair และเดินได้โดยใช้ Walker สามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ด้วยตนเอง เช่น อาบน้ำ เข้าห้องน้ำ รับประทานอาหาร ได้ด้วยตนเอง

ที่ห้องพัก คุณยายมีเพื่อนร่วมห้องอีก 2 คน กิจกรรมยามว่างคุณยายไม่ได้ทำกิจกรรมอะไรเป็นพิเศษ ส่วนมากจะเป็นการนอนพักผ่อน และดูโทรทัศน์ แต่พอถามว่าชอบกิจกรรมอะไรที่ทำที่อยู่ที่นี้ คุณยายตอบว่า ออกกำลังกาย แล้วทำท่ายกแขนขึ้น

และเมื่อประเมินและสัมภาษณ์คุณยายเสร็จแล้วจึงได้พาคุณยายมาทำกิจกรรมร่วมกับเพื่อนๆในกลุ่มอีก 7 คน เป็นกิจกรรมแนะนำตัวและบอกสีที่ชอบ และออกกำลังกายง่ายๆเพื่อคลายกล้ามเนื้อ

โดยในวันที่ 3 กุมภาพันธ์ ข้าพเจ้าและเพื่อนๆอีก 7 คน ได้คิดกิจกรรมเพื่อหากิจกรรมยามว่างให้แก่คุณยายและคุณตาคุณยายอีก 7 ท่าน โดยเราได้คำนึงถึง เพศ ซึ่งกลุ่มข้าพเจ้าได้รับผิดชอบคุณยายทั้งหมด 8 ท่าน จึงได้คิดกิจกรรมที่น่าจะเป็นกิจกรรมที่สนุกและชื่นชอบ ก็คือการทำอาหาร เราจึงเลือกทำ แกงบวชฟักทอง ซึ่งเป็นขนมที่ทำง่ายไม่ซับซ้อน และน่าจะเป็นขนมที่คุณยายชอบ

โดยก่อนที่จะมาทำกิจกรรมหลัก นั้นก็คือการทำขนมแกงบวชฟักทอง เราได้จัดทำป้ายชื่อให้คุณยายแนะนำตัว ในกลุ่ม และ เป็นกิจกรรมออกกำลังกายง่ายๆบน Wheel chair เช่น การฝึกการหายใจ การยกแขนขึ้นลง เพื่อช่วยคลายกล้ามเนื้อและคงความแข็งแรงของกล้ามเนื้ออีกด้วย

พอมาถึงขั้นตอนกิจกรรมหลัก คุณยายได้แบ่งเป็น 2 กลุ่ม โดยกลุ่มแรกจะทำในส่วนของการเตรียมฟักทอง ทั้งการหัน การปลอกเปลือก และนำ ฟักทองไปแช่น้ำปูนใส โดยคุณยาย พ. ได้ทำหน้าที่ในการแช่น้ำปูนใส และ อีกกลุ่มคือ กลุ่มที่ต้มกะทิ ซึ่งกิจกรรมเตรียมฟักทองต้องใช้การดูแลด้านความปลอดภัยเป็นอย่างมาก เพราะเป็นกิจกรรมที่ต้องใช้มีด ซึ่งเป็นของมีคม

แนวทางทางกิจกรรมบำบัดสำหรับคุณยาย พ.

วัตถุประสงค์ของโปรแกรม: คือการช่วยให้ผู้สูงอายุมีการใช้เวลาอย่างมีจุดมุ่งหมายและเป็นการคงความแข็งแรงของร่างกาย

• กิจกรรมการออกกำลังกายบนล้อเข็น เพื่อเป็นการ warm up ร่างกายเพื่อกระตุ้นให้ตื่นตัวและเตรียมพร้อมในการทำกิจกรรมต่อไป และยังสามารนำท่าออกกำลังกายไปปรับใช้กับเวลาว่าง เพื่อเป็นการเสริมสร้างร่างกายและผ่อนคลายกล้ามเนื้อได้อีกด้วย
• กิจกรรมการค้นหาสิ่งที่ชอบและอยากทำ เช่น กิจกรรมทำอาหาร เพื่อให้ผู้สูงอายุนำทักษะการจัดการและใช้อุปกรณ์ที่เคยใช้ในอดีตมาช่วยทบทวนความจำ และ ทำให้ มีแรงบันดาลใจ ในการอยากทำกิจกรรมยามว่างที่มีความหมายต่อตนเอง ทำแล้วมีความสุขทั้งทางร่างกายและจิตใจ
• การทำกิจกรรมกลุ่ม เพื่อสร้างปฏิสัมพันธ์กับสมาชิกภายในบ้านพักผู้สูงอายุ และเป็นการส่งเสริมให้คุณยายมีกิจกรรมยามว่าง โดยกิจกรรมกลุ่มที่ให้อาจเป็นกิจกรรมการทำอาหารที่ง่ายๆไม่ซับซ้อน แต่ต้องคอยดูแลให้ปลอดภัย หรือต่อไปอาจจะเปลี่ยนเป็นงานฝีมือ หรืองานศิลปะ ที่มีจำนวนขั้นตอนน้อยๆหรือมีผู้ช่วย และค่อยๆปรับระดับหรือขั้นตอนการทำกิจกรรมให้มากขึ้น

กิจกรรมที่มีการออกกำลังกายหรือการยืดเหยียดกล้ามเนื้อ ข้าพเจ้าเลือกกิจกรรมเหล่านี้เนื่องจากคุณยายชอบการออกกำลังกาย โดยได้เลือกกิจกรรมที่มาจากความสนใจของผู้รับบริการ ทำให้ เกิดกระบวนการส่งเสริมการเคลื่อนไหวให้มากขึ้น และเมื่อทำกิจกรรมเพื่อส่งเสริมทักษะข้างต้นเป็นเวลา 21 วันขึ้นไป ก็จะช่วยให้ผู้สูงอายุเกิดกระบวนการเรียนรู้ ปรับตัวเพื่อนำมาใช้ในการดำเนินชีวิต และสามารถปรับไปใช้กับกิจกรรมอื่นๆได้อีก (Occupational Adaptation through) หากทำเป็นประจำจะนำไปสู่สุขภาวะที่ดีในผู้สูงอายุอีกด้วย

[เพชรน้ำหนึ่ง]

-สวัสดีครับ

-กิจกรรมบำบัดมีประโยชน์จริงๆ นะครับ

-ผมมักจะเรียกกิจกรรมที่บ้านไร่ของผมว่าเป็น"เกษตรกรรมบำบัด"ครับ...