เรื่องเล่าจากบ้านแม่ตาด :
ภัตตาคารบ้านทุ่ง.... ณ บ้านแม่ตาด (3)
เมนูอาหารจาก "ผักจุ๋มป๋า"
๑. ยำผักจุ๋มป๋า
วันที่ 5 ส.ค. 2559 หลังจากทีมงานภัตตาคารบ้านทุ่งทานอาหารเช้าเสร็จแล้ว ก็พากันเช็คอุปกรณ์ต่างๆ และเตรียมพื้นที่สำหรับถ่ายทำช่วงการประกอบเมนูอาหารจาก "ผักจุ๋มป๋า" ซึ่งมี 2 เมนูด้วยกัน ประกอบด้วยเมนู "ยำผักจุ๋มป๋า" และ "แกงส้มผักจุ๋มป๋า"
"ผักจุ๋มป๋า" หรือ "ผักจุมป๋า" (ภาคอื่นเรียก "ผักกาดนา" ) เป็นพืชที่ขึ้นตามฤดูกาล โดยจะขึ้นอยู่ตามทุ่งนาที่มีน้ำท่วมขัง ชอบขึ้นแซมอยู่ตามนาข้าวช่วงที่ต้นข้าวกำลังเติบโตได้ประมาณ 1 เดือน สามารถพบเห็นได้ทั่วไปตามทุ่งนาทั่วทุกภาคของประเทศไทย
โดยผักจุ๋มป๋านั้นมีอยู่ 2 สถานะด้วยกัน คือ อย่างแรกมีสถานะเป็นเพียง "วัชพืช" ที่ชาวนาต้องกำจัดทิ้ง เพราะไม่ให้ต้องการให้มันเบียดเบียนและแย่งธาตุอาหารจากต้นข้าว และสถานะต่อมา คือ เป็น "ผัก" หรือ "อาหาร" ซึ่งสามารถนำมาทำเป็นเมนูอาหารได้หลายอย่าง เช่น ยำ พล่า ผัด แกงส้ม และลวกจิ้มน้ำพริก เป็นต้น ซึ่งเป็นอาหารตามฤดูกาลที่มีอยู่เฉพาะในช่วงฤดูทำนาเท่านั้น
ผักจุ๋มป๋า...จะเป็นเพียง "วัชพืช" หรือเป็น "อาหาร" ก็ขึ้นอยู่กับท้องถิ่นหรือบุคคลในท้องถิ่นนั้นๆ นะครับ
แต่สำหรับที่บ้านแม่ตาดแห่งนี้ ผักจุ๋มป๋าคือ "อาหาร" ที่ธรรมชาติประทานมาให้ นอกจากจะทำอาหารกินได้แล้ว ก็ยังสามารถเก็บไปขายตามตลาดและสร้างรายได้เสริมให้กับครอบครัวได้อีกด้วย
เมื่อทีมงานเช็คอุปกรณ์และเตรียมพื้นที่เสร็จแล้ว ต่อไปก็เป็นขั้นตอนของการถ่ายทำเมนูอาหารจากผักจุ๋มป๋าเมนูแรกก่อน คือ เมนู "ยำผักจุ๋มป๋า" ซึ่งเป็นเมนูอาหารพื้นบ้านที่ชาวบ้านแม่ตาดนิยมทำกินมากที่สุด โดยมีชาวบ้าน 2 คน มาทำหน้าที่เป็นแม่ครัวและผู้ช่วยแม่ครัว คือ แม่บัวคำ แสนวิชา (แม่ครัว) กับพี่สุมิตรา ปัญญาศรี (ผู้ช่วยแม่ครัว) ส่วนคุณสตังค์ทำหน้าที่เป็นพิธีกรคอยชวนคุยและสอบถามขั้นตอนต่างๆ ซึ่งคุณสตังค์มีมุกตลกมาพูดให้ทุกคนขำและอารมณ์ดีอยู่ตลอดเวลา
เมนูแรกเริ่มถ่ายทำตั้งแต่เวลา 10.00 น. และไปเสร็จตอน 13.00 น. เนื่องจากต้องมีการถ่ายทำอย่างพิถีพิถันและละเอียดในทุกๆ ขั้นตอน กว่าจะเสร็จสิ้นก็เลยใช้เวลาไปหลายชั่วโมงด้วยกัน หลังจากถ่ายทำเมนูเสร็จเรียบร้อยแล้ว ทีมงานก็หยุดพักเพื่อรับประทานอาหารกลางวันและผ่อนคลายอิริยาบถ ก่อนจะถ่ายทำเมนูที่สองต่อไป
๒. แกงส้มผักจุ๋มป๋า
สำหรับในภาคบ่ายของวันนั้น ทีมงานได้ถ่ายทำเมนูจากผักจุ๋มป๋าเมนูที่ 2 คือ "แกงส้มผักจุ๋มป๋า" ซึ่งเมนูนี้คล้ายๆ กับการทำแกงส้มทั่วไป หากแต่เปลี่ยนจากผักชนิดอื่นมาเป็นผักจุ๋มป๋าแทน โดยมีชาวบ้าน 2 คนมาช่วยกันทำเมนูนี้ คือ คุณประคอง อุดคำ (แม่ครัว) กับ คุณอำพร สะเก็ดเก้า(ผู้ช่วยแม่ครัว) ใช้เวลาถ่ายทำ 3 ชั่วโมง ตั้งแต่ 13.30 - 16.30 น. จึงเสร็จสิ้นการถ่ายทำ
หลังจากนั้น ทางคณะแม่ครัวและชาวบ้านแม่ตาดอีกหลายคนก็ช่วยกันทำเมนูอาหารต่างๆ เพิ่มเติม สำหรับล้อมวงรับประทานอาหารร่วมกันในช่วงเย็นของวันนั้น โดยคุณสตังค์ได้พูดคุยกับทุกคนอย่างสนุกสนานและเป็นกันเอง
๓. ล้อมวงกินข้าวแลง
เย็นวันนั้น ทีมงานได้ถ่ายทำฉากปิดรายการของเมนูอาหารจาก "ผักจุ๋มป๋า" โดยเชิญชวนชาวบ้านมาล้อมวงรับประทานอาหารเย็นร่วมกัน ท่ามกลางบรรยากาศแบบบ้านๆ ที่แสนอบอุ่นและเบิกบานใจของทุกๆ คน
คืนนั้น คุณสตังค์อยู่พูดคุยกับชาวบ้านอย่างสนุกสนานและเป็นกันเอง จนถึงเวลา 4 ทุ่มตรง จึงแยกย้ายกันกลับไปพักผ่อนเอาแรง เพื่อเตรียมการถ่ายทำเรื่องต่อไป ซึ่งจะต้องออกเดินทางไปถ่ายทำตั้งแต่เวลาตี 2 เลยทีเดียว
แถวบ้านเรียกว่า "ผักกุ๋มป๋า" ครับ เพี้ยนกันไปนิดหนึ่ง..
น่าทานมาก เห็นแล้วหิวเลยค่ะ วัชพืชที่ดูสดๆ มาประกอบอาหารได้ด้วย ขอบคุณสำหรับข้อมูลใหม่ และภาพสวย ๆ ค่ะ
ฝากติดตามด้วยนะคะ https://www.gotoknow.org/posts/612736
-สวัสดีครับครูเพลิน
-ตามมารำลึกถึงความหลังอีกรอบ
-อบอุ่นใจจังครับ