ว่าเรื่อง สร
ว่าเรื่อง สร
Many G2Kers have come to know 'sr' as a blogger (in English) from Downunder. What is this pen name 'sr' (สร) about?
Who wants to know? Who cares?
No one! It is only an attachment to 'atta' (อัตตา) with a 'nama' (นามา) that is always 'anatta' (อนัตตา).
Many people have guessed it right 'sr' (สร) is my initials (ชึ่อย่อ). But not many people have looked further. So, let me take you on a short tour around 'สร' in dictionaries. (I hope you have a few on your digital devices. If not 'พจนานุกรมไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ๒๕๕๔' is available from stores for mobile devices -- search for 'royal society thai dict'; for PC, Linux and Mac there are a number of offline look-up software and dictionaries eg. StarDict, GoldenDict,... available free of charge.)
First let look at Royal Institute Dictionary (2542 Th-Th)
สร
[สฺระ-] คำนำหน้าคำอื่นที่ใช้ในบทกลอนเพื่อความสละสลวย เช่น ดื่น เป็น สรดื่น, คำที่แผลงมาจากคำที่ขึ้นต้นด้วยตัว ส ซึ่งใช้ในบทกลอน เช่น สนุก เป็น สรนุก.
๑ [สอน] น. ศร. (ป. ; ส. ศร).
Then from a Pali-English Dictionary (PED):
sara: 1. an arrow; 2. a sound; 3. a vowel; 4. a lake; 5. a kind of reed. (m.)
Now switch back to RID
สระ
๑ [สะ] น. แอ่งน้ำขนาดใหญ่ ซึ่งเป็นเองหรือคนขุด. ( ป. สร; ส. สรสฺ).
๒ [สะหฺระ] น. เสียงพูดที่เปล่งออกมาโดยอาศัยการเคลื่อนไหวของลิ้นและริมฝีปากเป็นสำคัญ แต่ไม่มีการสกัดกั้นจากอวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งในปาก เช่น เสียง อะ อา โดยทั่วไปจะออกเสียงสระร่วมกับเสียงพยัญชนะ หรือออกเสียงเฉพาะเสียงสระอย่างเดียวก็ได้, เสียงสระ ก็เรียก; ตัวอักษรที่ใช้แทนเสียงสระ เช่น ะ า, รูปสระ ก็เรียก. ( ป. สร; ส. สฺวร).
๓ [สะ] ก. ฟอกให้สะอาดหมดจด ในคำว่า สระหัว สระผม, ชำระล้างให้สะอาด เช่น สระหวี.
๔ [สฺระ] คำที่แผลงมาจากคำที่ขึ้นต้นด้วยคำ สะ ซึ่งใช้ในบทกลอน เช่น สะท้อน เป็น สระท้อน.
๕ [สะระ] น. เสียง. ( ป. ; ส. สฺวร).
Hey! You can see that สร in Pali has many meaning as สร and สระ in Thai. So, it is quite likely that the Thai word สระ has a root back in India.
A little poking around in RID:
สรกะ [สะระกะ] น. จอก, ขัน. ( ป. , ส. ).
สรบ [สฺรบ] (โบ; กลอน) ว. ทั่ว, พร้อม, เขียนเป็น สรับ ก็มี. (Perhaps another form of 'สรรพ')
สรรพ [สับ, สับพะ-] ว. ทุกสิ่ง, ทั้งปวง, ทั้งหมด, เช่น พร้อมสรรพ งามสรรพ เสร็จสรรพ สรรพสิ่ง สรรพสินค้า. ( ส. สรฺว; ป. สพฺพ).
A word near by looks interesting (with a possible root in ancient Khmer)
สรร [สัน] ก. เลือก, คัด, เช่น จัดสรร เลือกสรร. (ข. สรัล).
How did we come to read สรร as สัน? We have heard about ร หัน (รอ-หัน) in words like กรรเจียก, กรรณิการ์, กรรมการ, ดรรชนี, ตรรกศาสตร์, ทรรศนาการ, ธรรมการ, ธรรมจรรยา, ธรรมนูญ, ธรรมเนียม, พรรษา, ...
Did you know about ก หัน? Here is what RID says:
ก หัน น. อักษร ก คู่ ในหนังสือโบราณใช้แทนไม้หันอากาศตัวหนึ่ง เป็นตัวสะกดตัวหนึ่ง เช่น จกก = จัก หลกก = หลัก.
But what does RID say about ร หัน? It says nothing. It does not list nor explain ร หัน among its 43,000 words. (It lists ก หัน which is 'no longer in use' today and ignores ร หัน which is still used in some 185 words within RID. RID does list the word ราชบัณฑิต [-บันดิด] น. นักปราชญ์หลวงมีความรู้ทางภาษาบาลี; สมาชิกองค์การวิทยาการของรัฐที่เรียกว่า ราชบัณฑิตยสถาน. -- and I think these days some ราชบัณฑิต may not know much about Pali.)
So let me come back to this RID entry สร
สร [สอน] น. ศร. ( ป. ; ส. ศร). --a long range weapon--
สร [สฺระ-] คำนำหน้าคำอื่นที่ใช้ในบทกลอนเพื่อความสละสลวย เช่น ดื่น เป็น สรดื่น, คำที่แผลงมาจากคำที่ขึ้นต้นด้วยตัว ส ซึ่งใช้ในบทกลอน เช่น สนุก เป็น สรนุก. --prefix to add fun to words (in poetry)--
Have a good weekend --สระสรัง
;-)
Notes. PED lists the meanings of the Pali word สร 'sara':
Sara (adj. -- n.) [fr. sarati]
1. going, moving, following Sn 3, 901
2. fluid, flow J i.359 (pūti˚)
3. (m. -- nt.) [Vedic saras] a lake J i.221; ii.10; vi.518 (Mucalinda); there are seven great lakes (mahā -- sarā viz. Anotatta, Sīhapapāta, Rathakāra, Kaṇṇamuṇḍa Kuṇāla, Chaddanta, Mandākini) A iv.101; D i.54 J ii.92; DA i.164, 283; aṇṇava˚; the ocean D ii.89 cp. A ii.55; loc. sare J ii.80; sarasmiŋ Sn 1092; sarasi Mhvs 10, 7; jātassara a natural lake J i.472 sq.
4. (adj.) [fr. sarati2] remembering M i.453; A ii.21; DA i.106. ˚sankappa mindfulness and aspiration M i.453; iii.132; S iv.76, 137, 190; Nett 16
5. [Vedic svara, svar, cp. Lat. su -- surrus, Ger. surren] sound, voice, intonation, accent Vin ii.108; D ii.24 sq. A i.227; Pv ii.124 (of birds' singing=abhiruda C.) J ii.109; Sn 610 (+vaṇṇa, which is doubtful here whether "complexion" or "speech," preferably the former); DhsA 17; eight qualities D ii.211, 227; gītāssara song Vin ii.108; bindussara a sweet voice Sn 350 adj. J ii.439; sīhassara with a voice like a lion's J v.296 311 (said of a prince). Cp. vissara. -- In combn with vaṇṇa (vowel) at A iv.307; Miln 340.
-- kutti [=kḷpti; can we compare BSk. svaragupti "depth of voice" Divy 222?] intonation, resonance timbre, melodiousness of voice Vin ii.108=A iii.251 J vi.293 (Kern, "enamoured behaviour" [?]); DhsA 16. Cp. Vin. Texts iii.72. -- bhañña intoning, a particular mode of reciting Vin i.196; ii.108, 316; J ii.109; DhA i.154. -- bhāṇa=˚bhañña DhA ii.95 (v. l ˚bhañña). -- bhāṇaka an intoner, one who intones or recites the sacred texts in the Sarabhañña manner Vin ii.300. -- sara an imitative word; sarasaraŋ karoti to make the noise sarasara M i.128.
ความเห็น (3)
สวัสดีสงกรานต์..ค่ะคุณ sr..มีดอกไม้มาฝากมันเกิดเองและคงตายเอง..จำชื่อไม่ได้..เจ้าค่ะ..
ขอบคุณที่กระจ่างแจ้ง sr..เจ้าค่ะ..
ขอบคุณครับ และ สวัสดีสงกรานต์ นงนาท สนธิสุวรรณ และ ยายธี
มีคนเอารูปจากหนังสือพิมพ์(เก่า ปีมะอึก ๒๕๕๒) มาให้ เลยเอาลงให้ดู --เต็มชุดผู้ใหญ่บ้าน วข๗
(I won't give you the barbequed wings - they are too old, but not as old as me now ;-)
