ปราชญ์/ผู้นำชุมชนในภูมิภาคตะวันตก : ศึกษา ลุงเอี่ยม ศรีพนมวรรณ์ (ครั้งที่ 5 )

18/02/2559 ในวันนี้ที่บ้านของลุงเอี่ยม มีเจ้าหน้าที่จากกรมป่าไม้ ของจังหวัด ราชบุรี มาสอนวิธีการสร้างเตาถังเดี่ยวกรมป่าไม้ และวิธีการเผ่าถ่านให้มีคุณภาพ

เตาถังเดี่ยวกรมป่าไม้เป็นเตาเผาถ่านที่มีการประยุกต์มาจากการนำถังน้ำมันขนาด 200 ลิตร มาเจาะรูทะลุทั้งด้านบนและด้านล่าง โดยปล่อยควันแบ่งเป็น 3 ระดับ ตามแนวดิ่ง ระดับละ 8 รู รวม 24 รู ฝาปิดด้านบนทำจากแผ่นเหล็กเจาะรูขนาดเดียวกับปล่องควันจำนวน 4 รู เพื่อให้ควันออกทางด้านบนได้สะดวก

เตาถังเดี่ยวกรมป่าไม้เป็นเตาโลหะที่ไม่สามารถเก็บน้ำส้มควันไม้ได้ แต่สามารถเคลื่อนย้ายไปทำการเผาถ่านในที่ต่างๆได้สะดวก เหมาะสำหรับมีไว้ประจำบ้าน เรือนสวนไร่นา สามารถผลิตและเผาถ่านได้ด้วยตนเองและได้ถ่านในระยะเวลาเพียง 1-2 วัน ในปริมาณที่เพียงพอสำหรับใช้สอยในครัวเรือน และยังมีค่าใช้จ่ายในการสร้างเตาแค่ 1000-1500 บาทเท่านั้น

- ในช่วงเช้า เจ้าหน้าที่จากกรมป่าไม้ ได้สอนวิธีการสร้างเตาถังเดี่ยวกรมป่าไม้ และวิธีการเผาถ่าน ให้กับชาวบ้านในชุมชน เพื่อที่จะให้ชาวบ้านนำความรู้ที่ได้ไปประยุกต์ใช้ในครัวเรือน และนำไปผลิตถ่านใช้สอยได้เองที่บ้าน

- ในช่วงบ่ายเจ้าหน้าที่จากกรมป่าไม้ ได้ให้พวกเราเข้าไปศึกษาวิธีการสร้างเตาถังเดี่ยวกรมป่าไม้ เจ้าหน้าที่ได้อธิบายวิธีการทำทีละขั้นตอนและได้ให้พวกเราลงมือทำกันจริงๆด้วย โดยเจ้าหน้าที่ให้พวกเราเริ่มจากการดัดแปลงตัวถังจากถังน้ำมันมาเป็นเตาเผาถ่าน โดยการใช้เครื่องตัดฝาถังที่ติดกับตัวถังออก ทั้งข้างบนและข้างล่าง

ต่อมานำตัวถังและฝาถังที่ได้ ไปวัดเพื่อหาตำแหน่งของปล่องควัน - ตัวถัง

- ฝาถัง

เมื่อวัดหาตำแหน่งปล่องควันเสร็จแล้ว ให้นำท่อโลหะขนาด 1 นิ้ว ยาวประมาณ 3-5 ซม. มาเชื่อมติดกับตัวถังและฝาถังให้ตรงกับตำแหน่งปล่องควันที่ได้วัดไว้ แล้วเจาะรูเพื่อใช้เป็นปล่องควัน สามารถนำถังที่ได้ไปใช้ประโยชน์ในที่ต่างๆได้อย่างสะดวก

วิธีการเผาถ่านจากเตาถังเดี่ยวกรมป่าไม้ นำอิฐมอญเรียงเป็น 4 เส้า นำเตาถังเดียวกรมป่าไม้มาตั้งบนอิฐ ช่องว่างระหว่างอิฐมอญและตัวเตาจะเป็นช่องสำหรับอากาศเข้าออก นำเศษไม้หรือใบไม้แห้งมากองรวมกันบริเวณก้นเตาเพื่อใช้เป็นเชื้อไฟ จากนั้นนำไม้สำหรับเผาถ่านใส่ไปในเตาจนเต็ม ปิดฝาด้านบนประสานรอยรั่วระหว่างฝาปิดและตัวเตาด้านบนด้วยดินเหนียว จากนั้นจุดไฟด้านล่าง ไฟจะลามจากด้านล่างขึ้นไปด้านบน คอยสังเกตปล่องควันแถวล่างสุด และปล่องควันแถวกลาง เมื่อเห็นติดเป็นลูกไฟสีแดงให้ปิดปล่องควันด้วยดินเหนียวให้สนิท สำหรับปล่องควันแถวบนสุดและปล่องควันด้านบนให้ใช้การสังเกตควันจากการเผาถ่านถ้าควันใส ให้ทำการปิดปล่องควันทุกปล่อง ทางด้านล่างให้นำทรายระเอียดหรือดินร่วนโรยบริเวณโคนเตาให้สนิท รดน้ำบริเวณเพื่อปิดรอยรั่วระหว่างฐานเตาและพื้นดินให้สนิท รอจนเตาเย็นจึงคอยเก็บถ่านมาใช้ประโยชน์ต่อไป

และนอกเหนือจากเรื่องถ่าน เจ้าหน้าที่ยังได้นำผลิตภัณฑ์ของกรมป่าไม้มาโชว์อีกด้วย

ผลิตภัณฑ์ทั้งหมดนี้มาจากเศษไม้ที่หรือใช้ แล้วนำมาประยุกต์ให้เป็นของใช้ต่างๆที่มีรูปแบบที่สวยงาม

ในวันนี้พวกเราต้องขอขอบคุณเจ้าหน้าที่จากกรมป่าไม้ ของจังหวัดราชบุรี ที่มาสอนวิธีการสร้างเตาถังเดี่ยวกรมป่าไม้ และวิธีการเผาถ่านให้มีคุณภาพ และยังมีอุปกรณ์ให้พวกเราได้ลงมือปฏิบัติกันจริงๆอีกด้วย ในระหว่างที่ปฏิบัติอยู่นั้น เจ้าหน้าที่ก็คอยแนะนำอยู่ไม่ห่าง คอยดูแลเรื่องความปลอยภัยให้กับพวกเราเป็นอย่างดี