การเสียสิทธิของผู้ค้ำปรกัน

หลายท่านอาจจะเคยเป็นผู้ค้ำประกันในการไปกูยืมเงินของคนอื่น การประกันผู้เข้าทำงานในบริษัทเอกชน การไปศึกษาต่างประเทศ และการค้ำประกันอื่น ๆ เมื่อมีกรณีผิดสัญญาขึ้นมา อาจจะไม่ทราบว่าตัวเองในฐานะเป็นผู้ค้ำประกันจะสิ้นสิทธิไล่เบี้ยในกรณีใดบ้าง ซึ่งตามกฎหมายได้บัญญัติถึงเหตุที่ทำให้ผู้ค้ำประกันสิ้นสิทธิไล่เบี้ยหลายกรณีด้วยกัน การไม่ยกข้อต่อสู้ของลูกหนี้ขึ้นต่อสู้กับเจ้าหนี้ ก็เป็นการเสียสิทธิประการหนึ่งของผู้ค้ำประกัน

ผู้ค้ำประกันสิ้นสิทธิไล่เบี้ยเพราะละเลยไม่ยกข้อต่อสู้ของลูกหนี้ขึ้นต่อสู้กับเจ้าหนี้ ซึ่งตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ได้บัญญัติไว้ในมาตรา 695 ว่า

“ ผู้ค้ำประกันซึ่งละเลยไม่ยกข้อต่อสู้ของลูกหนี้ขึ้นต่อสู้เจ้าหนี้นั้น ท่านว่าย่อมสิ้นสิทธิที่จะไล่เบี้ยเอาแก่ลูกหนี้เพียงเท่าที่ไม่ยกข้อต่อสู้ เว้นแต่จะพิสูจน์ได้ว่าตนมิได้รู้ว่ามีข้อต่อสู้เช่นนั้น และที่ไม่รู้นั้นมิได้เป็นเพราะความผิดของตนด้วย”

คำว่า “ละเลย “ หมายความว่า ผู้ค้ำประกันรู้ว่ามีข้อต่อสู้แล้ว ไม่ยกข้อต่อสู้นั้นขึ้นต่อสู้กับเจ้าหนี้ อาจจะเป็นเพราะจงใจ หรือประมาทเลินเล่อก็ได้ และรวมถึงเพราะไม่รู้ว่ามีข้อต่อสู้นั้น แต่ที่ไม่รู้เพราะเป็นความผิดของตนเอง

คำว่า “ ไม่ยกข้อต่อสู้ “ หมายถึง ไม่ต่อสู้เมื่อถูกฟ้อง และหมายความรวมถึงถูกเจ้าหนี้ทวงหนี้ด้วย

ข้อต่อสู้ที่ไม่ยกขึ้นต่อสู้นั้นต้องเป็นข้อต่อสู้ของลูกหนี้ เช่น ลูกหนี้ชำระหนี้แล้วบางส่วน การกู้ยืมเงินไม่มีหลักฐานเป็นหนังสือ หนี้ขาดอายุความ

ถ้าเป็นข้อต่อสู้ของผู้ค้ำประกันเอง แม้ไม่ยกขึ้นต่อสู้ ผู้ค้ำประกันก็มีสิทธิไล่เบี้ยกับลูกหนี้

ผลของการไม่ยกข้อต่อสู้ – ทำให้ผู้ค้ำประกันสิ้นสิทธิไล่เบี้ยเอาแก่ลูกหนี้เพียงเท่าที่ไม่ยกขึ้นต่อสู้

ตัวอย่าง ลูกหนี้ยืมเงินเจ้าหนี้ไปจำนวน ๑๐,๐๐๐ บาท โดยมีผู้ค้ำประกัน ต่อลูกหนี้ชำระหนี้ให้แก่เจ้าหนี้จำนวน ๒ ครั้ง ครั้งแรก จำนวน ๒,๐๐๐ บาท และครั้งที่สอง จนวน ๓,๐๐๐ บาท ผู้ค้ำประกันรู้ถึงการชำระหนี้แล้ว แต่เมื่อถูกเจ้าหนี้ทวงถามให้ชำระหนี้ ผู้ค้ำประกันต่อสู้ว่า ลูกหนี้ชำระไปแล้ว ๓,๐๐๐ บาท และชำระหนี้ให้แก่เจ้าหนี้ไปจำนวน ๗,๐๐๐ บาท ดังนี้ ผู้ค้ำประกันสิ้นสิทธิไล่เบี้ยเฉพาะเพียงเท่าที่ไม่ยกขึ้นต่อสู้ จำนวน ๒,๐๐๐ บาท คงมีสิทธิไล่เบี้ยเพียงจำนวน ๕,๐๐๐ บาท เท่านั้น