การทำความสะอาดคาสเซท (cassette) และ แผ่นรับภาพ (image plate) (2)

การควบคุมคุณภาพ ถ้ายิ่งได้ทำด้วยตัวเองแล้ว ข้าจะเกิดความเข้าใจ จดจำและ มีทักษะในสิ่งที่ได้ทำนั้นๆ

การถ่ายภาพรังสีระบบดิจิทัล โดยการใช้แผ่นรับภาพ หรือ เรียกอย่างย่อว่า ซีอาร์ (computer Radiography) มีหลัการการทำงานคล้ายการถ่ายภาพรังสีทั่วไป หรือ เอกซเรย์ทั่วไป คือ การฉายรังสีจากหลอดเอกซเรย์ของเครื่องเอกซเรย์ทั่วไป หรือเครื่องเอกซเรย์เคลื่อนที่ผ่านอวัยวะของผู้ป่วยหรือผู้รับบริการเข้ามากระทบแผ่นรับภาพ (photostimulable phosphor หรือ image plate หรือ receptor) มีลักษณะคล้ายกับตลับใส่ฟิล์ม หรือ ที่เรียกกันทั่วไปว่า คาสเซท (cassette) ซึ่งภายในคาสเซทนี้มีแผ่นพลาสติกบางที่ฉาบด้วยสารเรืองแสง ที่จะทำหน้าที่เป็นตัวเก็บพลังงานรังสีที่ตกกระทบไว้ภายในแผ่นสารเรืองแสงชั่วระยะเวลาหนึ่ง จากนั้นเมื่อต้องการสร้างภาพจะต้องทำการกระตุ้นสารเรืองแสงที่ค้างอยู่ในแผ่นรับภาพด้วยเครื่องอ่านซีอาร์ (CR Reader) เพื่อสร้างภาพขึ้นมา ภายในเครื่องอ่านซีอาร์จะมีอุปกรณ์ที่ผลิตลำแสงเลเซอร์ เพื่อกระตุ้นหรือทำให้สารเรืองแสงที่รับพลังงานรังสีเอกซ์ปลดปล่อยพลังงานที่เก็บไว้ออกมาในรูปของแสง จากนั้นจะใช้หลอดโฟโตมัลติไฟเออร์ (Photomultipier tube) ทำหน้าที่แปลงพลังงานแสงที่ปลดปล่อยออกมาให้เป็นสัญญาณไฟฟ้าและแปลงสัญญาณแอนะล็อกเป็นดิจิทัลด้วย (Analog to Digital Converter : ADC) และผ่านขบวนการประมวลข้อมูล เพื่อสร้างภาพและแสดงภาพด้วยระบบคอมพิวเตอร์ แผ่นรับภาพที่ถูกอ่านพลังงานแล้วสามารถนำกลับมาใช้งานได้อีก

แผ่นรับภาพ (image plate) นี้ สามารถนำมาใช้ซ้ำแล้วซ้ำอีก การใช้งานบ่อยๆทำให้อุปกรณ์ดังกล่าวสัมผัสกับผู้ป่วย เจ้าหน้าที่ หรือเครื่องมือ เครื่องใช้อื่นๆ เช่น เตียงนอน หรือ ลูกกลิ้งในเครื่องอ่านซีอาร์ เป็นต้น

การที่แผ่นรับภาพ สัมผัสกับผู้ป่วย เจ้าหน้าที่ หรือ เครื่องมือ เครื่องใช้บ่อยครั้งมากขึ้น

โอกาสที่จะปนเปื้อน หรือ สกปรก หรือ เกิดรอยขุดขีดต่างๆ ซึ่งเป็นตัวแปรสำคัญที่ทำให้ภาพทางด้านรังสีแบบดิจิทัลได้เกิดความผิดพลาด และทำให้คุณภาพของภาพลดลง

ตัวอย่าง แผ่นรับภาพที่มีคราบเปื้อน

วิธีการหนึ่งในการควบคุมคุณภาพของแผ่นรับอย่างง่ายๆ คือ

ตรวจสภาพทั่วไป รวมถึงการตรวจหาคราบสกปรก บริเวณที่ผิดปกติของคาสเซทและแผ่นรับภาพด้วยตาเปล่า

หากพบว่า บริเวณใดสกปรก ก็ให้ทำความสะอาด ตามขั้นตอนดังนี้

1.สำรวจสภาพทั่วไปของคาสเซทและแผ่นรับภาพ โดยตรวจหาตำแหน่งที่สกปรก หรือผิดปกติด้วยสายตา

2.เปิดคาสเซท นำผ่านรับภาพที่อยู่ภายในออกมา (อย่าให้มือสัมผัสแผ่นรับภาพโดยตรง)

3.สำรวจแผ่นรับภาพ ตรวจหาตำแหน่งที่สกปรก หรือ ผิดปกติ

4.ใช้น้ำยาทำความสะอาด เช็ดแผ่นรับภาพ (ตามที่บริษัทผู้จำหน่วยกำหนด)

5.วางแผ่นรับภาพ ในบริเวณที่สะอาด ไม่มีฝุ่น

6.เมื่อแผ่นรับภาพแห้งสนิท ให้บรรจุเข้าในคาสเซทเหมือนเดิม

7.นำแผ่นรับภาพผ่านขบวนการล้างสัญญาณตกค้างด้วยเครื่องอ่านซีอาร์ (CR reader)

8.บันทึก ข้อมูลลงในตาราง

ซึ่งในวันนี้ ผมได้มอบหมายให้นักศึกษารังสีเทคนิคเฉพาะทางการสร้างภาพดิจิทัล ได้ ลงมือ ปฏิบัติ

</strong>

ขงจื้อกล่าวว่า

หากข้าได้ฟัง ไม่นานข้าก็อาจจะลืม สิ่งที่เคยฟัง

แต่ถ้าหากข้าได้เห็น ข้าจะเกิดความเข้าใจได้มากขึ้น

และ ถ้ายิ่งข้าได้ทำด้วยตัวเองแล้ว ข้าจะเกิดความเข้าใจ จดจำและ มีทักษะในสิ่งที่ได้ทำนั้นๆ

[ฐิตินันท์ จันเส]

ขอบพระคุณค่ะ สำหรับบันทึกความรู้ดีๆที่นำมาเผยแพร่แบ่งปัน__/\__