เถิดเทิง..กลองยาว

ถึงช่วงเวลา..การเรียนรู้อย่างเข้มข้นในวิชาดนตรี...ของโรงเรียน..ที่เด็กๆ ให้ความสนใจอย่างจริงจัง ตอบรับกิจกรรมอย่างอบอุ่น..เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับงาน..แห่เทียนพรรษา และงานวันแม่แห่งชาติ

วงดุริยางค์..ไม่น่าห่วงมากนัก เพราะซ้อมมาตั้งแต่เปิดภาคเรียน นักเรียนบรรเลงได้หลายบทเพลง ทั้งเพลงช้าเพลงเร็ว เล่นรวมวงกันหลายครั้ง กำหนดเพลงและตัวผู้เล่นไว้อย่างชัดเจน ก่อนหน้านี้..ก็เคยเล่นโชว์บนเวทีมาบ้าง... พอสมควร

ผมเป็นห่วง..กลองยาว..เคยซ้อมน้อย..แล้วเป็นเรื่องเป็นราว เล่นแล้วล่ม เด็กคุมจังหวะไม่ได้ ทั้งเด็กและครูคิดว่าง่าย..ตีอย่างไรก็ได้..ผมเคยคิดอย่างนี้จริงๆ...สุดท้ายไปไม่รอด จึงได้คิดว่า..ซ้อมเยอะๆไว้จะดีกว่า ยิ่งมีเด็กไม่มากและรุ่นพี่ที่เก่งๆก็จบกันไปแล้ว..ประมาทไม่ได้เลย..หากคิดจะนำไปแสดงนอกสถานที่

วันนี้..ให้นักเรียนหญิงไปฝึกซ้อมร่ายรำ..ตามเพลง..ที่ครูเขาเตรียมไว้..มีทั้งรำอวยพร รำระบำศรีวิชัย..ที่โรงอาหาร ส่วนผมใช้พื้นที่หน้าห้องพักครู เรียกนักเรียนชายชั้น ป.๕ - ๖ ยกกลองยาวมาทำความสะอาด ปัดฝุ่น จากนั้นก็คัดเลือกผู้เล่น(ตี) ที่มีประสบการณ์ จนคนสุดท้าย..ไม่มีประสบการณ์ ก็ต้องเลือกให้ได้บรรเลงด้วย เพราะกลองยาวเหลือ แต่คนมีน้อยกว่ากลอง...

นักเรียนที่ตีกลองยาวไม่ได้แน่ๆ..ผมก็ให้เข้าร่วมวง โดยมีเครื่องประกอบจังหวะไว้ในมือ ทั้งฉิ่ง ฉาบ กรับ หม่ง ส่วนมากจะเป็นผู้หญิงที่ไม่ได้ไปร่ายรำกับเขา และนักเรียนชายตัวเล็กที่ตีกลองยาวไม่ไหวแน่

ก่อนอื่น..เลือกหัวหน้าวงกันก่อน จากนั้น ..ทบทวนจังหวะปกติให้ตีตามครูทีละคน วางมือบนหน้ากลองให้ถูก แล้วไม่ต้องรีบตี และตีไม่ต้องแรงมากด้วย ครูไม่กลัวกลองพัง แต่ หากตีแรงมาก เธอจะเหนื่อยล้า แล้วก็จะหยุดตี เหมือนจะกินแรงเพื่อน..พอหยุดกันหมด..การบรรเลงก็ไปไม่รอด

ผมต้องคอยบอกให้นักเรียนฟังเสียงกลองให้ดี อย่าตีคล่อมจังหวะ ฉาบและกรับ ตีพร้อมกัน ฟังเสียงหม่งเป็นหลัก..กลองอย่าเร่ง เพราะยังวางมือไม่ค่อยถูก ขอให้นักเรียนคิดไว้เสมอ คือ สมาธิ เล่นให้พร้อมกัน ขึ้นและจบพร้อมกัน พยายามวางมือให้แม่น เริ่มตีหน้ากลอง และต้องจบที่หน้ากลองเสมอ

หัวหน้าวงที่ได้รับแต่งตั้ง คอยให้จังหวะบรรเลง และนับจังหวะ ตอนท้าย เพื่อจบ...กลองยาวต้องจบให้สวย..พร้อมๆกัน และถ้าจะให้ดี การตีต้องมีลูกเล่นลูกขัด ซึ่งซ้อมวันแรกนักเรียนยังทำไม่ได้ เพราะยังไม่กล้าเล่น มือยังแข็งๆ

ผ่านไป..วันแรก..ผลเป็นที่น่าพอใจ นักเรียนมีความตั้งใจและกระตือรือร้น มาก คงดีใจที่ได้สัมผัสกลอง ที่สามารถเล่นให้กระหึ่มกึกก้อง และอาจเป็นเพราะปีนี้ มีกลองใหญ่ เข้ามาช่วยเสริม ให้น่าฟัง ดังก้องกังวานยิ่งขึ้น

บอกนักเรียนว่า...เราต้องแม่นจังหวะ เข้าใจจังหวะซึ่งกันและกัน มีความสามัคคีในการบรรเลง อย่าพูดอย่าคุย อย่าเล่นนอกเรื่อง เพราะกลองยาว เป็นของเก่าแก่ มีครูบาอาจารย์ ต้องมีสติ มีสมาธิ พี่ต้องคอยดูแลบอกน้อง ..แนะนำการตีที่ถูกต้อง เป็นอย่างไร

ท้ายที่สุด..ซ้อมเสร็จ..และนำกลองยาวเข้าเก็บ..ผมไม่ลืมที่จะบอกนักเรียนว่า..เราต้องซ้อมบ่อยๆ จะได้ชิน และเวลาออกงาน..ครูจะให้เธอใส่ชุดกลองยาว ที่ตัดมาใหม่...นักเรียนมีสีหน้าสดใส..เป็นธรรมชาติของเด็กอยู่แล้ว..เพราะการตีกลองยาวของโรงเรียนได้ ย่อมไม่ธรรมดา แล้วยิ่งจะได้แต่งตัวหล่อวันงาน... แห่เทียน..ด้วยแล้ว..เป็นเรื่องที่น่าประทับใจ ชวนให้จดจำไปอีกหลายปี...

ชยันต์ เพชรศรีจันทร์

๓๐ มิถุนายน ๒๕๕๘