"ผมอาจจะผิด" นี่คือประโยคทอง ที่ผมใช้เตือนสติตนเอง และใช้สร้างความสัมพันธ์กับผู้อื่น และที่สำคัญ สำหรับใช้สร้าง "ความสร้างสรรค์แบบพอเพียง" คือใช้กระตุ้นความสร้างสรรค์ของตัวเอง และของผู้เกี่ยวข้อง โดยที่ไม่ทำให้เราเกิดหลงตัวเอง หลงว่าตัวเองเป็นผู้วิเศษ ที่คิดเก่งกว่าคนอื่นๆ
ประโยคนี้ ช่วยเตือนสติ ว่าเรากำลังอยู่ใน "พื้นที่ที่ไม่ชัดเจน" หรืออาจเรียกว่า chaos area / chaos quadrant เป็นการสวมหมวกแห่งการสร้างสรรค์ ซึ่งผมตีความหมายของการสร้างสรรค์ว่า เป็นสิ่งที่ผิด มากกว่าถูก เราคิดสร้างสรรค์ ๑๐๐ เรื่อง เอาไปทดลองใช้ได้ผลดี ๑๐ เรื่อง ก็นับว่าเก่งแล้ว
ประโยคนี้ เป็นประโยคลดอหังการ์ แต่มองอีกมุมหนึ่ง เป็นประโยคที่ช่วยให้สามารถนำเสนอวิธีคิดแหวกแนวได้ เป็นประโยคลดการเผชิญหน้า ลดความขัดแย้ง เป็นประโยคที่บอกว่าเรากำลังช่วยกันหาทางใหม่ๆ หามุมมองใหม่ๆ ที่เราเรียกว่าการระดมความคิด หรือระดมสมอง (brainstorming)
Edward de Bono ใช้คำอุทานว่า PO ย่อมาจาก Probably No เป็นการเปิดช่องให้เราคิดแหวกแนวหรือทวนกระแส ที่ de Bono เรียกว่า Lateral Thinking
การนำเสนอแนวความคิด แนบประโยค "ผมอาจจะผิด" เป็นการทดลองนำเสนอแบบเน้นความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ผมเรียกว่าเป็นการนำเสนอแบบระดมความคิด ไม่เน้นถูก-ผิด แต่เน้นมีความคิดเผื่อเลือกหลายๆ แบบ แล้วหลังจากนั้นจึงค่อยมาลงรายละเอียด ทำความเข้าใจความหมายลึกๆ ทำความเข้าใจบริบท หรือหลักฐาน หรือทฤษฎีที่ใช้ยืนยันแนวความคิดนั้น
วิจารณ์ พานิช
๒๔ ตค. ๔๙