การวิจัยบทเรียน Lesson Study
การวิจัยบทเรียนคืออะไร
การวิจัยบทเรียน หรือ การศึกษาชั้นเรียน ซึ่งส่วนใหญ่จะรู้จักกันในคำจากภาษาอังกฤษว่า Lesson Study เป็นกระบวนการพัฒนาการเรียนการสอนของครู โดยการศึกษาจากกระบวนการสอนจริง โดยใช้คู่คิด ร่วมคิดร่วมพัฒนาการสอนของครูเพื่อนำไปสู่การสอนที่มีประสิทธิภาพ ร่วมกันระหว่างครูผู้สอนและครูคู่คิดร่วมสอน ร่วมกับผู้เชี่ยวชาญทางการสอน เปิดใจ แลกเปลี่ยนเรียนรู้วิเคราะห์ วิพากษ์การสอน ปรับจุดอ่อน เสริมจุดแข็ง เรียนรู้ร่วมกันจนนำไปสู่แผนการสอนที่มีประสิทธิภาพ ในการนำไปใช้สอนต่อไป
ที่มาที่ไปของกระบวนการวิจัยบทเรียน
ศาสตราจารย์ นพ.วิจารณ์ พานิช ได้กล่าวถึงการวิจัยบทเรียนไว้ว่า การวิจัยบทเรียน เป็นระบบและกระบวนการพัฒนาครูที่สร้างและพัฒนาขึ้นในวงการศึกษา ของประเทศ ญี่ปุ่นมากว่า ๑ ศตวรรษ เป็นระบบที่เน้นกระบวนการแก้ปัญหา มุ่งไปที่การทำชั้นเรียนที่เน้นแนวคิดของผู้เรียน เป็นประการสำคัญ ชั้นเรียนที่เกิดขึ้นจึงเป็นชั้นเรียนที่มี "เด็กเป็นศูนย์กลาง" อย่างแท้จริง..... อ่านต่อได้ที่:
กระบวนการวิจัยบทเรียน
ขั้นตอนที่ ๑ ขั้นเลือกบทเรียน (Choose Lesson) การวิจัยบทเรียน(Lesson Study) เป็นกระบวนการศึกษาบทเรียนจากห้องเรียนจริง โดยวิธีการพัฒนาเทคนิคการสอนของครูร่วมกัน เรียนรู้ร่วมกัน แทนการพัฒนาครูโดยการอบรม ดังนั้ครูคู่ร่วมเรียนรู้ (Teacher Partner) ควรร่วมกันเลือกบทเรียนที่จะนำเข้าสู่กระบวนการพัฒนาการเรียนรู้ร่วมกัน เป็นบทเรียนที่ครูคู่ร่วมเรียนรู้มีประสบการณ์ร่วมกัน เช่น สอนในวิชาเดียวกัน หรือเนื้อหาคล้ายกัน
ขั้นตอนที่ ๒ ขั้นการวางแผนบทเรียน (Planning the lesson) เมื่อครูเลือกบทเรียนได้แล้ว ก็ร่วมกันวางแผนบทเรียน ร่วมกันโดยเขียนเป็นแผนการสอน โดยมีเป็าหมายทั้งกระบวนการพัฒนาแผนการสอนที่พัฒนาผู้เรียน พร้อมๆไปกับการพัฒนาทักษะการสอนของครู
ขั้นตอนที่ ๓ สอนและสังเกตบทเรียน (Teach and observe the lesson) เป็นขั้นตอนที่ครูนำแผนการสอนที่วางแผนไว้นำไปสอนในห้องเรียนจริง โดยมีครูคู่ร่วมเรียนรู้ และผู้ทรงเชี่ยวชาญด้านการสอน ซึ่งอาจเป็น ศึกษานิเทศ หรือผู้เชี่ยวชาญด้านการสอน เช่น ครูชำนาญการ ครูเชี่ยวชาญ หรืออาจารย์ในมหาวิทยาลัย ร่วมกันสังเกตุ จดบันทึกการสอน โดยอาจใช้เครื่องมือบันทึกการสอน เช่น กล้องวิดีโอ เพื่อนำมาฉายซ้ำในห้องเพื่อสะท้อนการสอนของครู
ขั้นตอนที่ ๔
การสะท้อนคิดบทเรียน (Reflection the lesson) กลุ่มผู้ร่วมเรียนรู้นำบทเรียนและนำข้อสังเกตต่าง ๆ จากบทเรียนมาสะท้อนคิด สนทนากัน ผ่านกระบวนการคิดใคร่ครวญการสอนอย่างกัลญาณมิตร ประเมินการสอนของตนเอง เสริมจุดเด่น เปิดใจเรียนรู้ แลกเปลี่ยน การพัฒนาการสอนในมุมที่คิดต่างสู่การพัฒนา จากมุมคิดของครูร่วมเรียนรู้ ครูศึกษานิเทศ ครูผู้มีประสบการณ์ โดยใช้เป้าหมายในการพัฒนาผู้เรียน หรือผลการเรียนรู้ที่คาดหวังเป็นจุดร่วมในการสนทนาและสะท้อนคิด นำสู่กระบวนการปรับเปลี่ยน การสอนที่ดีกว่า เพื่อมุ่งพัฒนาผู้เรียน
ขั้นตอนที่ ๕ ปรับแผนการสอน (Develop Lesson Plan) ครูคู่ร่วมเรียนรู้ และครูผู้สอนปรับแผนการสอนจากที่บันทึกจุดแข็ง จุดอ่อนของการสอนที่ได้รับการสะท้อนคิดจากการสนทนา ปรับสู่แผนการสอนใหม่ที่ดีกว่า
ขั้นตอนที่ ๖ สอนและสังเกตบทเรียน (Teach and observe the lesson again) ครูผู้ร่วมเรียนรู้นำแผนการสอนปรับปรุงไปใช้สอนอีกครั้ง โดยการสลับให้ครูผู้ร่วมเรียนรู้ร่วมกันสลับเป็นผู้ศึกษา และสังเกตุการสอน จดบันทึกการสอน โดยอาจใช้เครื่องมือบันทึกการสอน เช่น กล้องวิดีโอ เพื่อนำมาฉายซ้ำในห้องเพื่อสะท้อนการสอนของครู แลกเปลี่ยนเรียนรู้ เปิดใจเรียนรู้ร่วมกันอีกครั้ง เพื่อร่วมเรียนรู้นำไปสู่การสอนที่สมบูรณ์
ขั้นตอนที่ ๗ เผยแพร่องค์ความรู้ และข้อค้นพบ (Publish Knowledge) เป็นขั้นตอนการนำเสนอ เผยแพร่ องค์ความรู้ สรุปความรู้ เทคนิคการสอน ทักษะการสอน แผนการสอน สื่อการสอน จุดแข็ง จุดอ่อนจากสิ่งที่ได้เรียนรู้จากการวิจัยชั้นเรียนสู่เพื่อนครูต่อไป เพื่อยกระดับการเรียนรู้ร่วมกันในการพัฒนาครู
วิดีโอนี้ยาวหน่อยแต่ทำให้เข้าใจกระบวนการวิจัยบทเรียนได้ชัดเจน
.
ความเห็น (3)
น่าสนใจจ้ะ ขอบคุณจ้ะ
ผมจัดอบรมในภาดเอกชนใช้แนวคิดที่เรียกว่า Demand Side คือให้หน่วยงานมีส่วนร่วมในการจัดทำหลักสูตรก่อนที่จะทำการอบรม แทนที่จะให้วิทยากรทำดนเดียวแบบเดิม จึงดล้ายกับวิธีของท่าน
ดูเพิ่มเติมที่ http://www.cbtthailand.com
ครับ
สวัสดีค่ะอาจารย์
ดีจังค่ะ น่าสนใจมากๆ