คนรุ่นใหม่อาจไม่รู้จักหนังเงียบ ซึ่งเป็นหนังรุ่นแรกๆ ที่เทคโนโลยีภาพยนตร์ยังมีข้อจำกัดอยู่มาก หนังเงียบเป็นหนังขาวดำที่มีแต่ภาพ บทพูดสำคัญๆ ก็จะใส่เป็นตัวหนังสือแทรกขึ้นบนจอให้คนดูอ่านเอาเอง เวลาฉายในโรงก็จะมีการเล่นดนตรีประกอบสดๆ ดนตรีก็จะเข้ากับบรรยากาศของเนื้อเรื่อง
สำหรับคนวัยใกล้ ๖๐ จะคุ้นกับหนังเงียบของชาลี แชปปลิ้นที่มีดนตรีประกอบแต่ไม่มีเสียงพูด
ต้องขอบคุณหอภาพยนตร์มากจริงๆ ที่จัดเทศกาลหนังเงียบขึ้นที่ลิโด้ ทำให้ฉันได้เข้าไปดูหนังเงียบในโรงใหญ่เพื่อซึมซับบรรยากาศการดูหนังที่ย้อนรอยอดีตได้อย่างน่าประทับใจ
หอภาพยนตร์เลือกหนังดีมา ๗ เรื่อง แต่เวลาของฉันเอื้อให้ดูเพียงเรื่องเดียว คือ Little Toys เป็นหนังสร้างปี ๒๔๗๖ อายุหนังก็ ๘๑ ปีแล้ว ไม่น่าเชื่อว่าเราจะได้ดูหนังรุ่นคุณทวดในโรงใหญ่
นักดนตรีที่มาเล่นเปียโนประกอบหนังเรื่องนี้คือ คุณ Mie Yanashita บอกได้เลยค่ะว่า ขนลุกเกรียวทันทีที่เธอเริ่มพรมนิ้วบนเปียโนเพลงสรรเสริญพระบารมี เล่นต่อไปยาวนานตลอดเวลาหนังฉาย ๑๐๔ นาที
ในความเป็นหนัง Little Toys ก็น่าประทับใจ
Little Toys เป็นเรื่องของอาเย่ สาวชาวบ้านแม่ลูกสองที่ทำของเล่นเด็กขายเลี้ยงชีพ เธอเป็นผู้มีความคิดสร้างสรรค์ ช่างประดิษฐ์คิดค้นทำของเล่นเด็กใหม่ๆ ให้สามีเอาออกไปขายในตลาด หนังเล่าว่าเธอเป็นภรรยาและแม่ที่ประเสริฐในวันที่หยวนชายหนุ่มมีการศึกษาฐานะดีมาชวนให้เธอหนีไปกับเขา แม้เธอมีใจให้แต่ก็เลือกที่จะอยู่มากกว่าหนีไปพบชีวิตที่ดีกว่า วันหนึ่งสามีเธอเสียชีวิตกะทันหันและลูกชายวันหัดเดินถูกลักพาตัวไปขายให้ครอบครัวเศรษฐีในเซี่ยงไฮ้ เกิดการสู้รบในหมู่บ้านเธอและลูกสาวจูเอ๋ออพยพไปอยู่เซี่ยงไฮ้ประดิษฐ์ของเล่นให้ลูกสาวออกไปขาย ผ่านไปสิบปีชีวิตพลิกผันครั้งใหญ่เมื่อจูเอ๋อลูกสาวเสียชีวิตจากสงคราม ชีวิตแสนอาภัพของหญิงคนหนึ่งไม่เหลืออะไรอีกต่อไป
เธอยังต้องหาเลี้ยงชีพตามประสาคนจนด้วยการไปนั่งขายของเล่นประดิษฐ์เองในสภาพแม่ที่หัวใจสลายในย่านคนมีเงินกลางเมืองเซี่ยงไฮ้ กระทั่งเด็กชายวัย ๑๒ ขวบเดินมาที่เธอพร้อมคนขับรถ พูดคุยด้วย และเธอได้มอบ “ของเล่นชิ้นน้อย” ๒ ชิ้นให้เด็กชาย มองตามร่างน้อยๆ เดินกลับไปขึ้นรถคันงามที่แม่ของเด็กน้อยนั่งรออยู่ มองตามมือน้อยๆ ที่โบกให้เธอจนลับตา
เสียประทัดจุดเพื่อเฉลิมฉลองงานตรุษแผดลั่นฉุดกระชากสติของแม่ผู้หัวใจสลายให้แหลกราญอย่างน่าหดหู่
ฉากที่ดีที่สุดของนักแสดงที่สวมบทเป็นอาเย่มีอยู่ ๒ ฉาก ฉากแรกคือ ฉากที่เธอปฏิเสธหยวน ชายหนุ่มฐานะดีมีการศึกษาในช่วงแรกของหนัง กับ ฉากก่อนสุดท้าย สายตาอ่อนโยนเปี่ยมด้วยความสุขที่ทอดมองเด็กชายบอกคนดูว่าเธอรู้จักเด็กชายคนนี้อย่างแน่นอน และตัดสินใจที่จะเห็นเด็กชายเดินกลับไปอยู่กับ “แม่” ที่มีพร้อมทุกสิ่งสำหรับอนาคตที่ดีของเด็กน้อย
อีกครั้งที่หนังดีๆ ไม่จำเป็นต้องเฉลยทุกสิ่งให้หมดจด การปล่อยให้คนดูได้ขบคิดจึงเป็นมนต์เสน่ห์ รวมทั้งฉากจบที่อาเย่คลุ้มคลั่งจากเสียงประทัดกระทั่งสุภาพบุรุษนายหนึ่งแหวกฝูงคนเข้ามาพร้อมบอกว่า เขารู้จักผู้หญิงคนนี้และจะ “ดูแลเธอเอง” เขาเดินไปรวบตัวเธอไว้อย่างอ่อนโยน
หนังจบที่ฉากนี้
สำหรับคนเป็นแม่อย่างฉัน แววตาที่เปลี่ยนจากความสิ้นหวังเป็นเปี่ยมสุขของคนเป็นแม่อย่างอาเย่ที่ทอดมองเด็กชายที่ไม่คาดคิดว่าจะได้พบเจอกันอีกในชีวิต เป็นภาพที่ตราตรึงในหัวใจของแม่อย่างที่สุด. ไม่น่าแปลกใจที่ Little Toys ได้รับการยกย่องว่าเป็น “หนังดี” หนึ่งในร้อยของจีนในการประกาศที่ฮ่องกงเมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๘
โอกาสได้ดูหนังอายุ ๘๑ ปีเรื่องนี้ในประเทศไทยจึงถือเป็นโชคดีของคนรักหนังอย่างฉัน.
อาทิตย์ ๑๐ สิงหาคม ๒๕๕๗
บันทึกส่งท้าย
Little Toys ยังมีฉายอีกรอบ วันอาทิตย์ที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2557 เวลา ๒๐.๐๐ น. ลิโด้
อ่านเพิ่มเติมเรื่องเทศกาลหนังที่นี่
- ว่าด้วยหนังเงียบ กับเทศกาลภาพยนตร์เงียบครั้งแรกในประเทศไทย
อยากฟัง คุณ Mie Yanashita เล่นเปียโนเพลงสรรเสริญพระบารมีจังครับ รูปประกอบสวยมากๆ ครับ โดยเฉพาะรูปเด็กน้อยที่นั่งผสานมือแนบคาง ดูสวยมากครับ ขอบคุณพี่หนุ่ย สุขสันต์วันแม่นะครับ
ขอบคุณน้อง ทิมดาบ
เสียดายค่ะที่ไม่สามารถไปดูได้ครบ ๗ เรื่อง โอกาสงามๆ แบบนี้ไม่ได้มาบ่อย
ไม่ได้มีโอกาสดูหนังเงียบเลยครับ
เข้าใจว่านานมากๆแล้ว
เพิ่งดูคิดถึงวิทยามาครับ
ชอบมากๆๆ
อาจารย์ ขจิต ฝอยทอง
พี่ว่าจะไปหาหนังคิดถึงวิทยามาดูอยู่เหมือนกัน เห็นมีคนชมหลายคนแล้ว
ขอบคุณอาจารย์ ธนิตย์ สุวรรณเจริญ ที่แวะมาอ่านค่ะ
หาเลี้ยงชีพตามประสาคนจน
...งดงามครับกับคำๆ นี้
เห็นภาพนะคะอาจารย์ แผ่นดิน
ขอบคุณค่ะ