กรณีศึกษา ๑ การดำเนินงานโรงเรียนพ่อแม่ในคลินิกเด็กสุขภาพดี รพ.แกลง

คุณเสาวลักษณ์ ถนอมวงศ์ ได้เล่าถึงงานโรงเรียนพ่อแม่ที่ รพ.แกลง จ.ระยอง ใจความย่อดังนี้

โรงเรียนพ่อแม่ มุ่งหวังจะพัฒนาคุณภาพพ่อแม่

ให้มีความพร้อมตั้งแต่ตั้งครรภ์ คลอด หลังคลอด

เพื่อพัฒนาความรู้ เจตคติ ทักษะในการเลี้ยงดูบุตรอย่างต่อเนื่อง

การสอนในโรงเรียนพ่อแม่มุ่งให้ความรู้แก่พ่อแม่ ใน 3 ระยะ

1.ระยะแม่ตั้งครรภ์ การให้ความรู้แก่พ่อแม่อย่างน้อยสองครั้ง คือครั้งแรกที่มาฝากครรภ์ ในช่วงอายุครรภ์น้อยกว่า 28 สัปดาห์ และครั้งที่สอง เมื่ออายุครรภ์ 32 สัปดาห์ขึ้นไปหรือระยะใกล้คลอด

2.ระยะหลังคลอด 1-3วัน การให้ความรู้ขณะที่แม่หลังคลอดยังพักฟื้นภายในโรงพยาบาล โดยนำพ่อเข้าร่วมรับความรู้ด้วย

3.ระยะที่พ่อแม่นำเด็กมารับบริการที่คลินิกสุขภาพเด็กดีระยะเวลาที่ให้ความรู้

ครั้งที่1 ช่วงเด็กอายุ 2-4 เดือน

ครั้งที่ 2 ช่วงเด็กอายุ 6 เดือน ถึง 1 ปี

ครั้งที่ 3 ช่วงอายุ 1-2 ปี

ครั้งที่ 4 ช่วงอายุ 3 ปีขึ้นไป

การทำงานในคลินิกส่งเสริมสุขภาพเด็กแข็งแรงนอกจากการให้บริการฉีดวัคซีนแล้ว

จำเป็นต้องมีกิจกรรมในการส่งเสริมความรู้ ให้พ่อ-แม่และญาติที่นำลูกมาฉีดวัคซีนในแต่ละช่วงวัย

เพื่อให้พ่อแม่เลี้ยงดูลูกได้เหมาะสมตามวัย ส่งผลให้เด็กแข็งแรง เก่ง ดี มีสุข สมใจนึกพ่อแม่ทุกคน

โรงเรียนพ่อแม่ของโรงพยาบาลแกลง ทำไม่สม่ำเสมอมานานแล้ว ได้จัดทำให้เป็นรูปแบบจริงจังมากขึ้นในปี๒๕๕๒

เวลานาทีทองของการจัดกิจกรรมโรงเรียนพ่อแม่ ก็คือช่วงเวลาที่ผู้ปกครองนำเด็กๆมาฉีดวัคซีน

เวลาในการทำกิจกรรมกลุ่มในแต่ละครั้งควรใช้เวลานานประมาณ 30 นาที

เป็นเวลาเดียวกับเวลาที่ต้องอยู่โรงพยาบาลเพื่อดูอาการข้างเคียง หลังฉีดวัคซีน

ซึ่งส่วนใหญ่ผู้ปกครองจะให้ความร่วมมือ

การสอนจะมีเนื้อหาตามช่วงวัย ซึ่งถูกแบ่งแยกนัดไว้ ตั้งแต่การฉีดครั้งแรก 

โดยใช้สื่อจากแหล่งต่างๆรวบรวมเป็นรูปแบบเฉพาะของผู้สอนเอง

หลังจากการทำกิจกรรมก็มีของรางวัลเป็นหนังสือนิทานเพื่อเสริมแรงจูงใจในการทำกิจกรรมในครั้งต่อๆไป

นอกจากความร่วมมือของผู้ปกครอง ความตั้งใจของผู้ปฏิบัติแล้ว 

ยังต้องใช้อุปกรณ์โสตทัศนศึกษา และสถานที่ที่เหมาะสมซึ่งสิ่งเหล่านี้ต้องการการสนับสนุนจากผู้บริหารด้วย

ผลลัพธ์ของโรงเรียนพ่อแม่ที่มีผลต่อเด็ก ยังคงรอคอยการวัดที่ยุ่งยากต่อไป 

แต่ความร่วมมือ ความพึงพอใจของพ่อแม่ทำให้ผู้ปฏิบัติ ประเมินตนเองได้พอสมควร

 โดยเฉพาะจำนวนเด็กที่มารับบริการและจำนวนพ่อแม่ที่เข้าร่วมเรียนรู้ เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ

จนมีปัญหาใหม่คือ จำนวนเจ้าหน้าที่ที่ให้บริการเริ่มไม่เพียงพออีกแล้ว

ความเห็นจากผู้ทรงคุณวุฒิทั้ง ๒ท่านคือ

ศ.คลินิก พญ.วินัดดา ปิยะศิลป์

อ.ปริชวัน จันทร์ศิริ

ชื่นชม

• มีการใช้กลยุทธ์ทางสุขภาพกายมาควบคู่กับสุขภาพจิต โดยใช้สุขภาพกายนำหน้าทำให้ได้รับความร่วมมือ ได้รับความสนใจ มีผู้มาใช้บริการมากขึ้น
• ได้รับความดูแลต่อเนื่องตั้งแต่ช่วงตั้งครรภ์จนหลังคลอดและวัยเด็กเล็ก จากทีมบุคลกรทำให้ผู้รับบริการเกิดความไว้ใจ เชื่อใจ ศรัทธา
• เห็นด้วยกับการเริ่มต้นด้วยเรื่องนมแม่ การเล่านิทานในขวบปีแรกประเด็นที่สำคัญ คือ การสร้างความผูกพันของแม่กับลูกลูกจะรู้สึกถึงความมั่นคงได้รับการสัมผัส การใกล้ชิดการมองตาของแม่เมื่อให้นมลูกจะทำให้ลูกเก็บเกี่ยวประสบการณ์ ต่างๆเช่นรับรู้ถึง อารมณ์ ความรู้สึกของแม่
• การเล่านิทาน เป็นการถ่ายทอดกระบวนการประสบการณ์ความรู้ความเข้าใจ ซึ่งได้รับการถ่ายทอดจากแม่เล่าเกิดความรักความผูกพันหยั่งลึกให้เกิดจริยธรรมได้

ข้อเสนอแนะ

• ให้พ่อแม่ที่เข้าโรงเรียนพ่อแม่ ที่ประสบความสำเร็จ หรือได้รับการอบรมครบตามเกณฑ์ของโรงเรียนพ่อแม่มาร่วมเป็นวิทยากรจะทำให้พ่อแม่เกิดความภาคภูมิใจการเล่าประสบการณ์โดยตรง จะทำให้ดูน่าสนใจเป็นการขยายเครือข่ายโรงเรียนพ่อแม่ออกไปจากโรงพยาบาล ทำให้โรงเรียนพ่อแม่มีความมั่นคง สมบูรณ์
• ควรเพิ่มการดูแลสุขภาพ กายและใจพ่อแม่ ในช่วงวัยเด็กเล็ก( ช่วงวัยรับวัคซีน) เช่นมีการพูดคุย แบ่งบันประสบการณ์ความรู้สึกอาทิพูดคุยในหัวข้อ “ พ่อแม่เหนื่อยไหมกับลูกตัวเล็ก “ให้คุ่ขนานไปกับการดูแลเด็ก

ผู้สนใจดูสไลด์เดิมได้ที่  2โรงเรียนพ่อแม่รพ.แกลง.pdf