มนุษย์ที่ข้ามชาติ

           มนุษย์ที่ข้ามชาติหมายถึงบุคคลที่มีการกระทำในลักษณะที่ข้ามชาติ คือมีถิ่นที่อยู่หรือเคยอยู่อาศัยในประเทศประเทศหนึ่งอยู่แล้ว แต่ได้มีการข้ามหรือเคลื่อนย้ายมายังอีกประเทศหนึ่ง ไม่ว่าด้วยเหตุผลใดๆก็ตาม บุคคลเหล่านี้ได้แก่ นักท่องเที่ยว แรงงานข้ามชาติ นักลงทุนข้ามชาติ นักศึกษา และผู้หนีภัยความตาย เป็นต้น

           ประเภทของเด็กข้ามชาติในประเทศไทย [1]

1. เด็กข้ามชาติที่ติดตามพ่อแม่ซึ่งเป็นคนข้ามชาติที่หลบหนีเข้ามาในประเทศอย่างผิดกฎหมาย หรือตัวเด็กเองหลบหนีเข้ามาในประเทศอย่างผิดกฎหมาย หรือถูกลักพาตัวเข้ามาในประเทศอย่างผิดกฎหมาย

2. เด็กข้ามชาติที่เกิดในประเทศไทยจากพ่อแม่ที่เป็นคนข้ามชาติ ซึ่งเด็กเหล่านี้สมควรจะได้รับการขึ้นทะเบียนจากรัฐ แต่ก็ไม่เป็นเช่นนั้น โดยอาจเกิดจากความไม่รู้ของพ่อแม่ หรือการปฏิเสธการขึ้นทะเบียนจากหน่วยงานหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐ ทำให้ไม่อาจเข้าถึงสิทธิได้ และถูกถือเป็นเด็กข้ามชาติ

3. เด็กที่ข้ามชาติมาอย่างถูกกฎหมาย

            จากกรณีศึกษาน้องดนัย ยื่อบ๊อ เกิดเมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม 2542 ที่อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ เป็นบุตรของนายอาบู กับนางหมี่ยื่ม ยื่อบ๊อ ซึ่งทั้งสองเป็นชาวอาข่าที่อพยพมาจากฝั่งเมียนมาร์ โดยบิดานายอาบูได้รับบัตรประจำตัวคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยขึ้นต้นด้วยเลข 6 ซึ่งเป็นบัตรบุคคลบนพื้นที่สูง มารดาหมี่ยื่มมีบัตรประจำตัวประชาชน 13 หลัก ขึ้นต้นด้วยเลข 5 และนางหมี่ยื่มได้รับสัญชาติไทยเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2552 ภายหลังน้องดนัยเกิด ทำให้สูติบัตรของน้องดนัยระบุว่าไม่ได้สัญชาติไทยน้องดนัยจึงเป็นเด็กข้ามชาติกรณีเด็กข้ามชาติที่เกิดในประเทศไทยจากพ่อแม่ที่เป็นคนข้ามชาติตามข้อ 2 

หลักกฎหมายที่เกี่ยวข้องมีดังนี้

พระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ. ๒๕๐๘

มาตรา ๗บุคคลดังต่อไปนี้ย่อมได้สัญชาติไทยโดยการเกิด [2]

(๑) ผู้เกิดโดยบิดาหรือมารดาเป็นผู้มีสัญชาติไทย ไม่ว่าจะเกิดในหรือนอกราชอาณาจักรไทย

(๒) ผู้เกิดในราชอาณาจักรไทย ยกเว้นบุคคลตามมาตรา ๗ ทวิ วรรคหนึ่ง

คำว่าบิดาตาม (๑) ให้หมายความรวมถึงผู้ซึ่งได้รับการพิสูจน์ว่าเป็นบิดาของผู้เกิดตามวิธีการที่กำหนดในกฎกระทรวง แม้ผู้นั้นจะมิได้จดทะเบียนสมรสกับมารดาของผู้เกิด และมิได้จดทะเบียนรับรองผู้เกิดเป็นบุตรก็ตาม

มาตรา ๗ ทวิผู้เกิดในราชอาณาจักรไทย โดยบิดาและมารดาเป็นคนต่างด้าว ย่อมไม่ได้รับสัญชาติไทย ถ้าในขณะที่เกิดบิดาตามกฎหมายหรือบิดาซึ่งมิได้มีการสมรสกับมารดาหรือมารดาของผู้นั้นเป็น

(๑) ผู้ที่ได้รับการผ่อนผันให้พักอาศัยอยู่ในราชอาณาจักรไทยเป็นกรณีพิเศษเฉพาะราย

(๒) ผู้ที่ได้รับอนุญาตให้เข้าอยู่ในราชอาณาจักรไทยเพียงชั่วคราว หรือ

(๓) ผู้ที่เข้ามาอยู่ในราชอาณาจักรไทยโดยไม่ได้รับอนุญาตตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง

ในกรณีที่เห็นสมควร รัฐมนตรีจะพิจารณาและสั่งเฉพาะรายหรือเป็นการทั่วไปให้บุคคลตามวรรคหนึ่งได้สัญชาติไทยก็ได้ ตามหลักเกณฑ์ที่คณะรัฐมนตรีกำหนด

ผู้เกิดในราชอาณาจักรไทยซึ่งไม่ได้สัญชาติไทยตามวรรคหนึ่งจะอยู่ในราชอาณาจักรไทยในฐานะใด ภายใต้เงื่อนไขใด ให้เป็นไปตามที่กำหนดในกฎกระทรวง ทั้งนี้ โดยคำนึงถึงความมั่นคงแห่งราชอาณาจักรและสิทธิมนุษยชนประกอบกัน ในระหว่างที่ยังไม่มีกฎกระทรวงดังกล่าว ให้ถือว่าผู้นั้นเข้ามาอยู่ในราชอาณาจักรไทยโดยไม่ได้รับอนุญาตตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง

                  เมื่อพิจารณาน้องดนัย เกิดที่เมืองไทยจึงมีสิทธิได้สัญชาติไทยตามหลักดินแดน อย่างไรก็ตามในใบสูติบัตรระบุว่าน้องดนัยไม่ได้สัญชาติไทย เมื่อน้องดนัยอยู่ในไทยโดยไม่มีสัญชาติไทยจึงกลายเป็นเด็กข้ามชาติ แต่เมื่อพิจารณาตามพรบ. สัญชาติซึ่งการได้มาของสัญชาติพบว่า ตามพระราชบัญญัติสัญชาติ ม.7(1)บุคคลที่เกิดจากมารดาสัญชาติไทย ย่อมมีสิทธิในสัญชาติไทย แม้นางหมี่ยื่มจะประสบปัญหาคนไร้สัญชาติในขณะที่น้องดนัยเกิด แต่ต่อมานางหมี่ยื่มก็ได้พิสูจน์สัญชาติว่ารัฐไทยได้รับรองจริง โดยมีบัตรประจำตัวประชาชนไทยแล้ว เมื่อนางหมี่ยึ่มมารดาก็มิใช่คนต่างด้าวจึงไม่เข้าตามข้อยกเว้นใน มาตรา 7 ทวิ บัญญัติว่า ผู้เกิดในราชอาณาจักรไทย โดยบิดาแลมารดาเป็นคนต่างด้าวย่อมไม่ได้รับสัญชาติไทย ดังนั้นเด็กชายดนัยจึงมีสิทธิได้รับรองสัญชาติไทยจากอำเภอ[3]

                  ดังนั้นน้องดนัยจึงควรได้รับสิทธิที่จะมีสัญชาติไทยหากประเทศไทยปฎิเสธย่่อมถือว่าได้ละเมิดสิทธิมนุษยชนของน้องดนัยแม้น้องดนัยจะเป็นเด็กข้ามชาติก็ตาม   

จากที่กล่าวมาจึงสรุปได้ว่าแม้เป็นคนข้ามชาติที่จะได้รับสัญชาติหรือไม่ก็ตามย่อมมีสิทธิได้รับวามคุ้มครองตามกฎหมายและควรได้รับความคุ้มครองในฐานะที่เป็นมนุษย์คนหนึ่งที่ไม่่ควรถูกละเมิดสิทธิมนุษยชน    

แหล่งที่มาของข้อมูล

[1] ประเภทของเด็กข้ามชาติ(ออนไลน์)http://www.l3nr.org/posts/535656

[2]พระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ. ๒๕๐๘ (ออนไลน์)http://www.thailandlawyercenter.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=538975889&Ntype=19

[3] กรณีศึกษาน้องดนัย (ออนไลน์)http://www.gotoknow.org/posts/549529