เหรียญสองด้านของวิถีแห่งความซื่อสัตย์และกตัญญู
“เมตตา คลองธรรม จารีต ดนตรี เกียรติยศ กฎหมาย โทษทัณฑ์ บำเหน็จ” คือวิถีแห่งความซื่อสัตย์ ความกตัญญู และความมีสติปัญญาปราดเปรื่อง คือสิ่งที่ทำให้ผู้มีความสามารถทั้งฝ่ายบุ๋นและฝ่ายบู๊ดำรงตนในความถูกต้อง
คำภีร์ อิ่นเหวินจื่อ มีความตอนหนึ่งว่า เมตตา คลองธรรม จารีต ดนตรี เกียรติยศ กฎหมาย โทษทัณฑ์ และบำเหน็จ คือศิลปะการปกครองแผ่นดินของห้าจักรพรรดิและสามกษัตริย์ ...
เมตตา – ช่วยให้เรารู้จักเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ความสุขแก่เพื่อนมนุษย์ แต่อาจทำให้เกิดอคติและความลำเอียงได้เช่นกัน
คลองธรรม – ช่วยให้เราประพฤติตนอยู่ในมโนสำนึกอันควร แต่อาจทำให้เกิดการฝ่าฝืนกฎระเบียบของส่วนรวมหรือประเทศได้เช่นกัน
จารีต – ช่วยให้เราสุขุม รู้จักนอบน้อมเคารพผู้อื่น แต่ก็ทำให้เราเกียจคร้านเฉื่อยชาและไร้มารยาทต่อผู้อื่นได้เช่นกัน
ดนตรี – ช่วยขัดเกลานิสัยใจคอคนเราให้อ่อนโยนรักสงบได้ แต่ทำให้คนเราปล่อยอารมณ์หมกมุ่นตัณหาได้เช่นกัน
ยศศักดิ์ – ช่วยให้เรารู้ที่ต่ำที่สูง แต่มักทำให้เกิดการแก่งแย่งชิงดีกันด้วย
กฎหมาย – ช่วยให้สังคมเป็นระเบียบเรียบร้อย แต่อาจทำให้สังคมแตกแยกวุ่นวายได้เช่นกัน
โทษทัณฑ์ – ทำให้คนไม่เคารพกฎหมายจำต้องเคารพกฎหมาย แต่ผู้ปกครองอาจใช้โทษทัณฑ์เป็นเครื่องมือ กดขี่ข่มเหงราษฎรได้เช่นกัน
บำเหน็จ – ใช้บำรุงขวัญ กระตุ้นให้ขุนนางและเหล่าพสกนิกรถวายความจงรักภักดีและสติปัญญาความสามารถได้ แต่อาจก่อให้เกิดการแก่งแย่งชิงดี ทำร้ายซึ่งกันและกันได้
ที่มา : หนังสือ ฉางต่วนจิง, บรรพที่ 3 ความพลิกผันแห่งอำนาจ, บทที่ 13 แย้งคัมภีร์ (ฝั่นจิง)
ความเห็น (1)
เมตตาที่แท้จริง ย่อมเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ความสุขแก่เพื่อนมนุษย์ โดยไม่มีอคติและความลำเอียง ครับผม