ฉบับที่ ๒๗ ลาบุหรี่ลาโรค

คุณปรีดา ขุณรงค์ เขียนเรื่องเล่าแลกเปลี่ยนประสบการณ์การทำงานช่วยคนเลิกบุหรี่ส่งมาที่ศจย. และได้รับการคัดเลือกให้เผยแพร่ลงบนสื่อต่างๆ ของศจย. เมื่อปี 2554 ข้าพเจ้าจึงนำมาเผยแพร่ต่อเพื่อเป็นกำลังใจให้คนทำงานช่วยคนเลิกบุหรี่ ไม่ท้อแท้ ต่อความยากลำบาก ต่อไป

ลาบุหรี่ลาโรค: คุณปรีดา ขุณรงค์ พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ งานให้คำปรึกษาด้านสุขภาพ โรงพยาบาลป่าบอน

คุณปรีดาเล่าว่า ข้าพเจ้าเป็น 1 ในทีมงานบำบัดยาเสพติดของโรงพยาบาลป่าบอน อ.ป่าบอน จ.พัทลุง ในโรงพยาบาลของข้าพเจ้า แพทย์และพยาบาลทุกคนเห็นความสำคัญของการบำบัดบุหรี่ร่วมกับการรักษา ดังนั้นถ้าหากพบว่าผู้ป่วยที่มารับการรักษาสูบบุหรี่ก็จะมีการแนะนำขั้นต้นให้เลิกบุหรี่และผู้ป่วยมีความประสงค์จะเลิกบุหรี่ก็จะส่งผู้ป่วยมาบำบัดบุหรี่ที่คลินิกฟ้าใสทันที

เรื่องที่จะเล่าต่อไปนี้เป็นเรื่องของผู้ป่วยชื่อว่า “นายสว่าง” ซึ่งมารักษาตัวด้วยโรคไอมีเสมหะเลือด แพทย์ตรวจหาเชื้อวัณโรค ก็ไม่เจอเชื้อ และหลังจากนั้นผู้ป่วยก็มีอาการเจ็บแน่นบริเวณใต้ลิ้นปี่และหน้าอกด้านซ้าย แพทย์จึง Consult คลินิกเลิกบุหรี่ ซึ่งตอนนั้นโรงพยาบาลได้จัดตั้งคลินิกเรียบร้อยแล้ว ซึ่งจากการซักประวัติพบว่าผู้ป่วยสูบบุหรี่วันละ 2 ซอง

หลังจากได้พูดคุยอาการของผู้ป่วย คุยถึงเรื่องโรคและสาเหตุของโรค หนึ่งในนั้นก็มีบุหรี่ด้วย

และได้สอบถามความคิดเห็นของผู้ป่วยที่มีต่อการสูบบุหรี่ ?

คำตอบที่ได้ทำให้ข้าพเจ้าแทบจะไม่อยากทำหน้าที่ต่อ ไม่อยากให้คำแนะนำใดๆ เพราะผู้ป่วยตอบว่า “ผมสูบบุหรี่มานานกว่าครึ่งชีวิตผม ผมไม่เห็นเป็นอะไร ครั้งนี้ผมคิดว่าสาเหตุอาจไม่ได้เกิดจากควันบุหรี่ก็ได้ คนที่ไม่สูบบุหรี่ก็ยังเป็นโรคหัวใจ โรคปอด โรคมะเร็งตั้งหลาย บางคน ไม่สูบบุหรี่ยังตายด้วยโรคหัวใจเลย” และเขาก็ยังบอกอีกว่าเขาสูบมาตั้งนานถ้าจะให้เลิกคงเลิกยากขนาดลูกๆ เขาขอร้องยังไม่เลิกเลย

ข้าพเจ้าบอกว่าไม่อยากเลิกไม่เป็นไรแต่ไหนๆ แพทย์ก็ส่งคุณมาที่คลินิกแล้ว ขอให้ข้าพเจ้าได้ทำหน้าที่เดียวจะถูกหาว่าบกพร่องต่อหน้าที่ จากนั้นข้าพเจ้าก็รักษาคุณสว่างตามกระบวนการ ไม่ว่าจะเป็น ให้ดู VCD เกี่ยวกับพิษภัยบุหรี่ วิธีการเลิกบุหรี่ของคุณสว่าง ด้วยอาการของเขาคงใช้วิธี ลด ละ เลิก ไม่ได้แล้วเพราะเขาป่วยเป็นโรคแล้ว ต้องใช้วิธีการหักดิบคือ หยุดทันที เลิกเลยทิ้งทั้งหมดเลย เพราะบุหรี่แม้มวนเดียวก็อันตราย วันแรกโทรมาบอกข้าพเจ้าว่า “หมอไม่ไหวผมรู้สึกเพลียมาก มันกระสับส่ายทำไงดี” ข้าพเจ้าก็เลยบอกให้เขาไปนอนในที่ที่เงียบสงบ ลองทำสมาธิดู ถ้าไม่ไหวจริงๆให้โทรมาข้าพเจ้าแนะนำและบอกว่าทางรพ.ป่าบอนมียาสมุนไพรที่จะช่วยให้เขาเลิกบุหรี่ได้ง่ายขึ้น คือชาชงหญ้าดอกขาวสรรพคุณช่วยไม่ให้อยากบุหรี่ ทำให้เหม็นกลิ่นบุหรี่และอีกอย่างคือ ชารางจืดจะช่วยขับสารพิษออกจากร่างกาย ข้าพเจ้าติดตามคุณสว่างโดยการโทรไปสอบถามอาการอยู่เรื่อยๆ ทุกวัน จนคุณสว่างเลิกบุหรี่ได้สำเร็จ เป็นเวลา 5 วัน เขาคิดว่าเขาเลิกได้ ข้าพเจ้าจึงบอกไปว่าอย่าประมาทกับยาเสพติด เพราะบุหรี่ก็คือยาเสพติดต้องระมัดช่วงนี้อย่าพยายามเข้าใกล้บุหรี่เพราะอาจทำให้อาการอยากขึ้นมาอีก

ปัจจุบันเขายังโทรมาคุยกับข้าพเจ้าเป็นประจำ เขาบอกว่าเขาภูมิใจมากที่เลิกบุหรี่ได้ตอนนี้ หลายคนในหมู่บ้านแปลกใจมากที่คนสูบบุหรี่มากอย่างเขาเลิกบุหรี่ได้ และที่สำคัญเขาดีใจที่เห็นลูกมีความสุขที่เขาเลิกบุหรี่ เขาบอกว่าถ้าไม่มีข้าพเจ้าคงเลิกไม่ได้

จะเห็นว่าผู้ป่วยรายนี้มาเลิกบุหรี่ได้เอาเมื่อเกือบจะสาย คือเป็นโรคแล้ว แต่ก็ยังไม่สายเกินไป ปัจจุบันเขาสุขภาพดีขึ้นไม่ต้องมารับการรักษาด้วยอาการเจ็บหน้าอกอีก

หากเราหันมาดูแลรักษาตัวเองก็สามารถอยู่บนโลกอันสวยงามใบนี้ไปได้อีกยืนยาว เป็นกำลังใจให้คนที่กำลังเลิกบุหรี่ทุกคนค่ะ

ศจย.

[nui]

ดิฉันคุยกับแพทย์จิตเวชได้ความรู้ว่า

- คนเลิกบุหรี่ต้องจิตใจเข้มแข็ง ตั้งใจเลิก ก็มักจะเลิกสำเร็จ

- ระยะแรกต้องหยุดไปให้ได้นานกว่า ๑ เดือน มีแนวโน้มว่าจะเลิกสำเร็จ

- เลิกให้ได้นาน ๑ ปี ก็จะเลิกสำเร็จ

จากประสบการณ์ คนไทยมีวินัยต่ำ มีแรงจูงใจต่ำ เลิกบุหรี่เองสำเร็จได้น้อย

แม้ป่วยหนักก็ยังสูบ

[ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ (ศจย.)]

ขอบคุณคุณ nui ค่ะที่ติดตาม

จากผลงานวิจัยก็ยืนยันว่าคนที่สูบบุหรี่ส่วนใหญ่เลิกได้ด้วยวิธีการหักดิบเป็นส่วนมาก (โดยการที่ต้องพึ่งแพทย์หรือต้องใช้ยาช่วยเลิกบุหรี่นั้นเป็นส่วนน้อย) แต่อย่างไรก็ตามการเลิกแบบหักดิบต้องใช้จิตใจที่เข้มแข็งจึงจะสามารถเลิกบุหรี่ได้อย่างเด็ดขาดค่ะ
เลิกสูบบุหรี่ได้ 1 ปี ถือว่าดีระดับหนึ่ง มีแนวโน้มจะเลิกได้ค่ะ (โดยระยะที่อดบุหรี่สำเร็จแต่ยังไม่เกิน 5 ปี ยังมีโอกาสเสี่ยงจะไปสูบบุหรี่ได้อีกค่ะ)