กรณีศึกษากรณีเด็กหญิงเอวิด เกรซ (น้องเอวิด)[๑]: สรุปข้อเท็จจริง
สรุปโดย นางสาวคอรีเยาะ มานุแช[๒]
นักกฎหมาย องค์กรอินเตอร์เนชั่นแนล เรสคิว คอมมิตตี้
เริ่มบันทึกเมื่อวันที่ ๒๗ มกราคม ๒๕๕๗
-----------------------------------------------------
ส่วนที่ ๑ ข้อเท็จจริงของเด็กหญิงเอวิด เกรซ (น้องเอวิด)
-----------------------------------------------------
- ชื่อ: เด็กหญิงเอวิด เกรซ ไม่มีเลขประจำตัวประชาชน
- เกิดวันที่ ๓ เดือนกรกฎาคม พ.ศ.๒๕๕๖ ที่แม่ตาวคลินิก เลขที่ 865 หมู่ที่ 1 ตำบลท่าสายลวด อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก
- ปัจจุบันอายุ ๘ เดือน
- ไร้สัญชาติ
- ที่พักอาศัยในปัจจุบัน: บ้านพักเด็กของ มูลนิธิไลฟ์ อิมแพค ไทยแลนด์ บ้านเลขที่ ๑๑๒/๑๒ ถนนชิดวนาตำบลแม่สอด อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก
- ยังเป็นเด็กเล็กจึงยังไม่ได้เข้าศึกษาในโรงเรียน
- ทะเบียนบ้าน/ทะเบียนประวัติ/หนังสือรับรองการเกิด : หนังสือรับรองการเกิดเลขที่ ๒/๒๕๔๗ เลขประจำตัว ๐ ๖๓๙๙ ๐๐๐๐๐ ๒๖ ๓ ออกโดยท้องถิ่นเทศบาลเมืองตาก จังหวัดตาก วันที่ ๑๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๗
- เอกสาร คือ ใบรับรองสิทธิ์ประกันสุขภาพแรงงานต่างด้าวเด็กอายุ ๐-๗ ปี โรงพยาบาลแม่สอด เลขที่ ๐๑๐๗๒๓๖๗๔๙๙๕๗ เลขที่ ต.D๐๐๓๙ ระบุชื่อ ด.ญ.อีวา เกรซ วันเริ่มใช้สิทธิ์วันที่ ๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๗ วันหมดสิทธิ์วันที่ ๒๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๘
--------------------------------------------------------
ส่วนที่ ๒ ข้อเท็จจริงอันเป็นจุดเกาะเกี่ยวระหว่าง บิดาของเด็กหญิงเอวิด เกรซ (น้องเอวิด) กับรัฐ
--------------------------------------------------------
- ชื่อ : นายแต็ดติ่น (ไม่มีชื่อสกุล)
- ไม่มีเอกสารแสดงตน
- ไม่ปรากฏข้อมูลสถานะบุคคล
--------------------------------------------------------
ส่วนที่ ๓ ข้อเท็จจริงอันเป็นจุดเกาะเกี่ยวระหว่าง มารดาของเด็กหญิงเอวิด เกรซ (น้องเอวิด) กับรัฐ
--------------------------------------------------------
- ชื่อ: นางโหย่โหย่ (ไม่มีชื่อสกุล)
- ไม่มีเอกสารแสดงตน
- ไม่ปรากฏข้อมูลสถานะบุคคล
--------------------------------------------------------------
ส่วนที่ ๔ ข้อเท็จจริงอันเป็นจุดเกาะเกี่ยวระหว่าง
ผู้ให้การเลี้ยงดูโดยข้อเท็จจริงของเด็กหญิงเอวิด เกรซ (น้องเอวิด)กับรัฐ
--------------------------------------------------------------------
- มูลนิธิไลฟ์ อิมแพค ไทยแลนด์ คือ ผู้ให้การเลี้ยงดูโดยข้อเท็จจริง และมีนายคำภีร์ สะรีมู เป็นประธานมูลนิธิ
- มูลนิธิไลฟ์ อิมแพค ไทยแลนด์ ได้จดทะเบียนตามความในมาตรา ๑๑๕ บรรพ ๑ แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ พ.ศ.๒๕๓๕ ณ วันที่ ๒ พฤสจิกายน พ.ศ.๒๕๕๓ เลขทะเบียนเลขที่ ชม. ๓๒๔ ลงวันที่ ๒ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๕๓
- สำนักงานของมูลนิธิตั้งอยู่ เลขที่ ๓๖๐/๗ หมู่ที่ ๗ ตำบลแม่เหี่ยะ อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ ส่วนสำนักงานสาขาตั้งอยู่เลขที่ ๑๑๒/๑๒ ถนนชิดวนา ตำบลแม่สอด อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก
- เนื่องจากหลังจากนางโหย่โหย่คลอดเด็กหญิงเอวิดได้เพียง ๑ วัน ก็อ้างว่าจะไปตามหาสามีคือนายแต็ดติ่น แต่ก็ไม่เคยกลับมาอีก เจ้าหน้าที่แม่ตาวคลินิกได้อุปการะเด็กหญิงเอวิด เกรซ เป็นเวลาเกือบ 1 เดือน เพื่อรอนางโหย่โหย่ติดต่อกลับมา สุดท้ายเมื่อไม่มีการติดต่อกลับมาของนางโหย่โหย่ แม่ตาวคลินิกจึงมอบเด็กหญิงเอวิด เกรซ ให้อยู่ในความอุปการะของมูลนิธิไลฟ์ อิมแพค ไทยแลนด์
--------------------------------------------
ส่วนที่ ๕ ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการบันทึกของเด็กหญิงเอวิด เกรซ (น้องเอวิด)
ในทะเบียนราษฎรของรัฐที่มีจุดเกาะเกี่ยว
---------------------------------------------
- หลังจากนางโหย่โหย่ มารดาทิ้งน้องเอวิดไว้ ณ คลินิกแม่ตาว ทางคลินิกได้มอบอำนาจให้องค์กรชุมชน คือ Committee for Protection and Promotion of Child Right (Burma) หรือ CPPCR ดำเนินการช่วยเหลือให้เด็กหญิงเอวิด เกรซ ได้มีหลักฐานการเกิด โดยมีองค์การ International Rescue Committee หรือ IRC เป็นองค์กรที่ให้ความช่วยเหลือทางกฎหมาย และส่งมอบตัวน้องเอวิดให้อยู่ในความดูแลของมูลนิธิไลฟ์ อิมแพค
- ทางองค์กร CPPCR และ IRC ได้ดำเนินการเพื่อให้เด็กหญิงเอวิด เกรซ ได้จดทะเบียนการเกิด ตามมาตรา ๑๙ แห่งพระราชบัญญัติทะเบียนราษฎร พ.ศ.๒๕๓๔ แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๑๕๕๑ ด้วยการไปแจ้งความต่อพนักงานสอบสวน สภ.แม่สอด เมื่อวันที่ ๖ สิงหาคม ๒๕๕๖ เจ้าหน้าที่ตำรวจลงบันทึกประจำไว้เป็นหลักฐาน แต่เจ้าหน้าที่ตำรวจไม่ได้ทำบันทึกรับตัวและแจ้งเรื่องไปยังสำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดตาก
- CPPCR และ IRC จึงได้แจ้งเรื่องต่อไปยังเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง อำเภอแม่สอด เมื่อวันที่ ๑๕ สิงหาคม ๒๕๕๖ ปลัดอำเภอฝ่ายปกครองคือ ท่านปลัดธีระนันท์ ไชยมานันท์ รับเรื่องและรับจะดำเนินการส่งหนังสือแจ้งเรื่องไปที่สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดตาก แต่กลับไม่ได้ดำเนินการ เมื่อวันที่ ๒๓ ตุลาคม ๒๕๕๗ ทาง IRC ได้โทรศัพท์ไปที่อำเภอแม่สอดเพื่อติดตามคำร้องเจ้าหน้าที่อ้างว่ามีการประชุมระดับจังหวัดว่ากรณีนี้สามารถแจ้งไปที่ พมจ.ตากโดยตรง หรือโทรที่ศูนย์ประชาบดี ๑๓๐๐
- วันที่ ๒๓ ตุลาคม ๒๕๕๖ ทางองค์การ IRC ได้แจ้งเรื่องไปที่สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ จังหวัดตาก ผ่านศูนย์ประชาบดี ๑๓๐๐ เจ้าหน้าที่คุณพรรณิกา ปัญญานาค รับเรื่องและรับจะดำเนินการทางทะเบียนให้เด็กหญิงเอวิด เกรซ โดยมีหนังสือขอความร่วมมือให้เทศบาลเมืองตาก ซึ่งเป็นสำนักทะเบียนที่สำนักงานพัฒนาสังคมฯตั้งอยู่ให้จดทะเบียนการเกิดและเพิ่มชื่อเด็กหญิงเอวิด เกรซ เมื่อวันที่ ๑๒ พฤศจิกายน ๒๕๕๖
- สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดตากมีความเห็นให้เด็กหญิงเอวิด เกรซ อยู่ในความดูแลขององค์กรชุมชนในพื้นที่ สถานสงเคราะห์ของรัฐไม่อาจจะรับดูแลได้ทั้งหมด “จึงได้มีแนวทางในการช่วยเหลือเด็กที่ไม่มีสถานะทางทะเบียนฯ โดยให้เด็กได้อยู่อาศัยในชุมชน มีองค์กรเอกชนให้การอุปการะเลี้ยงดูหรือมีผู้รับบุตรบุญธรรม”
- น้องเอวิดอยู่ในความดูแลขององค์กรชุมชน ซึ่งมีสถานะเป็นมูลนิธิตามกฎหมายแต่ไม่ใช่สถานสงเคราะห์ที่จดทะเบียนภายใต้กระทรวงมหาดไทย
- วันที่ ๒๗ มกราคม ๒๕๕๗ คุณคอรีเยาะประสานไปยังเทศบาลเมืองตาก คุณเพ็ญนภา เจ้าหน้าที่ฝ่ายทะเบียนเทศบาลรับสายและให้ข้อมูลว่า การแจ้งเกิดเด็กไร้เดียงสาที่ถูกทอดทิ้งเป็นอำนาจของนายอำเภอที่จะดำเนินการทางทะเบียนให้ และทางเทศบาลได้ส่งเรื่องไปยังอำเภอเมืองตากไปเมื่อวันที่ ๒๗ พฤศจิกายน ๒๕๕๖ แต่ทางเทศบาลยังไม่ได้รับการติดต่อกลับ
- อย่างไรก็ตาม วันที่ ๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๗ น้องเอวิดยังคงถูกละเมิดสิทธิที่จะได้รับการรับรองสถานะทางทะเบียนคนเกิด ตามมาตรา ๑๙ แห่งพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร พ.ศ. ๒๕๓๔ ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๕๑ สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดตาก ยังไม่ได้ติดตามการจดทะเบียนการเกิดของเด็กแรกเกิดถูกทอดทิ้งจนแล้วเสร็จแต่อย่างใด
- วันที่ ๒๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๗ ได้รับการแจ้งจาก สนง.พัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดตาก ว่าได้ทางเทศบาลเมืองตากได้ดำเนินการแจ้งเกิดให้เด็กหญิงเวิด เกรซ เรียบร้อยแล้ว ได้รับการจดทะเบียนการเกิดเรียร้อยแล้ว ได้รับ ทร. 031 สูติบัตรเลขที่ ๒/๒๕๕๗ เลขประจำตัว คือ ๐ ๖๓๙๙ ๐๐๐๐๐ ๒๖ ๓ ออกโดยสำนักงานท้องถิ่นเทศบาลเมืองตาก จังหวัดตาก ลงวันที่ ๑๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๗
--------------------------------------------
ส่วนที่ ๖ ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับปัญหาสุขภาพและการเข้าถึงหลักประกันสุขภาพ
ของเด็กหญิงเอวิด เกรซ (น้องเอวิด)
---------------------------------------------
- น้องเอวิด เข้าไปถึงสิทธิในหลักประกันสุขภาพ โดยทางมูลนิธิไลฟ์ อิมแพค ไทยแลนด์ ได้ซื้อประกันสุขภาพโรงพยาบาลแม่สอดให้น้องเอวิด ตามคำสั่งกระทรวงแรงงาน เรื่องอนามัยแม่และเด็ก และการตรวจสุขภาพและประกันสุขภาพแรงงานต่างด้าว ฉบับวันที่ ๕ สิงหาคม ๒๕๕๖ โดยมีองค์กร International Rescue Committee (IRC) สนับสนุนเงินค่าประกันสุขภาพ จำนวน ๓๖๕ บาท มีอายุประกันสุขภาพ ๑ ปี นับตั้งแต่วันที่ ๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๗ ถึงวันที่ ๒๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๘
--------------------------------------------
ส่วนที่ ๗ ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการเข้าถึงสิทธิในการก่อตั้งครอบครัวตามกฎหมายของเด็กหญิงเอวิด เกรซ (น้องเอวิด)
---------------------------------------------
- แม้ในทางข้อเท็จจริงจะมีมูลนิธิไลฟ์ อิมแพค ไทยแลนด์ เป็นผู้อุปการะน้องเอวิด แต่ในทางกฎหมายนั้น น้องเอวิด ซึ่งถูกบุพการีทอดทิ้งและพบตัวในประเทศไทย รัฐไทยโดยกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จึงต้องมีหน้าที่ตามกฎหมายที่จะดูแลน้องเอวิด และจัดการตามกฎหมายให้น้องเอวิดได้ก่อตั้งครอบครัวหรืออยู่ในความดูแลของครอบครัว/องค์กรที่เต็มใจดูแลน้องแต่จากข้อเท็จจริงที่ปรากฏพบว่ากระบวนการส่งตัวน้องเอวิดไปให้มูลนิธิไลฟ์ อิมแพคดูแลนั้นยังไม่ได้ดำเนินการตามกฎหมายอย่างเป็นลายลักษณ์อักษร
- อย่างไรก็ตาม คุณศิวนุช สร้อยทอง นักกฎหมายโครงการบางกอกคลินิกฯ ได้หารือทางโทรศัพท์กับนายจรัญ อัครวงษ์ นิติกรชำนาญการ สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดตาก วันที่ ๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๗ เรื่อง (๑) ทำหนังสือรับน้องเอวิคเข้าคุ้มครองภายใต้การดูแลของพัฒนาสังคม ฯ จังหวัดตากอย่างเป็นทางการ และ (๒) ทำหนังสือส่งตัวน้องเอวิดเข้ารับการดูแลภายใต้มูลนิธิไลฟ์ อิมแพคอย่างเป็นทางการ เพื่อรับรองสิทธิของน้องเอวิดตามกฎหมายว่าด้วยการคุ้มครองเด็ก
--------------------------------------
ส่วนที่ ๘ องค์กรผู้ดูแลกรณีศึกษา
--------------------------------------
- International Rescue Committee ผู้รับผิดชอบคือ นางสาวคอรีเยาะ มานุแช
- เก็บรวบรวมข้อมูลโดย นางสาวคอรีเยาะ มานุแช [email protected]
--------------------------------------
ส่วนที่ ๙ องค์กรผู้ให้ความช่วยเหลือทางกฎหมาย
--------------------------------------
- International Rescue Committee (IRC )ผู้รับผิดชอบคือ นางสาวคอรีเยาะ มานุแช
--------------------------------------
ส่วนที่ ๘ เอกสารที่เกี่ยวข้อง
--------------------------------------
๑. ใบรับรองสิทธิ์ประกันสุขภาพแรงงานต่างด้าวเด็กอายุ ๐-๗ ปี โรงพยาบาลแม่สอด เลขที่ ๐๑๐๗๒๓๐๐๐D๐๐๔๐ ของ ด.ช.เดวิด เกรซ วันเริ่มใช้สิทธิ์วันที่ ๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๗ วันหมดสิทธิ์วันที่ ๒๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๘
๒. หนังสือรับรองการเกิด เด็กหญิงเอวิด เกรซ ทร.๐๓๑ เลขประจำตัว ๐ ๖๓๙๙ ๐๐๐๐๐ ๒๖ ๓ ฉบับวันที่ ๑๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๗ โดยสำนักท้องถิ่นเทศบาลเมืองตาก จังหวัดตาก
[๑] เป็นข้อมูลจากการวิจัยเพื่อให้ความช่วยเหลือทางกฎหมาย ภายใต้โครงการศึกษาวิจัยและให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายเกี่ยวกับสิทธิเด็กและผู้ด้อยโอกาสในชุมชนชายแดนไทย-พม่า คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ประจำปีการศึกษา ๒๕๕๖ หรือเรียกสั้นว่า “โครงการชายแดนไทยพม่าศึกษา” ภายใต้ความร่วมมือระหว่างคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และ ๔ องค์กรในภาคประชาสังคมที่ทำงานเพื่อเด็กด้อยโอกาสตามแนวชายแดน กล่าวคือ (๑) มูลนิธิสร้างสรรค์เด็ก (๒) มูลนิธิกระจกเงา (๓) โรงพยาบาลอุ้มผาง และ (๔) IRC (Thailand) โปรดดูรายละเอียดใน https://drive.google.com/file/d/0B7ummaGfFLZSd0RPMWZONTJTUEk/edit?usp=sharing ซึ่งเป็นโครงการย่อยภายใต้ โครงการศึกษาวิจัยและให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายเกี่ยวกับสิทธิเด็กและผู้ด้อยโอกาสในชุมชนจังหวัดตากและชุมชนกลุ่มจังหวัดชายแดนในประเทศไทย คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ประจำปีการศึกษา ๒๕๕๕-๒๕๕๙ โปรดดูรายละเอียดใน https://drive.google.com/file/d/0B-mIttCJHrqWVm5JdTN6cG8yTW8/edit?usp=sharing
[๒] ข้อมูลสรุปข้อเท็จจริงเมื่อวันที่ ๒๗ มกราคม ๒๕๕๗ โดย นางสาวคอรีเยาะ มานุแช และบันทึกเพิ่มเติมเมื่อวันที่ ๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๗ โดย น.ส.พวงรัตน์ ปฐมสิริรักษ์ นักกฎหมายโครงการบางกอกคลินิกฯ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์