สรฤทธ จันสุข

การพัฒนาชุมชน ความหมาย

 ความหมายของคำว่า การพัฒนาชุมชน

โดย สรฤทธ จันสุข

นักพัฒนาชุมชน

15 - 10 - 2549

กรมการพัฒนาชุมชน  (2548 : 10) ได้สรุปความหมาย การพัฒนาชุมชน หมายถึง การพัฒนาความคิด ความสามารถของประชาชนให้เกิดความเชื่อมั่น ช่วยเหลือตนเอง เพื่อบ้าน และชุมชน เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตให้มีมาตรฐานความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น โดยความร่วมมือของราษฎรและภาครัฐ

 

                   จิตจำนงค์  กิติกีรติ  และชัยวัฒน์  สิทธิภราดร (2532 : 5)  ได้ศึกษาสภาพการเปลี่ยนแปลงของชุมชน และให้ความหมายของการพัฒนาชุมชนไว้ว่า เป็นการเปลี่ยนแปลงส่วนประกอบของชุมชนจากสภาพที่เป็นอยู่ไปสู่สภาพที่พึงปรารถนา ด้วยการจงใจก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้นเพื่อเปลี่ยนสภาพของส่วนประกอบของชุมชนให้เป็นไปตามเป้าหมายที่ชุมชนตั้งไว้

 

                   ชิรวัฒน์  นิจเนตร  (2528 : 22) ให้ความหมายสรุปได้ว่า การพัฒนาชุมชน หมายถึง การปรับปรุงสภาพต่างๆ ของชุมชน รวมทั้งมาตรฐานความเป็นอยู่ให้ดีขึ้น เพื่อนำมาซึ่งความเจริญ ด้านเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และการเมือง ตามแนวทางที่ชุมชนต้องการโดยความคิดริเริ่ม การพึ่งพาตนเอง และความร่วมมือกันของชุมชน และระหว่างรัฐกับราษฎร ถ้าจำเป็นก็อาจขอความช่วยเหลือจากภายนอกชุมชน

 

                   บุญศรี  แก้วคำศรี และมนตรี  ขอรัตน์  (2529 : 45) ได้ให้ความหมายของการพัฒนาชุมชนไว้ว่า หมายถึง การทำให้ชุมชนเปลี่ยนแปลงไปในทิศทางที่ดีขึ้น ให้เจริญก้าวหน้าทั้งด้านวัตถุและจิตใจโดยความร่วมมือของคนในชุมชนนั้น และอาจโดยความร่วมมือของคนนอกชุมชนด้วยถ้าหากจำเป็น

 

                   ปรียา  พรหมจันทร์  (2542 : 15) ได้สรุปความหมายไว้ว่า การพัฒนาชุมชน หมายถึง การสร้างความเจริญให้เกิดขึ้นแก่ชุมชนในทุกด้าน โดยยึดหลักการมีส่วนร่วมของประชาชนในชุมชนและผู้เกี่ยวข้อง โดยมุ่งพัฒนากระบวนการเรียนรู้ของประชาชนให้ดำเนินการพัฒนาและแก้ปัญหาของชุมชนได้อย่างยั่งยืนโดยใช้ทรัพยากรในชุมชนที่มีอยู่ให้มากที่สุด

 

                   พัฒน์  บุญยรัตน์พันธ์  (2517 : 9) ให้ความหมายของการพัฒนาชุมชน ซึ่งสรุปได้ว่า  เป็นการร่วมมือระหว่างรัฐและประชาชนในการพัฒนาชุมชนให้ดีขึ้นในทุกๆ ด้าน นั่นคือเป็นการเปลี่ยนแปลงทางสังคมอย่างมีแบบแผนและไปทิศทางที่ดีกว่าเดิม

 

                   รุจิกร  ชาวนา  (2543 : 10) ได้ให้ความหมายไว้ว่า การพัฒนาชุมชน หมายถึง การทำให้ชุมชนมีการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น ทั้งในด้านการเมือง เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม ตลอดถึงการยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในชุมชนให้ดีขึ้น และประชาชนเป็นผู้กระทำการโดยมีรัฐบาลและภาคเอกชนสนับสนุน

 

                   วิมลศรี อุปรมัย  และคนอื่นๆ  (2528 : 10) กล่าวถึงการพัฒนาชุมชน ว่าหมายถึง กระบวนการที่รัฐบาลใช้กระตุ้นเตือน ส่งเสริมให้ประชาชนเกิดความคิดริเริ่ม ร่วมมือกันปรับปรุงความเป็นอยู่ เสริมสร้างให้เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และการปกครองตามระบอบประชาธิปไตยเจริญก้าวหน้า

                    วิรัช  วิรัชนิภาวรรณ  (2531 : 66-67) ได้สรุปความหมายของการพัฒนาชุมชนไว้ในฐานะต่างๆ ดังนี้                         1. ฐานะเป็นขบวนการ หมายถึง ขบวนการที่มุ่งส่งเสริมความเป็นอยู่ของประชาชนให้ดีขึ้น โดยความร่วมมืออย่างจริงจากประชาชน                         2. ฐานะเป็นโครงการ หมายถึง โครงการที่ช่วยให้ราษฎรในหมู่บ้านสามารถใช้บริการต่างๆ ของรัฐให้เป็นประโยชน์                         3. ฐานะเป็นวิธีการ หมายถึง วิธีการที่กระทำกับงานจริงๆ และวิธีการดังกล่าวจะเป็นการพัฒนาชุมชนหรือไม่ ก็ต่อเมื่อรู้ว่างานดังกล่าวนั้นกระทำโดยวิธีใด

                         4. ฐานะเป็นกระบวนการ หมายถึง กระบวนการแห่งการกระทำทางสังคม ซึ่งประชาชนในชุมชนร่วมกันวางแผนและลงมือกระทำเองตามความต้องการของชุมชน โดยใช้ทรัพยากรที่มีในชุมชนให้มากที่สุด

 

                   สมศักดิ์  ศรีมาโนชน์  (2523 : 30) กล่าวว่า การพัฒนาชุมชนเป็นกระบวนการที่มุ่งส่งเสริมความเป็นอยู่ของประชาชนให้ดีขึ้น โดยความร่วมมืออย่างจริงจังของประชาชน และควรเป็นความคิดริเริ่มของประชาชนด้วย หากประชาชนไม่รู้จักคิดริเริ่มขึ้นก็ให้กระตุ้นเตือนให้เกิดความคิดริเริ่ม ให้ประชาชนตอบสนองด้วยความกระตือรือร้น

 

                   สัญญา  สัญญาวิวัฒน์  (2515 : 20 – 21) ได้อ้างความหมายการพัฒนาชุมชนตามองค์การสหประชาชาติ สรุปไว้ว่า การพัฒนาชุมชนเป็นกรรมวิธีแห่งการกระทำของสังคมซึ่งราษฎรในชุมชนนั้นๆ ร่วมกันวางแผนและลงมือกระทำเอง กำหนดว่ากลุ่มของตนและของแต่ละคนมีความต้องการ และมีปัญหาอะไร เพื่อให้ได้มาในสิ่งที่ต้องการและสามารถแก้ไขปัญหานั้น โดยใช้ทรัพยากรในชุมชนให้มากที่สุด ถ้าจำเป็นอาจขอความช่วยเหลือด้านบริการ หรือวัสดุ จากองค์กรต่างๆ ก็ได้

 

                   สาย  หุตะเจริญ  (อ้างอิงมาจาก  กรมการพัฒนาชุมชน.  2548 : 10) ให้ความหมาย การพัฒนาชุมชน ไว้ว่าเป็นการสร้างชุมชนให้เจริญ โดยอาศัยกำลังความสามารถของประชาชนและความช่วยเหลือของรัฐบาลร่วมกัน

 

                   เสถียร  เหลืองอร่าม  (2518 : 71) กล่าวถึงการพัฒนาชุมชน ว่าหมายถึง กรรมวิธีแห่งการกระทำทางสังคม ซึ่งประชาชนในชุมชนหนึ่งๆ ร่วมกันจัดวางแผนและกระทำการเอง โดยกำหนดความต้องการและปัญหา พร้อมจัดทำแผนการเพื่อให้ได้มาในสิ่งที่ต้องการและความสามารถแก้ไขปัญหา จากทรัพยากรที่มีอยู่ในชุมชนนั้นให้มากที่สุด ถ้าจำเป็นอาจขอความช่วยเหลือจากองค์กรภายนอกได้

 ดังนั้น สรฤทธ จันสุข จึงได้สรุปความหมายของการพัฒนาชุมชนไว้ว่า การพัฒนาชุมชน  หมายถึง  การเปลี่ยนแปลงชุมชนให้ดีขึ้นในด้านแนวความคิดหรือการกระทำ ที่มีการวางแผนไว้ล่วงหน้า และเป็นการเปลี่ยนไปตามแผนที่วางไว้ ขออภัยที่ไม่ได้ลงบรรณานุกรมน่ะครับ