(51) ผู้นำก็เป็นอย่างนี้แหละ : ข้อสรุปบางประการจากคณะทำงานของชุมชน
|
เมื่อคืนนี้ 9 ส.ค.56 ดิฉันอ่านบทความ 'ทบทวนการทำงานเมืองลุงสร้างสุข' ของท่าน วอญ่า-ผู้เฒ่า- natachoei-- เนื้อหาบางตอนกล่าวว่า "คนต้องสุขที่ตนเอง สุขที่ครอบครัว สุขชุมชน' 'วันนี้มีสุขใน เวทีทบทวนเพราะได้คำถามดีๆ มาให้คิดทบทวน" ท่านเล่าถึง การทบทวนด้วยกระบวนการ AI (Appreciative Inquiry) ความคิดเชิงบวก คำถามดีๆ ย่อมมาถึงคำตอบดีๆ .. "เรามีอะไรดี เราใช้ความดีไปในเรื่องเมืองลุงสร้างสุขไปกี่เปอร์เซ็นต์ ..." แน่นอนว่าคำตอบดีๆ ที่ได้นั้นคุ้มค่ากับการมาทบทวนร่วมกัน ความคิดดิฉันมันเชื่อมโยงไปถึง ประสบการณ์การงานวิจัยภาคสนามในชุมชนปะอาว ดิฉันอาจด้อยประสบการณ์ คำตอบที่ได้รับจากเทคนิคเดียวกันถึงแตกต่างกันมากนัก! |
|
|
ข้อเท็จจริงคำตอบที่ได้รับ 'ดีเกินคาด' ด้วยซ้ำไป เพียงแต่มันไม่ใช่ของจริง! ลูกสาวคนเล็ก มีโอกาสช่วยงานดิฉันในช่วงนี้พอดี ถึงกับวิพากษ์วิจารณ์ว่า "ถ้าแม่เหมือนนักวิชาการบางคน คงเขียนออกมาดี๊ดี" "แม่จะเขียนยังไง" แม่ก็เขียนตามข้อเท็จจริงซิลูก แม่จะถ่ายทอดอีกเมื่อมีโอกาส อย่างวันนี้ไงลูก 'เพื่อให้ผู้สนใจรับทราบ เข้าใจ เข้าถึงจิตวิญญาณของการทำงานวิชาการ (ภาคปฏิบัติ) อย่างแท้จริง' ตามเจตนารมย์ของแม่ |
|
ดิฉันใช้กระบวนการประชาพิจัยและพัฒนา (People Research and Development : PR&D) ในการพัฒนาชุมชนนี้ ในเวทีการเรียนรู้แนวคิดในการทำ PR&D ในช่วงลงมือปฏิบัติ ยังคงมีผู้นำ บางคนที่ยึดติดอยู่กับภาพอำนาจนิยมในการพัฒนาชุมชน เขาให้ความร่วมมือเพียงเพื่อเสนอหน้า ให้รู้ว่ามาเข้าประชุมเท่านั้น บางคนมีพฤติกรรมดีแต่พูด งานไม่ทำ แบ่งงานให้คณะทำงานในทีมไปทำ หมด จนตนเองไม่มีอะไรต้องทำ และไม่ค่อยมาร่วมกิจกรรมอื่นๆ |
|
..ในวันประชุมสรุปการเรียนรู้การเก็บข้อมูลรายรับรายจ่ายหนี้สิน เมื่อถึงลำดับที่หมู่บ้านหนึ่งจะสรุป คณะทำงานก็ขยับตัวเพื่อลุกขึ้นมาพูด ผู้นำของเขารีบลุกขึ้นยืน หยิบไมโครโฟนมาพูดอย่างคล่องแคล่วเหมือนตนเองทำมากับมือ เป็นการตัดหน้าคนทำงานจริงๆ ส่วนผู้ทำงานมากับมือนั้นกลับไม่ได้พูด เมื่อได้รับการปลอบใจก็กล่าวอย่างทำใจว่า "หนูชินแล้วละ เขาเป็นอย่างนี้แหละ ผู้นำคนอื่นก็เป็นอย่างนี้ ไม่ต้องทำอะไรเลยก็พูดเป็นฉากๆ" "คนทำไม่ได้พูด คนพูดไม่ได้ทำ" ดิฉันต้องปลอบใจและให้คุณค่าแก่เธอว่า แม้เธอไม่ได้พูดแต่เธอก็ทำงานทุกขั้นตอน หากมีการทำ ประชาพิจัยและพัฒนาครั้งต่อไป เธอจะสามารถทำได้ทุกอย่างด้วยตัวเธอเอง |
|
ดิฉันหวลนึกถึงคำเตือนของพระครูสุตบูรพาสถิต ผู้นำชุมชนฝ่ายสงฆ์ ที่คอยเตือนดิฉันหลายครั้ง หลายหนว่า "หมอระวังนะ จะถูกชาวบ้านหลอก" ท่านหมายถึง การให้ข้อมูลเท็จด้วยความประสงค์ดี แต่เป็นเจตนาร้ายสำหรับงานวิจัย อย่าบอกนะ .. ว่ายินดีให้หลอก |
--------
|
จากบันทึก 'ทำความเข้าใจกันก่อน : วัตถุประสงค์ของการเผยแพร่ผลงานวิชาการ' ดิฉันตกลงบริการกับผู้อ่านว่าสมุด 'ทำเป็นเรื่อง' เล่มนี้ จัดทำขึ้นเพื่อเผยแพร่ผลงานวิชาการของ ตนเอง วัตถุประสงค์หลักเพื่อถ่ายทอดประสบการณ์งานวิจัยภาคสนาม เพื่อให้ผู้สนใจรับทราบ เข้าใจ เข้าถึง จิตวิญญาณของการทำงานวิชาการ (ภาคปฏิบัติ) อย่างแท้จริงค่ะ |
ความเห็น (6)
ขอบคุณ บันทึกดีดี เช้านี้ค่ะ .....
ข้อสรุป บางประการจากคณะทำงานของชุมชน
เรียนคุณ ดารณี ขอบคุณที่เข้าไปอ่านบันทึก และยกมาประกอบบันทึกนี้ มันเป็นเรื่องปกติ แต่เราต้องรู้เท่าทัน และจัดการชุมชน
ในการทำงานผมใช้หลักไตรภาคี
นักการเมือง เขาชอบพูดชอบหาเสียง เราก็จัดให้เขาพูด
เจ้าหน้าที่ เขาต้องการผลงาน เราก็เอางานที่เราทำให้เขาทำผลงาน
ภาคประชาสังคม เขาต้องการพัฒนาชุมชน เขาก็ได้ทำการพัฒนาในไตรภาคี ทุกคนมีส่วนได้
ชาวบ้านได้ผลประโยชน์
เรื่องถูกหลอก ยอมรับว่ามี ทั้งนักวิชาการและข้าราชการ เช่นเรื่องการเก็บข้อมูล จปฐ ตัวเลขจะต่างห่างกันมากมากกับข้อมูลแผนแม่บทชุมชน
ในการไปเก็บข้อมูลหากไปถามชาวบ้านว่า เขาซื้อหวย ซื้อเบอร์งาดละเท่าไหร่ เราจะไม่ได้ข้อมูลที่แท้จริง ข้อมูลเหล่านี้ต้องชวนคุยกับเพื่อนบ้านเขา คนข้างบ้านเพราะจะมาบอกมาเล่าทุกงวดที่โดนหวยกิน หากเราตั้งที่จะหาข้อมูลมาแก้ไขวางแผนพัฒนาชุมชน ต้องมีวิธีการที่หลากหลาย
ข้อมูล อสม.ที่ซื้อยาชุด จะไม่ออกจากปาก อสม. อย่างนี้เรามีวิธีการรู้ มันเทคนิกวิธีการเก็บข้อมูล และที่สำคัญเวลาทำเวที ต้องให้คนเข้าร่วมเวทีเป็นคนพูด เราเป็นผู้กำกับให้เวทีเดินไปตามเป้าที่ต้องการ
การเก็บข้อมูลการท้องก่อนวัยอันควร เราได้ข้อมูลที่คาดคิดไม่ถึงหลายตัว และการแก้ปัญหาถ้าเรามีคำถามดีๆ ก็จะมีวิธีแก้ปัญหาจากเจ้าของปัญหา หากเราไม่เท่าทันก็จะได้ข้อมูลที่ดูดีแต่ไม่ใช่ข้อมูลที่แท้จริงหรือถูกหลอกอย่างที่ว่า
ขอบคุณที่ต่อยอดความคิด
ขอบคุณท่านวอญ่าค่ะ สิ่งที่ท่านอธิบาย คือสิ่งที่ดิฉันอยากให้เผยแพร่ ส่วนใหญ่เราจะถ่ายทอดแต่ความสำเร็จ แต่เบื้องหลังความสำเร็จมีอีกมาก เราควรจะเรียนรู้เอง ก็ใช่ แต่บอกหน่อยก็ได้จะได้ระวัง อะไรประมาณนี้ .. ขอบพระคุณค่ะ
ตามมาเชียร์พี่
ทำเรื่องใกล้ตัวก่อน
ที่เป็นปัญหากับชุมชนมากที่สุด
เอาใจช่วยครับ
ดิฉันใช้กระบวนการประชาพิจัยและพัฒนา
ตามมาเอาใจช่วย ผนวกกับความตั้งใจท่ียอดเยี่ยม
ครูหยินก็เคยฝันว่าจะทำงานกับชุมชน
แต่พอเอาเข้าจริงทำกับนักเรียน สนุก และง่ายกว่ากันเยอะ
คนที่ทำกับชุมชนแล้วประสบความสำเร้จถือว่า สุดยอดจริง ๆเป้นกำลังใจให้นะคนดี