กลยุทธ์ที่๒ปลูกฝังคุณธรรมความสำนึกในความเป็นชาติไทยและวิถีชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

เผยแพร่การสังเคราะห์ผลการดำเนินงาน

กลยุทธ์ที่๒ปลูกฝังคุณธรรมความสำนึกในความเป็นชาติไทยและวิถีชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ประเด็นที่๒.๒ร้อยละ๑๐๐ของนักเรียนมีคุณธรรมจริยธรรม

กตัญญูและมีความสำนึกในความเป็นไทย

ครั้งที่๑/๒๕๕๖

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลำพูนเขต๑

คำนา

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลำพูนเขต๑ได้ดาเนินงานตามนโยบายกลยุทธ์ และจุดเน้นของสานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานกลยุทธ์ที่๒ในการพัฒนาส่งเสริมโรงเรียนให้ดำเนินงานด้านคุณธรรมจริยธรรมซึ่งผลจากการนิเทศติดตามและประเมินผลการดำเนินงานพบว่า

ทุกโรงเรียนจัดกิจกรรมพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียนโดยจัดกิจกรรมในรูปแบบที่หลากหลายมีการบูรณาการกิจกรรมต่างๆทั้งในกระบวนการเรียนการสอนกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนโครงงานคุณธรรมและกิจกรรมจิตอาสาและปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงการสังเคราะห์ผลการดำเนินงานครั้งนี้จึงจะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อ  การทำงานของบุคลากรที่เกี่ยวข้องทุกฝ่ายที่จะได้ทราบถึงแนวทางดำเนินงานและปัจจัยที่ทำให้การดำเนินงานสำเร็จ  ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อเขตพื้นที่ในการวางแผนการดำเนินงานให้ต่อเนื่องในปีการศึกษาต่อไปและเป็นประโยชน์ต่อหน่วยงานการศึกษาและผู้สนใจทั่วไป

ขอขอบคุณในความร่วมมือและการสนับสนุนของผู้ที่มีส่วนในการดำเนินงานทุกท่านโดยเฉพาะอย่างยิ่งคณะผู้บริหารครูซึ่งเป็นกำลังสำคัญในการปฏิบัติงาน

กลุ่มนิเทศติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลำพูน เขต๑

กลยุทธ์ที่๒

ปลูกฝังคุณธรรมความสานึกในความเป็นชาติไทยและวิถีชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ประเด็นที่๒.๒ ร้อยละ ๑๐๐ของนักเรียนมีคุณธรรมจริยธรรมกตัญญูและมีความสานึกในความเป็นไทย

ความเป็นมา

  การดำเนินงานตามนโยบายกลยุทธ์ที่๒ ปลูกฝังคุณธรรมความสำนึกในความเป็นชาติไทยและ

วิถีชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลำพูนเขต๑  เป็นการดำเนินงานต่อเนื่องซึ่งมีกระบวนการทำงานและพัฒนาโดยบูรณาการโครงการกิจกรรมต่างๆที่เกี่ยวข้องกับประเด็นในกลยุทธ์ที่๒ เป็นต้นว่าโครงการเสริมสร้างคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ในสถานศึกษา  กิจกรรมของโรงเรียนวิถีพุทธจิตอาสาการทำโครงงานคุณธรรมเยาวชนทำดีถวายในหลวง  โครงการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองตามวิถีประชาธิปไตย  โครงการพัฒนาคุณธรรมด้วยกระบวนการลูกเสือ  โครงการพัฒนาศักยภาพการเรียนรู้ของนักเรียนสู่ความเป็นเลิศ  โครงการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม  ด้วยกระบวนการกีฬาและนันทนาการ  รวมทั้งการพัฒนาสถานศึกษาพอเพียงโดยได้ดำเนินการดังนี้

1.  กำหนดมาตรการในการขับเคลื่อนกลยุทธ์สู่การปฏิบัติ  โดยใช้รหัสคุณภาพ  กขค A2E  Qualities Cods  ดังนี้ 

ก . การจัดบรรยายกาศที่เหมาะสม  (A : Accommodation and Atmosphere)

ทำให้เหมาะ ให้สะดวก

น่าดู  น่าอยู่  น่าชม  น่าเรียน

บรรยากาศดี

  ข. ขอบข่ายภาระงานใช้เป็นฐาน  (B : Based on obligation)

Function – based

  Area – base

  The Subject Matter  base

  School -  based

  Result – base

ค.  คุณภาพให้เน้นเป็นหลักการ (C : Chain of Quality)

  หลักสูตร  (Curriculum)

  จัดการเรียนการสอน  (Instruction)

  การวัดและประเมินผล  (Evaluation)

5 Q’s (Quality Administration)

  -๒-

-  สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาคุณภาพ  (Office’s  Quality) 

-  โรงเรียนคุณภาพ  (School‘s Quality)

-  ห้องเรียนคุณภาพ (Classroom‘s Quality)

-  ครูคุณภาพ  (Teacher’s Quality)

-  ผู้เรียนคุณภาพ  (Student’s  Quality)

ง.  งานสำคัญที่ต้องทำ  (D : Decency  Democracy and Drugs Free)

  คุณธรรม  8  ประการ

  คารวะธรรม  สามัคคีธรรม  ปัญญาธรรม

  ปลอดยาเสพติด

จ.  จิตบริการทำหน้าที่ด้วยสี่เต็ม  (E : Eficiency)

  จิตบริการ / จิตสาธารณะ

  สี่เต็ม

-  เต็มที่ / เต็มความรู้  ความสามารถ  (Cabability)

-  เต็มใจ  (Willingness)

-  เต็มเวลา  (Full Time)

  -  เต็มหลักสูตร / ภาระงาน  (Activities)

2.  ประชุมชี้แจงผู้บริหารโรงเรียนในสังกัดเพื่อให้นำมาตรการในการขับเคลื่อนกลยุทธ์สู่การปฏิบัติ  และจากรหัสคุณภาพ ง.  งานสำคัญที่ต้องทำ  ได้มุ่งเน้นให้ทุกโรงเรียนจัดกิจกรรม  ปลูกฝังคุณธรรม  8  ประการ  ปลูกฝังคารวะธรรม  สามัคคีธรรม  และปัญญาธรรม  ให้เกิดกับนักเรียนนั้น ตลอดจนกิจกรรมการป้องกันการเสพและจำหน่ายยาเสพติด ในสถานศึกษาและในชุมชน

3. จัดทำแผนงาน/โครงการ  เพื่อสนับสนุนการดำเนินการด้านการเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม

กตัญญูและมีความสานึกในความเป็นไทยเช่น 

3.1  โครงการเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม ในสถานศึกษา  (โครงการโรงเรียนวิถีพุทธ) สนับสนุนงบประมาณที่ได้รับจัดสรรจาก สพฐ. ให้โรงเรียนเพื่อดำเนินการจัดกิจกรรม โครงงานคุณธรรมเยาวชนทำดี

ถวายในหลวง  โครงงานคุณธรรมสำนึกดี  ศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาจิตอาสาชุมชน  การเข้าค่ายคุณธรรม กิจกรรมวันสำคัญทางศาสนา  และกิจกรรมเสริมสร้างคุณธรรมจริยธรรมต่างๆ  นอกจากนี้มีการจัดประกวดโครงงานคุณธรรมเยาวชนทำดี ถวายในหลวง  ทั้งในระดับเครือข่ายพัฒนาคุณภาพการศึกษา  และระดับเขตพื้นที่  เพื่อเป็นการส่งเสริม สนับสนุน  กระตุ้นและให้กำลังใจในการทำกิจกรรมดังกล่าวของโรงเรียนในสังกัด

3.2  โครงการเสริมสร้างความเป็นพลเมืองตามวิถีประชาธิปไตย  เพื่อเป็นการปลูกฝังคารวะธรรม  สามัคคีธรรม  และปัญญาธรรม  ภายใต้บริบทของสังคมไทย ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง  และปลูกฝัง

-๓-

ความกตัญญูต่อชาติ ศาสน์ กษัตริย์  ความเป็นพลเมืองดีของสังคม  โดยการเข้าค่ายเสริมสร้างประชาธิปไตยแก่นักเรียน  และการอบรมครูผู้รับผิดชอบกิจกรรมประชาธิปไตยในโรงเรียน

3.3  โครงการพัฒนาคุณธรรมด้วยกระบวนการลูกเสือ  เพื่อเสริมสร้างความเป็นคนที่มีคุณธรรม จริยธรรมที่ดีงามสู่สังคม ด้วยกระบวนการลูกเสือ  และเสริมสร้างความมีระเบียบวินัย  และการอยู่ร่วมกันในสังคมอย่างเป็นสุข

3.4  โครงการพัฒนาศักยภาพการเรียนรู้ของนักเรียนสู่ความเป็นเลิศ  เพื่อพัฒนาศักยภาพการเรียนรู้ของผู้เรียนทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้  ในส่วนที่ปลูกฝังให้ นักเรียนมีคุณธรรมจริยธรรมกตัญญูและมีความสานึกในความเป็นไทยนั้น  ได้แก่

กลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม  ซึ่งในส่วนนี้ได้สนับสนุนให้โรงเรียนจัดกิจกรรมเกี่ยวกับการปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรม  เช่น การทำโครงงานคุณธรรมฝึกเล่นละครคุณธรรม  ฝึกเล่านิทานคุณธรรม  รวมทั้งกิจกรรมอื่นๆ  ทั้งในระดับเครือข่ายพัฒนาคุณภาพการศึกษาและระดับเขตพื้นที่การศึกษา  ที่ส่งเสริมให้นักเรียนเป็นผู้มีคุณธรรม จริยธรรม ตลอดจนการเรียนรู้เกี่ยวกับประเทศไทยวัฒนธรรมประเพณีและวิถีชีวิตแบบไทย

กลุ่มสาระภาษาไทยได้ส่งเสริมสนับสนุนให้โรงเรียนในสังกัดจัดกิจกรรมฝึกทักษะการใช้ภาษาไทยเพื่อให้นักเรียนเห็นความงามความอัศจรรย์ของภาษาไทย  แล้วเกิดความภาคภูมิใจในความเป็นไทย โดยการฝึกทักษะการใช้ภาษาไทยทั้งการฟัง พูด อ่าน และเขียน 

  กลุ่มสาระศิลปะ  ส่งเสริมให้จัดกิจกรรมทางด้านศิลปะทั้งจิตกรรม ปฏิมากรรมนาฎศิลป์ไทยและพื้นบ้าน  ดนตรีไทยและดนตรีพื้นเมือง 

กลุมสาระการงานอาชีพและเทคโนโลยี  ส่งเสริมให้จัดกิจกรรมฝึกทักษะด้านหัตถกรรมไทย  และคหกรรม  ทำอาหารไทย ขนมไทย  แกะสลักผัก ผลไม้  ประดิษฐ์ดอกไม้ใบตอง 

  โครงการนี้ได้สนับสนุนให้มีการประกวดกิจกรรมดังกล่าวในระดับเครือข่ายพัฒนาคุณภาพการศึกษา  และระดับเขตพื้นที่การศึกษา  เพื่อคัดเลือกตัวแทนเขตพื้นที่ไปแข่งขันในระดับภาค  เป็นการกระตุ้นให้นักเรียน  เกิดความสนใจและพัฒนาตนเองให้เป็นผู้มีคุณธรรมจริยธรรมและมีความสานึกในความเป็นไทย

3.5  โครงการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม  ด้วยกระบวนการกีฬาและนันทนาการ  เพื่อเสริมสร้างความเป็นคนที่มีคุณธรรม จริยธรรมที่ดีงามสู่สังคม ความมีระเบียบวินัยและมีน้ำใจเป็นนักกีฬา ด้วยกระบวนการกีฬาและนันทนาการ 

  4.  นิเทศติดตามผลการจัดกิจกรรมเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม  กิจกรรมปลูกฝังคารวะธรรม  สามัคคีธรรม  ปัญญาธรรม  ความกตัญญูและมีความสานึกในความเป็นไทย

-๔-

การสังเคราะห์การดาเนินงานด้านคุณธรรมจริยธรรมของโรงเรียน

สานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลำพูนเขต ๑มีโรงเรียนในสังกัด

จานวน๑๔๔ โรงเรียน มีนักเรียนที่ได้รับการพัฒนาให้มีคุณธรรมจริยธรรมกตัญญูและมีความสานึกในความเป็นไทยจำนวนคนคิดเป็นร้อยละ๑๐๐ โดยดำเนินการด้วยการจัดทำโครงการและกิจกรรมสำคัญที่กล่าวมาข้างต้น  ซึ่งเมื่อนำมาจัดกลุ่มกิจกรรมสำคัญสามารถจัดได้ดังนี้

กิจกรรมสำคัญที่ส่งเสริมพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมกตัญญูและมีความสำนึกในความเป็นไทยของโรงเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลำพูน เขต ๑

กิจกรรมเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม	กิจกรรมปลูกฝังความกตัญญู	กิจกรรมสร้างสำนึกความเป็นไทย
๑. โครงการเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม	๑. กิจกรรมวันพ่อ /   วันแม่แห่งชาติ	๑.โครงการพัฒนาศักยภาพการเรียนรู้ ของนักเรียนสู่ความเป็นเลิศ   กิจกรรมการประกวดความสามารถ   สารระภาษาไทย สังคมศึกษา    ศิลปะ  และการงานอาชีพ    และเทคโนโลยี
๒.โครงงานคุณธรรมเยาวชนทำดี ถวายในหลวง	๒. กิจกรรมวันไหว้ครู	๒.กิจกรรมลูกเสือเนตรนารี
๓. โครงการโรงเรียนดีศรีตำบล กิจกรรม ๕ ห้องชีวิต เนรมิตนิสัย	๓. กิจกรรมสร้างจิตสำนึก    อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม	๓.กิจกรรมการเรียนรู้จากภูมิปัญญา   ท้องถิ่น
๔. กิจกรรมทำสมาธิก่อนเข้าเรียน	๔. กิจกรรมโครงงาน คุณธรรมเยาวชนไทย ทำดีถวายในหลวง	๔.กิจกรรมแต่งตัวพื้นเมืองในวันศุกร์
๕. กิจกรรมเข้าค่ายคุณธรรม ค่ายพุทธบุตร		๕.กิจกรรมร่วมงานประเพณ๊ใน   ท้องถิ่น
๖. กิจกรรมอบรมคุณธรรมหน้าเสาธง
๗. กิจกรรมสวดมนต์หมู่ทำนองสรภัญญะ
๘. กิจกรรมร้องเพลงคุณธรรม
๙. กิจกรรมประชาธิปไตยในโรงเรียน
๑๐. กิจกรรมวันสำคัญทางศาสนา
กิจกรรมเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม	กิจกรรมปลูกฝัง ความกตัญญู	กิจกรรมสร้างสำนึกความเป็นไทย
๑๑. กิจกรรมโฮมรูม
๑๒. กิจกรรมบันทึกความดี /   ธนาคารความดี
๑๓. กิจกรรมสวดมนต์ไหว้พระทุกวันศุกร์
๑๔. กิจกรรมวันพระในโรงเรียน
๑๕. กิจกรรมเข้าวัดวันพระ
๑๖. กิจกรรมต้นไม้สอนธรรมะ
๑๗. โครงการจิตอาสาพัฒนาชุมชน/วัด   ช่วยเหลือผู้ยากไร้
๑๘. โครงการยุวทูตความดี
๑๙. กิจกรรมส่งเสริมการเรียน    พระพุทธศาสนาวันอาทิตย์
๒๐. กิจกรรมลูกเสือและเนตรนารี
๒๑. กิจกรรมยกย่องคนดี
๒๒. โครงการกีฬาสี  และนันทนาการ

จากกิจกรรมทั้ง  ๓  ด้านที่นำเสนอข้างต้น  ได้นำรายละเอียดการดำเนินงานในแต่ละโรงเรียนมาสังเคราะห์จึงได้แนวดำเนินการและปัจจัยที่ทำให้ประสบผลสำเร็จดังนี้

แนวทางดำเนินการ 

๑.  กิจกรรมที่จัดขึ้นเป็นกิจกรรมที่สามารถจัดให้เป็นวิถีชีวิตประจำวันของนักเรียน  เพื่อให้มีโอกาสปฏิบัติจนเป็นนิสัย หรือคุณลักษณะประจำตัว

๒.  เป็นกิจกรรมที่สอดคล้องกับกิจกรรมแนวดำเนินการของโรงเรียนวิถีพุทธ  ในแต่ละโรงเรียนจะมีจำนวนกิจกรรมมากน้อยเท่าไรนั้นขึ้นอยู่กับจำนวนนักเรียน  และบุคลากรครูในโรงเรียน  เนื่องจากการปฏิบัติกิจกรรมที่เป็นการปลูกฝังนิสัยนั้นครูต้องคอยดูแลเอาใจใส่อย่างทั่วถึงจึงจะเกิดผล

๓.  จัดกิจกรรมตามโครงงานคุณธรรมเยาวชนทำดี ถวายในหลวง  ซึ่งเป็นแนวทางที่ สพฐ. กำหนด  ทั้งนี้แต่ละโรงเรียนดำเนินการโดยให้นักเรียนเป็นผู้ดำเนินการ

๔.  จัดกิจกรรมร่วมกับท้องถิ่นคือ วัด  องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หรือชุมชน  ซึ่งดำเนินการเป็นประจำทุกปีหรือตามโอกาสอันควร

๕.  เป็นกิจกรรมที่ให้นักเรียนได้เรียนรู้จากภูมิปัญญาท้องถิ่น  เป็นการสร้างความภาคภูมิใจให้ทั้งผู้ให้และผู้รับ  และเป็นการสืบสานภมิปัญญาของท้องถิ่นนั้น

-๖-

๖.  จัดกิจกรรมเพื่อสนองโครงการพัฒนาศักยภาพการเรียนรู้  ของนักเรียนสู่ความเป็นเลิศเพื่อเข้าร่วมประกวดในระดับเครือข่าย  ระดับเขตพื้นที่ และระดับภาคต่อไป

ปัจจัยที่ทำให้ประสบผลสำเร็จ

๑.  ผู้บริหารโรงเรียนและครูผู้รับผิดชอบโครงการที่เกี่ยวข้อง เห็นความสำคัญและมีความคิดสร้างสรรค์ในการดำเนินการมากกว่าการทำตามผู้อื่น

๒.  ดำเนินโครงการโดยร่มมือกับชุมชน  โดยเฉพาะพระหรือผู้นำชุมชน  จะช่วยให้เกดผลและเป็นที่ยอมรับของนักเรียนและผู้ปกครอง

๓.  ได้รับการสนับสนุนงบประมาณ  และแนวคิดในการดำเนินงานจาก สพฐ.

๔.  ระดับเขตพื้นที่มีการกระตุ้น  ติดตามผล  และจัดเวทีให้มีการนำผลงาสนมาประกวดหรือแสดงจะช่วยกระตุ้นให้เกิดการตื่นตัวมากขึ้น

๕.  ผู้บริหาร ต้องมีวิสัยทัศน์และมีมนุษยสัมพันธ์เพื่อประโยชน์ต่อการสรรหาแหล่งปัจจัยสนับสนุนการดำเนินงาน

๖.  ผู้บริหารและครูผู้รับผิดชอบต้องมีโอกาสเปิดโลกทัศน์  และเปิดใจยอมรับความคิด และความสำเร็จของผู้อื่น เพื่อการพัฒนาการดำเนินงาน

๗.มีกาหนดผู้ประสานงานรับผิดชอบในทุกระดับอย่างชัดเจนทั้งระดับเขตพื้นที่และระดับโรงเรียนทำให้มีเครือข่ายการทางานส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมในโรงเรียนต่อเนื่อง

แนวทางที่ควรพัฒนา

๑.  การประกวดโครงการพัฒนาศักยภาพการเรียนรู้ของนักเรียนสู่ความเป็นเลิศ ควรมีการวางแผนระยะยาว 

อย่างน้อย  ๓  ปี  เพื่อเปิดโอกาสให้นักเรียนทุกคนได้พัฒนาสู่ความเป็นเลิศ  มากกว่าการพัฒนานักเรียนบางคนหรือบางกลุ่ม  อันเป็นผลมาจากการไม่มีแผนพัฒนานักเรียนในระยะยาว

๒.  ครูผู้รับผิดชอบโครงการที่เกี่ยวข้องควรได้รับการสนับสนุนจากเขตพื้นที่  โรงเรียน  หรือองค์กรเครือข่าย 

อื่นๆ  ในการเปิดโลกทัศน์เพื่อให้ได้แนวคิดในการดำเนินงานกิจกรรมต่างๆที่หลากหลาย  และสร้างสรรค์

  มากขึ้นกว่าที่ผ่านมา

.................................................................................................