กบไม้มีเสียง
กบไม้มีเสียง
นายอานนท์ ภาคมาลี (หมอแดง)
เมื่อหลายปีก่อนข้าพเจ้าได้ไปเที่ยวทางเชียงราย และเชียงใหม่
ลำปางและแวะซื้อกบไม้มีเสียงกลับมาหลายตัว เรียกได้ว่าเกือบคันรถบัส
พอกลับมาถึงบ้าน บางคนไม่ได้ซื้อมา มาขอซื้อแบ่งต่อจากข้าพเจ้าหลายตัว บอกว่าจะเอาฝากหลาน
ทุกวันนี้ข้าพนำมาเล่นกลับหลานตัวเล็กๆอายุแปดเดือน โอ๊บ โอ๊บ น้องๆ คง
คิดถึงเสียงของกบ ใช่ไหมครับ ตามธรรมชาติแล้ว กบจะร้องตอนหน้าฝน หลังจากฝนตกใหม่ๆ
กบจะร้อง เพื่อเรียกคู่ของมันมาผสมพันธุ์กัน แต่ของเล่นภูมิปัญญาไทยชิ้นนี้
เป็นของเล่นที่เลียนเสียงกบหรือเขียด โดยที่น้องๆ ไม่ต้องรอหน้าฝนให้กบร้อง
ของเล่นชิ้นนี้ทำให้เกิดเสียงกบได้ตลอดเวลาที่เล่น น้องเห็นภาพแล้วก็คงร้องอ๋อ
ใช้แล้วครับ กบไม้นั่นเอง
กบไม้นี้ ทำมาจากไม้แกะให้เป็นรูปกบ เขียด หรือ อึ่งอ่าง แล้วแต่แหล่งที่ผลิต
ส่วนใหญ่ของเล่นชิ้นนี้จะถูกผลิตมาจากภาคเหนือ ซึ่งก็มีหลายจังหวัด
ส่วนใหญ่ที่พบของเล่นนี้มากได้แก่ เชียงใหม่ เชียงราย ลำปาง และพะเยา แต่ละจังหวัดหน้าตาก็แตกต่างกันออกไป
สำหรับไม้ที่ใช้ทำกบไม้นั้นก็มีหลายชนิด ตั้งแต่ ไม้สัก ไม้โมก ไม้มะค่า หรือไม้มะม่วงเป็นต้น ซึ่งเนื้อไม้ที่ใช้ในการทำกบไม้นี้ก็มีผลต่อเสียงกบนะครับ ถ้าเป็นไม้เนื้อแน่นมากก็จะทำให้เกิดเสียงดังกังวาลมาก ถ้าเนื้อไม่แน่นมากก็จะทำให้เกิดเสียงทุ้ม ซึ่งจะทำเกิดเสียงคล้าย กบ เขียด หรืออึ่งอ่างที่ต่างกัน
1.
ช่างจะกำหนดขนาดลำตัวของกบที่ต้องการทำ
2. ตัดไม้ให้ได้ขนาดที่ต้องการ
3. ให้สิ่ว และเครื่องมือต่างๆ แกะให้เป็นรูปกบ ตามที่ออกแบบไว้
4. ที่สำคัญจะต้องคว้านภายในช่องท้องกบให้เป็นโพรง
เพราะเป็นส่วนสำคัญมากที่จะทำให้เกิดเสียง และสันหลังของกบจะต้องทำเป็นซี่หนาม
เพื่อที่จะใช้ไม้ครูด ให้เกิดเสียงก้องในท้องกบ คล้ายกับเสียงร้องของกบนั่นเอง
จะพบว่า ในช่องท้องของกบ จะเป็นโพรงช่องว่าง ภายในจะมีอากาศอยู่ เมื่อเราใช้ไม้ครูดที่สันหลังของมันซึ่งเป็นหนาม ๆ จะเกิดเสียงขึ้น เสียงนี้จะสั่นสะเทือนผ่านลำตัวกบ จนไปสั่นสะเทือนอากาศภายในช่องท้องกบ อากาศภายในห้องแคบๆ สะท้อนไปมาทำให้เกิดเสียงก้องที่ภาษาอังกฤษเรียกว่าเสียง Echo นั่นเอง ลักษณะนี้จะคล้ายๆ กับการที่น้องๆ ร้องตะโกนในห้องเล็ก เสียงเราจะก้องกังวาลกับไปมา เนื่องจากมันชนผนังของห้อง หรือการที่เราตะโดนใส่หน้าผา เสียงจะสะท้อนที่หน้าผากลับมาหาเรา เราจึงได้ยินเสียงเราสะท้อนกลับมา
นอกจากชนิดของเนื้อไม้ที่มีผลต่อเสียงกบแล้ว
ขนาดของลำตัวกบมีผลต่อเสียงกบหรือไม่
คำตอบคือ ใช่แล้ว
ปริมาณอากาศในช่องท้องของกบมีผลต่อการสั่นสะเทือนของเสียงที่เกิดขึ้น
กบตัวเล็กเสียงจะแหลม ตัวใหญ่เสียงจะทุ่ม นั่นเอง
นอกจากช่างไม้ จะประดิษฐ์ ของเล่นพวกนี้เป็นรูปกบแล้ว ยังได้มีการประดิษฐ์ เป็นรูปสัตว์อื่นๆ ที่ทำให้เกิดเสียงจากการขูดไม้ที่หลังแล้วทำให้เกิดเสียงกล้องกังวาลคล้ายเสียงสัตว์ร้องได้เหมือนกัน จากการที่พี่ดินเผาเดินทางไปที่ต่างๆ เพื่อศึกษาถึงของเล่นภูมิปัญญาไทย ก็พบว่าของเล่นประเภทนี้ได้ทำเป็นสัตว์ต่างๆ หลายชนิดเช่น ปลา กระต่าย หรือหมูก็มี ได้ถ่ายรูปมาฝากน้องๆ ด้วย แปลกตาและก็น่ารักดีนะ หรือบางร้านก็ตกแต่งให้มีสีสัน ลวดลายต่างๆ สวยงามไปอีกแบบหนึ่ง
ความเห็น (2)
จัดเป็นของเล่นเด็กในสมัยก่อนที่เกิดจากภูมิปัญญาตายายด้วยนะ เคยเห็นวางจำหน่ายตามแหล่งท่อง
เที่ยวทั่วไปด้วยจ้ะ
ไปซื้อที่เชียงใหม่ ชอบมากๆ ค่ะ