565. ต้นไม้แห่งชีวิต
ช่วงนี้เปิดชั้นเรียนสอนสามก๊กครับ ทั้งอ่าน ทั้งคุย ทั้งตามศึกษาประวัติศาสตร์ในแง่มุมต่างๆ ดูหนังด้วยเมื่อวานดูหนังว่าด้วยสงครามของหลิวปังกับเซี่ยงยวี่ เรื่อง White Vengeance ฌ้อปาอ๋อง: ศึกแผ่นดินไม่สิ้นแค้น เป็นภาพยนต์อิงประวัติศาสตร์จริง ว่าด้วยการขับเคี่ยวระหว่างสองวีรบุรุษ ผู้นำกองกำลังปฏิวัติ ที่สามารถช่วยกันโค่นจิ๋นซีฮ่องเต้ ได้ แต่ที่สุดกลับแตกคอแย่งกันเป็นใหญ่ โดยในที่สุดหลิวปังสามารถเอาชนะจนกระทั่งกลายเป็นปฐมกษัตริย์ราชวงศ์ฮั่นได้ ผมดูหนังเรื่องนี้ไปหลายรอบแล้ว พร้อมกับนึกย้อนไปถึงสามก๊ก และชีวิตการทำงานจริงๆ ขอผมเองครับ ..
ถ้าคุณศึกษาประวัติศาสตร์จีน ไม่ว่าจะยุคใด คุณจะเห็น “คน” มีบทบาทสำคัญมากๆ ต่อความสำเร็จหรือความล้มเหลว ของตระกูลต่างๆ เป็นเหมือนกันทั้งในอดีตและปัจจุบัน การแสวงการคนเก่ง ดี มีปัญญา การรักษาคนประเภทนี้ให้อยู่กับเรา การดึงศักยภาพมาใช้ รวมถึงการจากกันด้วยดี ก็มีความสำคัญต่อความสำเร็จของผู้นำ เมื่อดูแล้วจึงลองพัฒนา Model เพื่ออธิบายปรากฏการณ์ที่เห็น ทั้งจากสามก๊ก และวรรณกรรมอื่นๆ รวมทั้งจากประสบการณ์ชีวิต
ผมมองว่าผู้นำเหล่านี้เหมือนชาวสวนที่พยายามค้นหาพันธ์ไม้ดีๆ มาปลูก พันธ์ไม้เหล่านี้มีหลากหลาย การที่จะได้มาต้องอาศัยความพยายาม เมื่อได้มาแล้วต้องมาก็ต้องดูแล แต่จะเป็นชาวสวนที่ประสบความสำเร็จหรือไม่ เอาว่าเป็นระดับตำนาน ระดับปราชญ์เลยนี่ต้องเลือกพันธ์ไม้ดีๆ ครับ ถ้าจะมากกว่านั้นต้องพยายามหาทางแปรรูปผลิตผลครับ เพื่อสร้างมูลค่า
ปัญญากับความสำเร็จจึงมาควบคู่กันเสมอ… ปัญญาในที่นี้ในพุทธศาสนาไม่ได้หมายถึงความฉลาดนะครับ ความฉลาดแกมโกงนี่ไม่นับ ปัญญา แปลว่ารู้ว่าอะไรควรไม่ควรแก่เรานี่ ก็เรียกว่าความฉลาดประเภทหนึ่ง
ผมมองว่าในชีวิตเรามีต้นไม้สี่ประเภทครับ เป็นความแปรผันระหว่างปัญญากับความสำเร็จ มีอยู่สี่ประเภทครับ ดูแผนภาพข้างล่างนี้ประกอบ)
ต้นแรกคือ “ต้นโพธิ์” ต้นไม้ต้นนี้คุณจำเป็นต้องแสวงหามาครับ เพราะมีส่วนทำให้คุณมีปัญญาสูงขึ้น ความสำเร็จทางโลกทางธรรมคุณจะเด่นขึ้นมาในระยะยาว… คนในกลุ่มนี้ที่คุณจะเข้าหา และมีท่านไว้นำทาง ..ถ้าคุณดูไซ่ฮั่น คุณจะเห็นจังเหลียง เป็นที่ปรึกษาที่ช่วยให้หลิวปังกลายเป็นกษัตริย์ ในสามก๊กนั่นคือขงเบ้ง ในชีวิตผมก็ได้แก่หลวงพ่อกล้วย แห่งวัดป่าธรรมอุทยาน … อาจารย์ของผมดร.เพิร์ลล่า ดร.ริต้า… นั่นเอง.. คนกลุ่มนี้มีอิทธิพลทางความคิดต่อคุณอย่างมากๆ ตั้งแต่ผมรู้จักคนเหล่านี้ชีวิตผมมีแต่สงบร่มเย็น มีปัญญา มีความรู้มากขึ้น ความสำเร็จยิ่งมากขึ้นไปตามวันเวลา
คนกลุ่มที่สอง ปรียบเสมือน “ต้นข้าว” เป็นคนที่ปัญญายังไม่สูงมาก (อนาคตอาจแซงคุณได้) เนื่องจากประสบการณ์ในชีวิตยังไม่มาก… แต่เขาดีกับคุณคอยสนับสนุนคุณ คนกลุ่มนี้ในสามก๊ก ไซ่ฮั่นก็ได้แก่กลุ่มทหารชั้นผู้น้อย ชาวบ้านที่ยอมหนีตายไปกับผู้นำ เพราะศรัทธาพวกเขา และกลายเป็นกำลังสำคัญทั้งแนวหลังและแนวหน้า ยอมตายแทนด้วยซ้ำ… ในชีวิตปัจจุบันก็ได้แก่ลูกน้อง เพื่อนร่วมงานของคุณ แม้กระทั่งลูกน้องคนอื่นๆ หรือนักเรียนของคุณ… เขารัก และพร้อมจะดูแลคุณครับ.. หลายคนมองข้าม และไม่ค่อยปฏิบัติต่อคนกลุ่มนี้ดีๆ… คุณจะเห็นความแตกต่างนี้อย่างชัดเจน จะว่าไปหลิวปัง โจโฉ เล่าปีก็ชาวบ้านธรรมดา ที่ต้องอยู่ในวังวนอำนาจของผู้ยิ่งใหญ่ที่มาก่อนหน้าได้แก้เซี่ยงยวี่ ตั๋งโต๊ะ แต่คนรุ่นก่อนหน้าดูแลคนกลุ่มนี้ไม่ดีเท่า ที่สุดรัศมีที่เรืองรองก็ดับไป.. คนกลุ่มนี้ผมจึงเปรียบเหมือนต้นข้าวครับ ดูธรรมดา แต่คุณต้องมีไว้ ไม่งั้นคุณได้อยู่อย่างน่าเบื่อแน่ และจริงๆ ถ้าดัดแปลงเก่งข้าวเอาไปทำอะไรได้เยอะ หลายคนก็รวยและมีชีวิตดีๆได้ด้วยการเอาข้าวไปเป็นวัตถุดิบในการทำขนม หรือทำอะไรที่สร้างสรรค์อย่างอื่นได้ครับ… เพราะฉะนั้นชีวิตเราต้องหมั่นหาข้าวพันธ์ดีมาปลูกและดูแลยิ่งชีวิตครับ … เพราะเขาคือชีวิตของคุณเช่นกัน
คนกลุ่มที่สาม เป็น “ต้นมะพร้าว” พวกนี้ปัญญาสูงมาก ฉลาด ดี แต่อยู่คนละเส้นทางกับคุณ คุณต้องพยายามแสวงหาหนทางที่จะดึงเขามามีส่วนร่วมกับคุณ เรื่องนี้หลิวปังกับ ขงเบ้ง เล่าปี่ โจโฉ เก่งมากๆ คนมีปัญญาในสมัยนั้นทำงานให้ศัตรูด้วยซ้ำ… คุณจะเห็นว่าตลอดทั้งชีวิตผู้นำเหล่านี้ จะพยายามค้นหา คนมีปัญญาจากทั้งในพื้นที่ของเราและพื้นที่ของศัตรู เพื่อนำมาเพาะพันธ์แห่งความสำเร็จต่อไป… ทำไมผมถึงมองเป็นต้นมะพร้าว คนกลุ่มนี้ฉลาด แต่ก็เป็นมนุษย์ ที่ยังมีอคติ กิเลส ความสามารถของเขา ฐิติของเขาอาจส่งเสริมหรือทำลายคุณก็ได้.. เปรียบได้กับมะพร้าว คุณรู้ว่าลูกมะพร้าวน่ากินเพียงใด แต่การพยายามเอาลูกมะพร้าวลงมา ไม่ใช่เรื่องง่ายครับ บางคนปีนก็เสี่ยงตก ได้มาแล้วก็ต้องเอาไปใช้ความคิดสร้างสรรค์เอาเอง เพื่อจะเอามันไปทำอาหาร ทำขนม เรียกว่าถ้าไม่มีฝีมือพอ ได้มาก็ทำอะไรไม่ค่อยได้ ต้องอาศัยไอเดีย ความดี และอะไรหลายอย่างเพื่อให้เขาแสดงศักยภาพให้ได้
ในยุคปัจจุบันในอาชีพผมก็พวกอาจารย์สาขาอื่น OD Consultant ด้วยกันนี่แหละครับ บางทีก็นักเรียนเก่งๆ หรือลูกค้าเก่งๆ แต่อยู่สาขาอื่น.. ผมเองได้พันธมิตรและกัลยาณมิตรจากคนกลุ่มนี้หลายคน… ที่จากเดิมน่ากลัวมากๆ แต่พอจูนกันได้ ตอนนี้มาเป็นแนวร่วมส่งเสริมกันอย่างดีครับ.. ปีที่แล้วผมได้คนต่างอาชีพ เช่นรองคณบดี MBA ที่อยู่เภสัช ท่านเก่งเรื่องการทำโครงการ ก็ส่งเสริมกลุ่ม AI เรื่องทุนการจัดงานประชุม AI นานาชาติ หลายปีก่อนเพื่อนที่ไม่ค่อยเป็นมิตรนัก ตอนนี้กลายเป็นกัลยาณมิตร ทั้งธุรกิจและจิตวิญญาณ ขณะเพื่อนบางคนกลายเป็นคนที่จากน่ารัก ไปเป็นคนน่ากลัว ก็มี ต้องถอยห่าง.. แต่ถึงแม้คุณจะไม่ได้เขามาร่วมอุดมการณ์ แรงต้าน จากคนเหล่านี้ทำให้คุณเก่งขึ้นเก๋าขึ้น แต่ต้องรักษาตัวเองดีๆ ใจต้องแข็งครับ และต้องปรับปรุงตัวเองในเรื่องฝีมือ ความรู้และความดีไปเรื่อยๆครับ หยุดไม่ได้
กลุ่มสุดท้าย ผมเรียกว่า กลุ่ม “มะระขี้นก” เป็นกลุ่มที่เราอยู่ด้วยจะเหนื่อยครับ จะด้วยปัญหาส่วนตัวของเขาเอง ทัศนคติด้านลบของเขา หรือประสบการณ์ก็ตาม แต่ทำไมผมถึงมองว่าเปรียบเป็นมะระขี้นก … นี่คือสมุนไพรชั้นยอดครับ.. ที่รูปร่างน่าเกลียด ไม่น่ากินเลย ในระยะไกลเลย เขาทำให้คุณอยากอยู่ห่างๆในระยะไกล แต่ถ้าคุณ เมื่อว่างแล้วกำลังใจดีพอลองค่อยๆศึกษา ด้วยระยะห่างพอควร บางครั้งคุณอาจแปลงพืชน่าเกลียดกลายเป็นสมุนไพรชั้นดีได้.. เช่นผมเป็นอาจารย์.. เจอลูกศิษย์คนหนึ่งสมัยก่อน โห… เรียนอ่อนมากๆ… แม่อ่อนได้ใจจริงๆ แต่นิสัยดีมากๆ..กลัวมันไม่จบ… อ่านหนังสือก็ไม่รู้ แม่ไม่รู้อะไรทั้งสิ้ง.. ว่างๆเลยคิดค้นหาวิธีติวเด็กอ่อน.. เอ๊าอ่านตรงนี้ วิเคราะห์แบบนี้ กลายเป็นว่าการที่เราคิดหาวิธีติวเด็กอ่อน ทำให้เราได้วิธีติวแบบใหม่ ตอนนี้ตั้งแต่ติวคนสอบ Comprehensive (สอบความรู้รวบยอด MBA ที่โหดมากๆ) มานับร้อย อ่อนแค่ไหน เบลอแค่ไหน สามารถใช้เวลาสั้นๆ ไม่เกินสองชั่วโมง ติวแล้วสอบผ่านทุกรายไม่เคยตก… ผ่าน 100 %.. แต่หลายคนคุณต้องอยู่ห่าง เช่นคนมีปัญหาทางจิต หรือขี้โกงมากๆ จะดีที่สุด..
ครับชีวิตของเราต้องเกี่ยวพันกับต้นไม้เหล่านี้ครับต้องหาค้นหา ต้องปลูก ต้องดูแล ต้องค้นหาวิธีการแปรรูป พวกเขาทั้งหมดจริงๆ แล้วคือต้นไม้แห่งชีวิตของคุณ ภารกิจนี้ทำตั้งแต่รู้ความ จนลมหายใจสุดท้ายครับ…
วันนี้เพียงเล่าให้ฟัง ลองเอาไปพิจารณาดูนะครับ
Reference:
ภาพแรก http://www.beyondhollywood.com/white-vengeance-2011-movie-review/
Rice: https://web.duke.edu/soc142/team3/Group%20Rice/History.htm
ต้นโพธิ์: http://www.arunsawat.com/board/index.php?topic=11549.0
ความเห็น (7)
ขอบคุณที่เปิดโลกทัศน์ครับ
ชอบการวิเคราะห์สู่บทเรียนของอาจารย์มากๆครับ ขอบคุณมากครับที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้ให้ CoP ของ G2K
วันนี้มาหาความรู้แบบกว้างๆที่ยังเปี่ยมไปด้วยแนวคิดที่ดีค่ะเพื่อน วันนี้ฝนตกตั้งแต่ตี5 ค่ะ บ้านเพื่อนตกหรือเปล่าคะ ขับรถระวังถนนลื่นด้วยนะ
ชอบดูหนังจีนค่ะ เพราะมีคำคมบ่อยๆ
ขอบคุณครับอาจารย์ เป็นบันทึกที่ผมต้องขออนุญาต ก็อบเก็บไว้อ่านเขียนเรียนรู้ แล้วล่ะครับ...
อ่านแล้วเข้าใจง่าย น่าติดตาม ค่ะ
อ่านจบ ได้ทบทวนตนเอง คงต้องหาต้นไม้มาปลูกเพิ่มแล้วค่ะ
อคติอย่างหนึ่งของตัวเอง น่าจะเป็นกลุ่มวัชพืชนะคะ