564. "คนสี่ทิศ" (The Inclusion Compass)

ในการทำการพัฒนาองค์กร (Organization Development-OD) ไม่ว่าจะ Appreciative Inquiry (AI) หรือเครื่องมือใดก็ตาม  สิ่งที่คุณต้องเกี่ยวข้องคือ “คน” ทั้งหมดในองค์กรของคุณครับ ที่บางครั้งครอบคลุมไปถึงลูกค้าและผู้มีส่วนได้เสียทั้งมวลด้วย เพราะอะไรครับ การดึงการมีส่วนร่วมนั้นมีความสำคัญต่อการพัฒนาองค์กรมากๆ ไม่ว่าจะคุยได้ด้วยหรือไม่ เขาเหล่านั้นมีผลต่อความสำเร็จและความยั่งยืนขององค์กรอยู่เสมอ… ในการทำ OD เราจะพูดถึง Inlclusion Strategy (อินคล๊สชั่น เสตร๊จตีจี้) ครับ… คือการตั้งคำถามอยู่เสมอ ว่าเราจะดึงการมีส่วนร่วมจากผู้มีส่วนได้เสียอย่างไร คนทำ OD จึงไม่เพียงแต่พัฒนาทักษะการใช้เครื่องมือ ที่ตนสนใจให้เก่งขึ้นเรื่อยๆ โดยต้องหมั่นพัฒนาทักษะ หรือกลยุทธ์การสร้างการมีส่วนร่วมอย่างต่อเนื่องไปเรื่อยๆ… วันนี้เลยขอนำเสนอเครื่องมือหนึ่งที่ผมต่อยอดมาจากหนังสือ The Mind Gym: Relationship  …

ผมต่อยอดขึ้นมาแล้วตั้งชื่อว่า Inclusion Compass  (© Pinyo Rattanaphan, 2013) ครับ  ซึ่งแบ่งกลุ่มคนออกเป็นสี่กลุ่มง่ายๆ ตามพฤติกรรมที่แสดงออกอย่างต่อเนื่อง เป็นระยะเวลานานพอ…

แนวทางประเมินจากพฤติกรรมที่แสดงออก โดยดูจากสองขั้ว คือคิดบวก คิดลบ ลุยกับเฉื่อย 

                        

พวกแรกผมตั้งชื่อว่า พวก"พี่ไดโนเสาร์ " น่ารัก แต่ก็น่ากลัว เป็นคนเก่ง แต่ถ้าคุณคุยด้วยจะเห็นแต่เรื่องที่เป็นไปไม่ได้ มองไม่เห็นศักยภาพที่เรามีอยู่ มักลุยมากๆ เนื่องจากขยัน เลยมักได้เป็นผู้นำ คุณเองต้องรักษาระยะห่างเช่นกัน แต่ก็ต้องไม่ไกลเกินไป กลยุทธ์คืออย่าทำให้เขารู้สึกว่าเราน่าเขมือบครับ.. เราเป็นสัตว์เล็กๆ ของเราที่ดูไม่น่ากินหรอก.. อยู่ด้วยกันไปนะพี่.. แต่คุณก็ต้องรักษาความเป็นตัวของตัวเองเช่นกัน เพราะพี่แกจะเห็นแต่เรื่องลบครับ.. เรื่องเล่นดูบวกอยู่ครับ แต่พออะไรที่เป็นวิสัยทัศน์พี่แกไม่เชื่อครับ..  ถ้าคุณเจอระดับผู้นำคุณก็ต้องดูหน่อยว่าสิ่งที่เราทำอยู่จะไปกับเขาได้แค่ไหน จูนกันหน่อยได้ แต่ต้องไม่เสียความเชื่อมั่น ความคิด อุดมการณ์ของคุณ..  แต่พี่ไดโนเสาร์ ถ้าเป็นน้องหรือเพื่อนก็รักษาระยะห่างหน่อย เพราะอันตรายอยู่ เจอหาเรื่องได้ง่ายๆ เอาเป็นว่าก็เป็นมิตร ยิ้มให้ไปครับ.. ทำงานด้วยกันได้ แต่รักษาจุดยืนคุณให้ดี อย่าหวั่นไหวกับความคิดติดลบ คุณจะติดหล่มเอง

กลุ่มสองเป็นพวก “นกฟีนิกซ์” หรือ นกอมตะในตำนาน … พวกนี้คือพวกที่กระตืนรือร้นในชีวิต มองโลกในเชิงบวก เหมาะที่จะเป็นพันธมิตรกันมากที่สุด คนกลุ่มนี้คือพวกที่จะเป็นลมใต้ปีกให้คุณ และคุณก็สามารถเป็นลมใต้ปีกให้เขา ถ้าเป็นคนมีอำนาจ งานของคุณไปโลดครับ แต่ก็จูนกันหน่อย โดยธรรมชาติงานด้าน OD จะช่วยได้อยู่แล้ว คุณสามารถเอางาน OD ไปช่วยเขาได้ แล้วเขาจะ Happy กับคุณด้วย ถ้าเป็นน้อง และเพื่อนก็อุดมคติเลยครับ.. ปัจจุบันงาน AI ของผมไปไกลมากๆ ก็กลุ่มนกอมตะพวกนี้ครับ และที่สำคัญที่อยากบอกคือ คนพวกนี้น่าทึ่งอีกเรื่องครับ อุปสรรคไม่เคยเป็นปัญหา  คือไม่เคยตายนั่นเอง จะขาดแคลนทรัพยากร โอกาสไม่เป็นไร สามารถสร้างสรรค์ใหม่ได้ สร้างไปเลย ลักษณะนี้แหละที่ต่างจากกลุ่มแรก ที่อะไรก็เป็นไปไม่ได้ 

กลุ่มสามคือ “น้องหมีโคอาล่า” พวกนี้บวก แต่เฉื่อย ดีกับคุณมองโลกสบายๆ มีมากเหมือนกัน คือประมาณอยู่ไปวันๆ ถ้าเขาทำงานร่วมกับคุณอาจต้องกำหนดขอบเขต กรอบกติกาให้ชัดเจน แล้วต้องติดตามงานด้วย ปล่อยตามบุญตามกรรมไม่ได้… แต่ก็มีศักยภาพพอ ถ้าเจอแรงยุดีๆ อาจกลายเป็นนกฟีนิกซ์ได้  ถ้าเป็นเพื่อนเป็นพี่เป็นผู้มีอำนาจก็ดีกับเขาเยอะๆครับ ร่วมกิจกรรมกับเขา จูนกันไปจูนกันมา บางทีก็มาทำงานร่วมอุดมการณ์กับคุณได้ในที่สุด

กลุ่มสุดท้ายคือพวกที่อยากเรียกว่า “ไก่ในฟาร์ม” นิสัยทั้งลบ ทั้งเฉื่อย น่ากลัวมากๆ สงสาร ไม่ค่อยได้ดิบได้ดีอะไรในองค์กร คือรอวันถูกเฉือดอย่างเดียว ถ้าไม่เปลี่ยนแปลงตัวเอง ก็จะกลายเป็นภัยกับเขาเอง และองค์กรของคุณ ตรงนี้ดูเรื่องศีลธรรมด้วย ถ้าโกงกิน ฉ้อฉล ก็ยากจะหา OD ไหนช่วย คงต้องปล่อยออกไปให้เผชิญชีวิตเอง แต่ถ้าเป็นคนดีแล้วติดลบ อาจใช้เครื่องมืออื่ๆ ช่วยเช่นการใช้ Life Coach สอนให้ข้อคิด กำหนดเป้าหมาย ให้กำลังใจใหม่  แต่ก็ต้องรักษาระยะห่างดีๆ บางคนมีปัญหาทางจิต ก็มี แทนที่จะเป็นคุณ กับเป็นภัยกับคุณไปก็มี ฉะนั้นถ้าไม่เชี่ยวชาญในการแก้ปัญหาไก่ในฟาร์ม คงต้องบ่มเพาะประสบการณ์ หรือไม่ก็ขอความช่วยเหลือจากมืออาชีพไปก่อน 

ลองดูครับว่าคุณจะเจอคนกลุ่มไหนบ้าง เท่าที่ทำ OD มา มักเป็นสามพวกแรกนี่แหละ ที่คุณต้องดูแล เอาใจใส่เป็นพิเศษครับ เขาจะมีบทบาทต่อคุณมากๆ  แต่ไม่ว่าจะไปเกี่ยวพันกับใคร คนทำ OD ต้องพัฒนาตัวเองทั้งในแง่ของฝีมือตัวเอง และการอยู่ร่วมกับคนอื่น เรียกว่าต้องคิดเรื่องนี้ไปทั้งชีวิตเลยก็ได้.. งานคุณจะไปได้ไกลขึ้น ส่วนไก่ในฟาร์ม ต้องประเมินจริงๆ ว่ามีศีลธรรมไหม ถ้าดีก็อาจช่วย แต่ก็คงมีระยะเวลา ถ้าไม่ได้คงต้องปล่อยไปเหมือนกัน 

การทำอะไรไม่รู้ใจคนและธรรมชาติของคน ก็เหมือนเราอยู่ในป่าแล้วไม่มีเข็มทิศ นั่นเอง คุณจะหลงทาง เสียเวลา เสียความคิด เสียความรู้สึก และที่น่ากลัวที่สุดคือการเสียความเป็นตัวตนของคุณ  

                         

จริงๆ มีเครื่องมืออื่นๆ เช่นแนวคิดสัตว์สี่ทิศ สมองสี่ซีก DISC Enneargram Strength Finder ละอื่นๆครับ ผมจะมาเล่าให้ฟังอีกในวันหลังครับ  

References

Book:

The Mind Gym: Relationships

http://www.amazon.co.uk/The-Mind-Gym-Relationships/dp/1847440630

Pictures:

T-rex from: http://www.allposters.co.uk/-sp/T-Rex-Posters_i7849640_.htm

Phoenix Bird from: http://alisapstudios.blogspot.com/2012/01/color-day-17-raspberry-jam.html

Koala Bear from: http://bichinhosfofos.com.br/

Farm Chicken from http://frenchtribune.com/teneur/1214471-hen-farm-quarantined-after-bird-flu-suspicion

Compass from: http://www.anecdote.com.au/archives/2011/09/story_quote_of_6.html

[Yanyong-P]

อาจารย์บรรยายได้เห็นภาพเลยครับ ห่วงแต่ว่า ต่อไปเจอหน้าใครจะเห็นหัวไก่ หัวไดโน อยู่บนคอเขานี่ซิ 

แต่เอ๊ ส่องกระจกแล้วเห็นห้วหมี อิอิ 

ขอบคุณครับอาจารย์

[โฆษิต ฆารชม]

เปรียบเทียบภาพได้ชัดเจนมากครับ..........

ผมมองตอนแรกโดยเฉพาะ ฟีนิกซ์ นี่..........อยู่ที่ไหน "วอดวายที่นั่น".....แม้จะอยู่นิ่ง ๆ ก็ตาม กลายเป็นว่า 

อาจารย์มองในมุม AI คือ "นกอมตะในตำนาน … พวกนี้คือพวกที่กระตืนรือร้นในชีวิต มองโลกในเชิงบวก เหมาะที่จะเป็นพันธมิตรกันมากที่สุด คนกลุ่มนี้คือพวกที่จะเป็นลมใต้ปีกให้คุณ และคุณก็สามารถเป็นลมใต้ปีกให้เขา ถ้าเป็นคนมีอำนาจ งานของคุณไปโลดครับ"

ผมคงมองพลาดไปว่า "ไดโนเสาร์ โดยเฉพาะ T-rex มันกินเนื้อ แม้กระทั่งพวกเดียวกัน !!! ทำให้เป็น คนเก่งแต่อันตราย ชอบเกะกะระรานชาวบ้านตามประสาคน "อวดเก่ง หรือโชว์ว่าเก่ง"ครับ ...หากเป็นพวกไม่กินเนื้อ อย่างแรกที่เป็นปัญหาเลยคือ "ขนาดที่ใหญ่โต" เทียบได้กับ "ความคิดในแง่ลบ" ที่พร้อมจะทำให้สิ่งรอบข้างพังทลายได้ทั้งตั้งใจและไม่ตั้งใจ..........แต่ก็ยังมีข้อดีคือ หากรู้จักวิธีเข้าหาก็จะสามารถพาเขาไปให้เป็นตัวกันได้อย่างดี..........

ขอบคุณท่านอาจารย์ครับ...........ได้แง่คิดใหม่ ๆ เพิ่มอีกแล้ว (ขออภัยด้วยนะครับเพราะผมความจำไม่ค่อยดีเลยต้องรีบพิมพ์ลงความเห็นไว้ก่อนจะลืม......ปรับตัวตาม "ทฤษฎีอาหารเช้า" อยู่ครับ อิอิ