ลดอ้วนเร็ว_เสี่ยงนิ่วถุงน้ำดี

.

สำนักข่าวรอยเตอร์ตีพิมพ์เรื่อง 'Crash diet tied to increased gallstone risk'
= "อดอาหารแบบสุดๆ เพิ่มเสี่ยงนิ่วถุงน้ำดี" = "ลดอ้วนเร็ว เสี่ยงนิ่วถุงน้ำดี", ผู้เขียนขอนำมาเล่าสู่กันฟังครับ

• [ crash ] > [ แคร็ช _ sh/ฉื่อ (พ่นลม_เสียงยาว) ] > http://www.thefreedictionary.com/crash > noun = (การ) ชน กระแทก ล้มลาย พัง(เสียหาย); verb = ชนกัน ล้มละลาย ตกลงสู่ที่ต่ำอย่างแรง; adjective = เร่งรัด

.

ภาพที่ 1: อวัยวะในช่องท้องส่วนบน เริ่มจากตับ-ระบบท่อน้ำดี

• ตับ (liver) > ช่องท้องด้านบนทางขวา
• ถุงน้ำดี (gallbladder) > ช่องท้องด้านบนทางขวา ใต้ตับค่อนไปทางด้านหน้า
• ท่อน้ำดีรวม (common bile duct) > ต่อจากตับ ไหลรวมกับท่อตับอ่อน, เทลงลำไส้เล็กส่วนต้น

อวัยวะอื่นๆ ได้แก่

• หลอดอาหาร (esophagus_ต่อลงมาจากปาก ลำคอ) > ส่วนใหญ่อยู่ในช่องอก, ส่วนน้อยอยู่ในช่องท้อง
• กระเพาะอาหาร (stomach) > ช่องท้องด้านบน ทางซ้าย
• ม้าม (spleen) > ช่องท้องด้านบนทางซ้ายสุด

.

ภาพที่ 2: อวัยวะในช่องท้องส่วนบน เริ่มจากตับ-ระบบท่อน้ำดี

• ตับ (liver)
• ถุงน้ำดี (gallbladder)
• นิ่วถุงน้ำดี (gallstones)
• ท่อน้ำดี (common duct) ไปรวมกับท่อตับอ่อน, ไหลลงสู่ลำไส้เล็กส่วนต้น (duodenum)

อวัยวะอื่นๆ ได้แก่

• หลอดอาหาร (esophagus_แต้มสีชมพู) > ต่อลงมาจากปาก ลำคอ > ส่วนใหญ่อยู่ในช่องอก
• กระเพาะอาหาร (stomach_แต้มสีชมพู) > ช่องท้องด้านบน ทางซ้าย
• ลำไส้เล็กส่วนต้น (duodenum_แต้มสีชมพู)

.

ศ.ดร.ไมเคิล เจนเซน อายุรแพทย์จากสถาบันเมโย คลินิก สหรัฐฯ ทำการศึกษาใหม่พบว่า การลดอาหารอย่างหนักได้ผลดีพอๆ กับการลดอาหารปานกลางในการลดความอ้วน หรือควบคุมน้ำหนักระยะยาว

ความต่างที่สำคัญ คือ การลดกำลังงาน หรือแคลอรีจากการอดอาหารอย่างหนักเพิ่มเสี่ยงนิ่วถุงน้ำดี

.

คนอเมริกัน 316 ล้านคนมีนิ่วถุงน้ำดีประมาณ 20 ล้านคน = 15.8:1 = 16 คนมีนิ่วถุงน้ำดี 1 คน

.

นิ่วถุงน้ำดีแบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ ได้แก่ กลุ่มที่ไม่มีอาการ และกลุ่มที่มีอาการ

.

(1). กลุ่มที่ไม่มีอาการ

.

ไม่ทำให้เกิดการอุดตันทางออกถุงน้ำดี หรือท่อน้ำดี, ส่วนใหญ่ไม่จำเป็นต้องผ่าตัด หรือรักษา
.

(2). กลุ่มที่มีอาการ

.

ทำให้ถุงน้ำดีอักเสบ (เจ็บ ปวด แน่นท้อง โดยเฉพาะด้านบนทางขวา), หรืออุดตันทางออกถุงน้ำดี-ท่อน้ำดี, เป็นกลุ่มที่ควรผ่าตัดถุงน้ำดีออก (ถ้านำนิ่วออกอย่างเดียว... ถุงน้ำดียังอักเสบเรื้อรังซ้ำซากต่อได้)

.

.

น้ำดี (bile) ประกอบด้วยสารละลายหลักได้แก่ น้ำ 85%, เกลือน้ำดี (bile salts) 10%, สีเขียวจากเม็ดเลือดแดงที่แก่ตาย (เม็ดเลือดแดงมีอายุเฉลี่ย 120 วัน/4 เดือน) กับเยื่อเมือก 3%, ไขมัน 1%, เกลืออื่นๆ  0.7% [ wiki ]

.

โคเลสเตอรอล หรือไขมันในเลือดส่วนหนึ่งจะถูกขับออกทางน้ำดี และดูดกลับจากทางเดินอาหารประมาณ 95%

.

การกินเส้นใยหรือไฟเบอร์ชนิดละลายในน้ำ ซึ่งพบในข้าวโอ๊ต ถั่ว แอปเปิ้ล ผักผลไม้ที่มีเมือกลื่นคล้ายเจล เช่น กระเจี๊ยบ ฯลฯ มีส่วนช่วยดูดซับโคเลสเตอรอลบางส่วนในทางเดินอาหาร แล้วขับออกไปทางอุจจาระ (อึ)

.

.

ภาพที่ 3: ไขมันปกติจะรวมตัวเป็นหยดขนาดใหญ่ (ภาพซ้าย), มีส่วนเม็ดสีเขียวที่ไม่เปียกน้ำ (hydrophobic) ล้อมรอบ, ทำให้น้ำย่อย หรือเอนไซม์ (enzymes) ที่เป็นโปรตีน ละลายในน้ำสัมผัสไขมันไม่ได้ ย่อยไขมันไม่ได้

.

น้ำดีทำหน้าที่คล้ายกับเป็น "คนกลาง" ที่มีแขน 2 ข้าง... ข้างหนึ่งไปจับกับน้ำมัน, อีกข้างหนึ่งไปจับกับน้ำ

.

น้ำดีทำให้น้ำกับน้ำมัน "หันหน้าเข้าหากัน" หรืออยู่ใกล้กัน, แตกออกเป็นหยดเล็กๆ (ภาพขวา), ทำให้น้ำย่อยเข้าไปย่อยน้ำมันได้

.

น้ำดีทำหน้าที่คล้ายสารชำระล้างไขมัน (detergents) เช่น ผงซักฟอก สบู่ แชมพู น้ำยาล้างจาน ฯลฯ ซึ่งช่วยให้น้ำกับน้ำมัน "หันหน้าเข้าหากัน", ไม่แยกชนชั้นวรรณะ ทำให้เราทำความสะอาดคราบน้ำมันได้ดีขึ้น

อ.ดร.คารี โยฮานซัน จากสถาบันคาโรลินสกา สวีเดน หัวหน้าคณะวิจัยกล่าวว่า การลดน้ำหนักอย่างรวดเร็ว เพิ่มเสี่ยงนิ่วถุงน้ำดี

.

กลไกที่เป็นไปได้ คือ

.

(1). ส่วนประกอบของน้ำดีเปลี่ยนแปลง เช่น เกลือน้ำดีลดลง โคเลสเตอรอลเพิ่ม ไขมันเพิ่ม ฯลฯ ทำให้น้ำดีตกตะกอน จับเป็นนิ่วได้ง่ายขึ้น

.

(2). ถุงน้ำดีหดตัวได้น้อยลง โดยเฉพาะจากการกินอาหารไร้ไขมัน หรือไขมันต่ำมาก ทำให้น้ำดีตกค้างในถุงน้ำดีนานขึ้น ตกตะกอนได้ง่ายขึ้น

.

.

การศึกษาใหม่ ทำโดยการวิเคราะห์ข้อมูลจากบริษัทลดวามอ้วนอินทริม (Intrim) ในสวีเดน

.

กลุ่มตัวอย่าง 6,640 ราย แบ่งเป็น 2 กลุ่ม

• กลุ่มหนึ่งให้อดอาหารแบบสุดๆ (crash diet) = 500 แคลอรี/วัน, 6-10 สัปดาห์ = 1.5-2.5 เดือน

• อีกกลุ่มหนึ่งให้กินอาหารกำลังงาน หรือแคลอรีต่ำแบบปานกลาง (low calorie diet) = 1,200-1,500 แคลอรี/วัน, 3 เดือน

ทั้งสองกลุ่มได้รับคำแนะนำในการกินอาหารกำลังงานต่ำต่ออีก 9 เดือน

.

3 เดือนแรก พบว่า

• กลุ่มอดอาหารแบบสุดๆ > น้ำหนักลด 13.6 กก. 
• กลุ่มลดอาหารปานกลาง > น้ำหนักลด 7.71 กก.

.

1 ปีผ่านไป พบว่า 

• กลุ่มอดอาหารแบบสุดๆ > น้ำหนักลด 11.11 กก. 
• กลุ่มลดอาหารปานกลาง > น้ำหนักลด 8.16 กก.

ภาพรวมของการลดความอ้วน คือ กลุ่มที่อดอาหารแบบสุดๆ ลดน้ำหนักได้มากกว่า

.

ทว่า... พบนิ่วถุงน้ำดีเพิ่มไม่เท่ากัน คือ 48 รายกับ 16 รายตามลำดับ (จากกลุ่มละ 3,320 คน) คือ

• กลุ่มอดอาหารแบบสุดๆ = 48/3,320 = 1/69 = 69 ราย เป็นนิ่วถุงน้ำดีใน 1 ปีแรก = 1 คน
• กลุ่มลดอาหารปานกลาง = 16/3,320 =1/207.5 = 208 ราย เป็นนิ่วถุงน้ำดีใน 1 ปีแรก = 1 คน

.

สรุป คือ ลดอาหารแบบสุดๆ > ลดน้ำหนักได้มากกว่าลดอาหารปานกลาง แต่เสี่ยงนิ่วถุงน้ำดีเพิ่มเป็น 3 เท่า

.

ไม่ว่าท่านจะอ้วนหรือผอม, การรีบเปลี่ยนจากอ้วนไม่ฟิตเป็นอ้วนฟิต หรือผอมไม่ฟิตเป็นผอมฟิต ให้ผลดีกับสุขภาพสูงมากในระยะยาว

.

ถึงตรงนี้... ขอให้ท่านผู้อ่านมีสุขภาพดีไปนานๆ ครับ

.

 > [ Twitter ]

• ขอขอบพระคุณ / Thank Reuters Source > http://www.reuters.com/article/2013/06/07/us-crash-diet-gallstone-idUSBRE95615J20130607 > International Journal of Obesity, online May 22, 2013.
  
• นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์. 8 มิถุนายน 56. ยินดีให้ท่านนำบทความไปใช้ได้ โดยอ้างที่มา และไม่จำเป็นต้องขออนุญาต... ขอบคุณครับ > CC: BY-NC-ND.
• ข้อมูล ทั้งหมดเป็นไปเพื่อการส่งเสริมสุขภาพ ไม่ใช่วินิจฉัยหรือรักษาโรค; ท่านที่มีโรคประจำตัวหรือความเสี่ยงต่อโรคสูง จำเป็นต้องปรึกษาหมอที่ดูแลท่านก่อนนำข้อมูลไปใช้