สงเคราะห์ หรือ สังเคราะห์ ... งานวิจัยชุมชน

พึ่งตนเอง เกรงใจคน ชนชั้นดี

พลีรักชาติ ปราชญ์ชาวบ้าน สานชีวิต

จิตอาสา พาโลกสวย รวยน้ำใจ

ขอบคุณพี่โม้งและทีมงานสถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียน ม.มหิดล ที่ได้เชิญดร.ป๊อป เป็นพิธีกรและผู้เรียนในโครงการอบรมเพื่อพัฒนานักวิจัย อ.พุทธมณฑล จ.นครปฐม ครั้งที่ 2 ซึ่งมีเรื่องราวการนำเสนอ "ภาวะผู้นำ ปัจจัยการบริหารจัดการชุมชนโดยชุมชน ผลงานวิจัยด้านครอบครัว-จิตอาสา-น้ำท่วม-เยาวชนติดยา และการทำงานของชุมชนตำบลคลองโยง มหาสวัสดิ์ และศาลายา" พร้อม รศ.ดร.เนาวรัตน์ พลายน้อย และทีมจัดงาน ได้สรุปอย่างน่าตื้นเต้น ท้าทาย และชวนคิด จนทำให้ ดร.ป๊อป ได้บทเรียน 2 ชุด ดังต่อไปนี้

บทเรียนหลัก

ม.มหิดล ต้องแสดงบทบาทบนพื้นที่ปัญญาปฏิบัติแก่ชุมชน ได้แก่

อาจารย์ต้องเสริมพลัง (Empowerment) ใน 2 ลักษณะ คือ 1) ให้โอกาสพี่น้องชุมชนที่เป็นพลเมืองหรือเอาธุระในการพัฒนาชุมชน เข้ามารวมกลุ่มกันภายในหลักคิดที่ถูกต้อง ได้แก่ การบริโภคอย่างยั้งยืนนำไปสู่การพัฒนาอย่างยั้งยืนของพุทธมณฑล กับ 2) รวมกลุ่มและมีกระบวนการการเรียนรู้ที่ดี ได้แก่ เมื่อโลกเปลี่ยนแปลงเร็วและซับซ้อน เราต้องมีเป้าหมายที่ชัดเจนในทุกๆ 5 ปี มีการวางแผนสั้น ถอดบทเรียนด้วยความเร็ว ทำงานแบบคานงัด ทำงานแบบก่อน-หลัง และมีปราถนาและวิทยายุทธ์ ทั้งนี้มีการตั้งโจทย์ร่วมและการแลกเปลี่ยนเรียนรู้โดย "ไม่มีใครรู้ทุกเรื่อง มีคนรู้บางเรื่องและมีึคนไม่รู้บางเรื่อง"
การสร้างภาวะผู้นำทุกระดับในชุมชน เกิดการรู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงบริบทใหม่ที่ซับซ้อน และปรับกระแสปฏิบัติให้มีความเหมาะสม ไม่ใช่เกิดผลลัพธ์แก่เพียงการสงเคราะห์
การสร้างจิตสำนึกรักษ์และรักชุมชน รวมทั้งการเผยแผ่และเผยแพร่ภูมิปัญญาในระดับสังคมผู้สูงอายุ

20 ปี ก่อนหน้านี้ เริ่มวิจัยชุมชน ซึ่งความรู้ในอดีตย่อมหมดอายุ แต่ชี้นำให้สังเคราะห์องค์ความรู้ใหม่ที่เปลี่ยนแปลงสำคัญใดๆ โดยคนกลุ่มน้อย/คนเอาธุระ ร่วมสร้างประวัติศาสตร์สังคม อย่างไรก็ตามตัวชี้วัดที่น่าสนใจ (เกิดบ้าง ยังไม่หนาแน่น) คือ ถ้าชุมชนเดือดร้อน ชาวม.มหิดลจะเดือนร้อนไหม และถ้าชาวม.มหิดลเดือดร้อน ชุมชนจะเดือนร้อนไหม และขณะนี้โลกเข้าอยู่ปัจเจกนิยม (ไม่เอาธุระ) ทำให้คนสนใจเฉพาะตัวเองและครอบครัว กับค่านิยมทางสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป เช่น ความต้องการความเร็ว นอกเหนือจากแก่หรือตาย (อยากรวยเร็ว อยากมีเพศสัมพันธ์เร็วกว่าวัยอันควร อยากสวยเร็ว ฯลฯ กับการเปลี่ยนต้นทุนที่ไหลเข้าเมื่องใหญ่ และไม่ค่อยไหลเข้าชุมชน ต้นทุนนี้ ประกอบด้วย ทุนทางสังคมวัฒนธรรม ทุนสิ่งแวดล้อม-ระบบนิเวศ ทุนมนุษย์/สติปัญญหา และทุนทางเศรษฐกิจ

บทเรียนเสริม

ปัญหาที่กำลังรอคอยการปฏิิบัติด้วยปัญญาหรือวิทยายุทธ์แห่งการสื่อสารและภาวะผู้นำ ได้แก่

เปิดใจให้รากหญ้าจนถึงนักวิชาการสื่อสารสร้างสัมพันธภาพให้เกิดการแสดงบทบาทที่่มีคุณภาพ เช่น อาจารย์สอนเทคนิคการฟื้นพลังชีวิตหลังวิกฤต เช่น ภัยธรรมชาติ คอร์รัปชั่น ยาเสพติด เอดส์ โสเภณี อาชญากรรม แรงงานต่างด้าว ท้องไม่พร้อม นมแม่ขาดคุณภาพ สารพิษ สารเคมี ความยากจน ความไม่เท่าเทียมกัน ทุกขโภชนาการ และผลกระทบจากโรคเรื้อรังทางสุขภาพกายและจิต
เปิดกว้างให้ชุมชนเกิดภาวะผู้นำแห่งการเรียนรู้ โดยเฉพาะการวิจัยจากงานประจำ (Routine to Research) ควบคู่กับการพัฒนาจากกิจวัตรประจำวัน (Daily to Development) อย่างต่อเนื่องและยั้งยืน
เปิดประเด็นผลกระทบของความเจริญและความเสื่อม (จากการตั้งรกรากม.มหิดล ในอ.พุทธมณฑล) ต่อการบริหารจัดการสุขภาวะในชุมชนเมือง เช่น สุขภาวะเด็ก-เยาวชน-สตรี-ผู้สูงอายุ คนทำงานประจำ-จิตอาสาที่ช่วยสังเคราะห์มากกว่าสงเคราะห์ชุมชน การเตรียมความพร้อมของวัยรุ่น-ผู้ใหญ่ (ช่วงอายุ 25-59 ปี) ก่อนเข้าสู่ผู้สูงอายุสุขภาวะ การสร้างความสุขผ่านครอบครัว-สิ่งแวดล้อม-สังคม-อาเซียน-โลก การผสมผสานภูมิปัญญาท้องถิ่นกับภูมิปัญญาสากล และการสร้างจิตวิญญาณของคนต่อความดีความชั่วและประวัติศาสตร์สังคม ศาสนา และวัฒนธรรม การเตรียมความพร้อมสู่การเปิดประเทศอาเซียน การบำบัดฟื้นฟูผู้ที่ความบกพร่องทางร่างกายและจิตสังคม การเตรียมองค์ความรู้ในการฝึกทักษะชีวิตของเด็กยุด Generation Millennial (M) อายุ 18-24 ปี ที่คิดไว ทำไว และมีความอิสระสูง

เขียนใน GotoKnow โดย กิจกรรมบำบัดจิตสังคม
ใน กิจกรรมบำบัดศึกษา

คำสำคัญ (Tags): #วิจัย#ชุมชน#การแลกเปลี่ยนเรียนรู้#กิจกรรมบำบัด

หมายเลขบันทึก: 536787เขียนเมื่อ 22 พฤษภาคม 2013 16:41 น. ()แก้ไขเมื่อ 22 พฤษภาคม 2013 16:41 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลงจำนวนที่อ่าน